Laos (Lao, Laotańska Republika Ludowo-Demokratyczna - Sathalanalat Paxathipatai Paxaxôn Lao) – państwo w Azji Południowo-Wschodniej, na Półwyspie Indochińskim. Stolica Wientian (180 tys. mieszkańców), główna rzeka Mekong. Na północy Laos graniczy z Mjanmą i Chinami, na wschodzie z Wietnamem, na południu z Kambodżą, a na zachodzie z Tajlandią.

Laos znajduje się na Półwyspie Indochińskim w południowo-wschodniej Azji. Jest jedynym krajem regionu pozbawionym dostępu do morza. Od północy graniczy z Chinami, od wschodu z Wietnamem, od południa z Kambodżą i Tajlandią, od zachodu z Mjanmą. Jest krajem prawie w całości porośniętym lasem. Na północy kraju rozciągają się liczne wyżyny i góry. Najwyższym szczytem jest Phou Bia (2817 m n.p.m.). Na północnym wschodzie tereny wyżynne przechodzą w Równinę Dzbanów (fr. Plaine Des Jarres), romboidalnego kształtu obszar żyznych ziem zarzucony wielkimi, kamiennymi urnami grzebalnymi datowanymi na tysiące lat wstecz^{[potrzebne źródło]}. Na południu rozciąga się wąski pas lądu opadającego ku płaskowyżowi Bolovens. W czasach kolonialnych rozciągały się tu liczne plantacje kawy i francuskie ośrodki wypoczynkowe. Rzeka Mekong w znacznej części jest rzeką graniczną z Tajlandią.

W Laosie panuje klimat monsunowy - od końca maja do końca października trwa pora gwałtownych deszczy tropikalnych, zaś od grudnia do kwietnia pora sucha z wysokimi temperaturami. Krótkie wiosna i jesień wypełniają czas pomiędzy tymi dwiema porami.

W VII-I w. p.n.e. zasiedlony przez napływową ludność z południowych Chin. W 1353 Laotańczycy zrzucają władzę tajskiego królestwa Ayutthaya i zakładają własne państwo Lan Xang. Po śmierci króla Setthathiratha II, Lan Xang zostaje w 1707 podzielony na 3 królestwa: Vientiane, Champasak i Luang Prabang. Viang Chan zostaje podbite przez Tajlandię w 1828, zaś Champassak i Luang Prabang znajdują się od 1893 pod protektoratem francuskim. W czasie II wojny światowej okupowany przez Japończyków. W 1945 roku powstał antykolonialny ruch wyzwoleńczy Lao Issara. Lao Issara w październiku 1945 roku ogłosił niepodległość kraju i powołał rząd. W 1946 Francja ponownie okupowała Laos zwalczając oddziały Lao Issara. W 1946 po wygaśnięciu linii królewskiej w Champasak, król Luang Prabang Sisavang Vong łączy oba kraje w królestwo Laosu. W 1949 roku Francja formalnie ogłosiła niepodległość Laosu. W 1950 roku powstaje powiązany z organizacją Việt Minh antyfrancuski i antykolonialny ruch Pathet Lao w którym współpracują komuniści księcia Souphanouvonga, centryści księcia Souvanaphoumy i byli urzędnicy królewscy oraz przedstawiciele niektórych plemion. W 1953 roku 1/3 terytorium kraju znajduje się pod kontrolą Pathet Lao.

W 1954 roku po bitwie pod Điện Biên Phủ Francja uznała niepodległość i niezależność Laosu. Od 1954 Laos był niepodległym królestwem, ale wojna trwała nadal - losy Laosu układały się zależnie od wypadków w ościennym Wietnamie. W marcu 1955 roku komuniści laotańscy kierowani przez księcia Souphanouvonga utworzyli laotańską partię komunistyczną, początkowo pod nazwą Laotańska Partia Ludowa a Pathet Lao stał się ruchem komunistycznym. Od 1964 roku północno-wschodnie terytoria Laosu opanowane przez Pathet Lao były bombardowane przez lotnictwo USA, głównie z uwagi na szlaki zaopatrzeniowe Wietkongu przebiegające w tym rejonie i znane jako Szlak Ho Chi Minha. W kraju ścierały się wpływy prawicy, centrystów księcia Souvannaphoumy i komunistów kierowanych przez księcia Souphanouvonga. Premier Souvanaphouma trzykrotnie tworzył rządy koalicyjne. Wojna domowa i naloty USA trwała z przerwami do 1973 roku. Po zwycięstwie Pathet Lao w wyborach do parlamentu 1960 roku prawicowy zamach stanu. Po stronie komunistów występowała Demokratyczna Republika Wietnamu po stronie prawicy USA. W 1971 roku Pathet Lao kontrolowało 2/3 terytorium kraju. W 1973 roku zawarto pokój i utworzono III rząd koalicyjny premiera Souvannaphoumy.

Upadek Wietnamu Południowego spowodował opanowanie stolicy Wientian przez partyzantów komunistycznych w kwietniu - maju 1975. Komuniści deportowali ok. 30 tys. funkcjonariuszy poprzedniego systemu wraz z rodzinami do tzw. "obozów reedukacji" na następnych 5 lat, gdzie wielu z nich zabili lub torturowali - szczególną uwagę poświęcono 3 tys. byłych oficerów wojska i policji laotańskiej, dla których utworzono obóz o zaostrzonym rygorze na wyspie Nam Ngum. Król Savang Vatthana został zmuszony do abdykacji w dniu 2 grudnia 1975. Laos ogłoszono republiką a władzę przejął przywódca komunistów książę Souphanouvong, zaś Souvanaphouma początkowo został doradcą rządu. Król wraz z następcą tronu i rodziną, najpierw internowany w swym pałacu w Wientianie, także został 11 marca 1977 wysłany do "obozu reedukacji" na północy kraju. Od tej chwili wszelki ślad po nich zaginął, aż do 17 grudnia 1989 kiedy to rząd ogłosił, że rodzina królewska zmarła w obozie.

Od 1975 roku nastąpił ścisły sojusz kraju z Wietnamem, w 1977 podpisano porozumienie o przyjaźni i współpracy gospodarczej, wojskowej i kulturalnej. W tym samym roku komunistyczny rząd w Wientianie podejmuje decyzję o bombardowaniu baz partyzantów, złożonych głównie z dążących do utworzenia własnego państwa członków plemienia Meo (Hmong), wspieranych w czasie wojny indochińskiej przez CIA) - podczas których, według niepotwierdzonych źródeł, miało dojść do użycia broni chemicznej i bakteriologicznej. Jednocześnie począwszy od 1975 nasila się eksodus ludności cywilnej Laosu, uciekającej przez granicę głównie do Tajlandii - ocenia się iż podczas ucieczek komunistyczne wojsko i policja zabiły na granicy do 45 tys. ludzi, spośród ogólnej liczby 300 tys. uchodźców (10% ogólnej liczby ludności Laosu, w tym 30% Meo) w których skład wchodziła także liczna grupa najbardziej wykształconej część społeczeństwa (ok. 90% inżynierów, techników, intelektualistów i wyższych urzędników państwowych)^[1]. Całkowitą ilość zabitych (cywilów i wojskowych) w konfliktach toczonych w latach 1962-1973 szacuje się na 200-300 tys. ludzi.

Sytuację kraju pogarszał bardzo niski poziom rozwoju, wstrzymanie pomocy USA oraz powstania mniejszości narodowej z plemiona Meo. Od 1986 roku po rezygnacji prezydenta Souphauvonga rządy w państwie przejął były dowódca oddziałów wojskowych Pathet Lao premier Kaisone Phomvihane. Rozpoczęto przywracanie mechanizmów rynkowych w gospodarce, znormalizowano stosunki z ChRL i Tajlandią. W ideologii państwowej wprowadzono odwołania do buddyzmu. Rozluźniono stosunki z Wietnamem - w 1988 wycofano z Laosu ostatnich 50 tys. żołnierzy wietnamskich. W 1991 w więzieniach i "obozach reedukacyjnych" znajdowało się nadal 55 tys. obywateli Laosu (w tym 45 tys. z plemienia Meo). W 1992 roku po śmierci prezydenta Phomvihane rządy przejął prezydent Khamtai Siphandon, liberalizując gospodarkę i otwierając zamkniętą do tej pory granicę z Tajlandią - do kraju powróciło jednak tylko kilka tysięcy uchodźców.

LAOS

LAOS

Laotańska Republika Ludowo-Demokratyczna

Powierzchnia: 236 800 km²

Ludność: 6,443 mln (IMF 2010 r.)

Wizyty dwustronne

W Laosie:

• 2010 - konsultacje dwustronne w laotańskim MSZ (Wiceminister SZ P. Wojciechowski)
• 2009 - delegacja MG z Sekretarzem Stanu A. Szejnfeldem na czele, w której uczestniczyli też przedstawiciele MF
• 2008 - konsultacje dwustronne w MSZ
• 2007 - delegacja ekspercka MON
• 1996 - delegacja Senatu RP pod przewodnictwem Marszałka A. Struzika

W Polsce

• 2007 – Wiceminister SZ Ph. Boupha
• 2003 - Wicepremier i Minister SZ Somsavat

Dokumenty

1. Umowa między Rządem PRL a Rządem Laotańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej o współpracy w zakresie nauki i techniki
2. Data podpisania: 1976-10-04
3. Data wejścia w życie: 1977-03-28
4. Dokumenty:  tekst laotański; tekst polski; tekst francuski

1. Umowa między Rządem PRL a Rządem Laotańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej o cywilnej komunikacji lotniczej
2. Data podpisania: 1976-10-04
3. Data wejścia w życie: 1977-03-28
4. Dokumenty: tekst laotański; tekst francuski; tekst polski

1. Umowa między Rządem PRL a Rządem Laotańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej w sprawie utworzenia Polsko-Laotańskiej Komisji Współpracy Gospodarczej i Naukowo-Technicznej.
2. Data podpisania: 01.08.1980 r.
3. Data wejścia w życie:
4. Dokumenty: tekst francuski; tekst polski; tekst laotański

1. Umowa między Rządem PRL a Rządem Laotańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej o wzajemnym zniesieniu obowiązku wizowego dla posiadaczy paszportów dyplomatycznych i służbowych
2. Data podpisania: 1981-09-10
3. Data wejścia w życie: 1981-10-26
4. Dokumenty: tekst francuski; tekst laotański; tekst polski

1. Konwencja konsularna między PRL a Laotańską Republiką Ludowo-Demokratyczną
2. Data podpisania: 1983-11-23
3. Data wejścia w życie: 1995-01-12
4. Publikacja: 1995/46/240 Dz. U.
5. Dokumenty: tekst francuski; tekst polski; tekst laotański

Kontakt

Laos podlega kompetencji terytorialnej Ambasady RP w Bangkoku.

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Bangkoku

W Polsce nie ma placówki dyplomatycznej Laosu.

Ambasada Laosu w Berlinie (Niemcy)

Bismarckalle 2a, 14193 Berlin
Phone: +49-30-8906-0647, +49-30-744-3883
Fax: +49-30-8906-0648, +49-30-8906-0649
Email: hong@laos-botschaft.de