Menu
Home» » » »

Gmina Kowary - Informacje

Rodzaj gminy: miejska

Wysokość npm: 420-1280 m n.p.m.

Populacja: 11524

Gęstość populacji: 309,6 os./km²

Powierzchnia: 37,39 km²

TERC: 5020106021

Numer kierunkowy: 75

Tablice rejestracyjne: DJE

Urząd gminy Kowary

Adres: ul. 1 Maja 1a 58-530 Kowary

Oficjalna strona gminy Kowary

Kowary

Kowary (niem. Schmiedeberg) – miasto i gmina w województwie dolnośląskim, w powiecie jeleniogórskim, na pograniczu Karkonoszy, Rudaw Janowickich i Kotliny Jeleniogórskiej w Sudetach Zachodnich. Historycznie leżące Dolnym Śląsku. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa jeleniogórskiego.

Wg danych GUS z 31 grudnia 2010 miasto liczyło 11 524 mieszkańców.

Położenie

Miasto Kowary leży w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego w powiecie jeleniogórskim nad Jedlicą. Miasto o powierzchni 37,4 km² zamieszkuje ponad 11,5 tys. mieszkańców. Kowary położone są w południowo-wschodniej części Kotliny Jeleniogórskiej. Obszar miasta w granicach administracyjnych (3739 ha powierzchni - 120. lokata w kraju) charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu (420-1280 m n.p.m.), a przez to zróżnicowaniem warunków klimatycznych. Od południowego zachodu Kowary graniczą z Czechami. Granica biegnie od Przełęczy Okraj poprzez Kowarski Grzbiet do Skalnego Stołu.

Kowary położone są nad rzeką Jedlicą, wzdłuż której na przestrzeni ok. 5 km ciągnie się zwarta zabudowa. W środkowej jej części usytuowane jest centrum miasta, które jest jego najstarszą częścią. Znajdują się tu liczne placówki usługowo-handlowe, urząd miasta, kościół, ośrodek zdrowia i dwie szkoły podstawowe.

Miasto do niedawna posiadało charakter przemysłowo-turystyczny, obecnie znajduje się w fazie przemian funkcjonalno-strukturalnych. Ich celem ma być nadanie miastu charakteru ośrodka specjalistycznego lecznictwa uzdrowiskowego i turystyki.

Według danych z roku 2002 Kowary mają powierzchnię 37,39 km², w tym:

  • użytki rolne: 22%
  • użytki leśne: 63%

Miasto stanowi 5,95% powierzchni powiatu.

Sąsiednie gminy: Kamienna Góra, Karpacz, Lubawka, Mysłakowice, Podgórzyn, Svoboda nad Úpou (Czechy)

Transport

Drogi

Kowary leżą przy następujących szlakach:

Komunikację publiczną zapewnia PKS i prywatne firmy transportowe.

Kolej

Kowary miały pięć przystanków kolejowych: Kowary - ładownia, Kowary Ścięgny, Kowary Zdrój, Kowary Średnie i Kowary Górne. Na początku marca 1986zamknięto dla ruchu pasażerskiego, przebiegającą przez Kowary, linię kolejową Kamienna Góra-Mysłakowice. 14 lat później zlikwidowano także ruch towarowy. Odcinek przez Mysłakowice-Kostrzyca-Kowary-Ogorzelec-Kamienna Góra został zamknięty. Zostało odnóże przez Mysłakowice-Miłków-Karpacz.

Historia

Założenie i rozwój miasta Kowary związany jest głównie z wydobyciem rud żelaza oraz z kowalstwem. W 1148 waloński gwarek, Laurentius Angelus dokonał odkrycia - na zboczu góry Rudnik stwierdził obecność rud żelaza. Niespełna 10 lat później, w 1158 książę Bolesław Kędzierzawy wydał rozporządzenie, które zapoczątkowało wydobycie rudy z owej góry. Wkrótce powstały kuźnie i hamernie, w wielu zakładach metalowych wytwarzano wyroby metalowe. 4 września 1513 król Czech i Węgier Władysław Jagiellończyk nadał prawa miejskie Kowarom. Miasto było znaczącym ośrodkiem produkcji broni palnej, zwłaszcza pod koniec XVI wieku. Król Zygmunt August zamówił u kowarskich rusznikarzy 200 luf do muszkietów dla swojego wojska.

Wiek XVII to dalszy intensywny rozwój Kowar, który jednak przerwała wojna trzydziestoletnia. Skutecznie zahamowała ona rozbudowę miasta, wyniszczyła ludność i samo miasto. Polecono zatopić kopalnie. Był to koniec okresu świetności kowarskiego górnictwa. W wyniku upadku przemysłu górniczego i metalurgicznego rozwinął się przemysł tkacki oraz hodowla zwierząt i roślin. Na skutek wojen prusko-austriackich Kowary wraz z całym Dolnym Śląskiem zostały przyłączone do Prus. Król Fryderyk II wykupił dobra kowarskie z czeskich rąk rodu Czerninów. Wcześniej przez ponad 200 lat Kowarami władali Schaffgotschowie. Próby rozwoju kowarskiego górnictwa próbowano jeszcze podjąć w XVIII i XIX w., jednak bezskutecznie. Przez ponad 200 lat miasto utrzymywało się dzięki włókiennictwu, i to dzięki niemu większość mieszkańców miała pracę.

Lata po pierwszej wojnie światowej przyniosły niewielkie ożywienie gospodarcze. Ponownie otwarto kopalnie i rozpoczęto wydobywanie rud żelaza. W 1927 rozpoczęto wydobycie rudy uranu w trakcie eksploatacji rud żelaza. Po przerwie w eksploatacji w latach 1929-1935, spowodowanej światowym kryzysem, wznowiono pracę kopalni, a uran sprzedawano do 1939 zakładom badawczym w Oranienburgu oraz zakładom Stahlwerk Mark A.G. w Hamburgu. Rozwój miasta przerwała II wojna światowa.

W 1945 miasto zostało włączone do Polski. Jego dotychczasowych mieszkańców wysiedlono do Niemiec.

Po 1945 wznowiono wydobycie rud uranu, jednak proces wydobywania owiany był tajemnicą i był on pilnie strzeżony. Uran wydobywano dla radzieckiej atomistyki głównie w latach 40. i 50. XX wieku. Robotnicy pracujący przy wydobyciu tegoż surowca nie posiadali odpowiednich zabezpieczeń do pracy w takich warunkach. Skutkowało to w późniejszym okresie licznymi zgonami pracowników owych zakładów.

W okresie powojennym w mieście rozwijał się przemysł wydobywczy (głównie Zakłady Przemysłowe R-1), maszynowy (Fabryka Maszyn Kowary) oraz włókienniczy (zakłady lniarskie, fabryka dywanów).

Gospodarka

Przemysł w mieście został zdominowany przez branże: włókienniczą, budowlaną i drzewną. Najważniejsze z tych zakładów to:

  • Fabryka Dywanów "Kowary" S.A. − zamknięta, postępowanie upadłościowe.
  • Zakłady Przemysłu Lniarskiego „Orzeł” Oddział Bielnik w Kowarach − hale wyburzone, zakład zamknięty.
  • Zakłady Produkcji Drewnianej Architektury Ogrodowej - "Stelmet" S.A. (Grupa Stelmet).- zakład zamknięty

Oprócz tego w mieście działa kilkanaście mniejszych firm i instytucji w branżach usługowej, handlowej i produkcyjnej. Istnieją hurtownie, liczne sklepy, serwisy samochodowe, punkty usługowe, towarzystwa kredytowe, ubezpieczeniowe i leasingowe, oddział banku. Jest również posterunek policji, poczta, ośrodek zdrowia i szpital.

Niegdyś w Kowarach największym zakładem były Zakłady Przemysłowe R-1, oprócz nich Fabryka Maszyn "Kowary" S.A. (do lat 90. XX w.).

Obecnie rozwój miasta ukierunkowuje się na oferowanie usług turystycznych. Tworzona jest infrastruktura sportowo-turystyczna. W planach jest powstanie "Stacji Sportów Zimowych i Paralotniarstwa Kowary" czyli kompleks wyciągów, stoków jak również infrastruktura paralotniarska na światowym poziomie.

Zabytki

  • Stary układ zabudowy ciągnący się wzdłuż Jedlicy z kamieniczkami z XVI-XIX w. wraz z klasycystycznym ratuszem z 1788
  • Kościół parafialny pw. NMP z XV w.
  • Kaplica wotywna św. Anny z 1727
  • Zespół pałacowo-parkowy Radociny, zw. Nowym Dworem z XVI w., przebudowany w XIX w.
  • Pałac Ciszyca i Wzgórze Radziwiłłówka
  • Kamienny most na Jedlicy z 1725 z figurą św. Jana Nepomucena
  • Dawny renesansowy dworek z późniejszymi dobudówkami, była siedziba Nadleśnictwa Śnieżka w Kowarach
  • Dawny pawilon oficerski zwany przez mieszkańców "Grzybkiem", znajduje się przy ul. Borusiaka, obecnie w rękach prywatnych, skrajnie zaniedbany przez właściciela
  • Były szpital przy ul. Jeleniogórskiej
  • Szpital "Wysoka Łąka"
  • Szpital "Bukowiec"
  • Osiedle Górnicze w stylu socrealizmu - pierwsze osiedle w powojennej Polsce zbudowane na tzw. ziemiach odzyskanych
  • Sztolnie dawnej kopalni rud uranu
  • Fabryka dywanów

Atrakcje turystyczne

  • Kowarska Starówka
  • Park Miniatur Zabytków Dolnego Śląska w Kowarach
  • Podziemna Trasa Turystyczna "Sztolnie Kowary"
  • Dom Tradycji Miasta Kowary
  • Szlaki turystyczne w Karkonosze i Rudawy Janowickie
  • Synagoga z XIX w., obecnie magazyn

Szlaki turystyczne

  • POL Szlak niebieski.svg - na przełęcz Kowarską
  • POL Szlak żółty.svg - na Skalny Stół
  • POL Szlak zielony.svg - na Skalnik

Edukacja

Dawniej w Kowarach było 5 szkół podstawowych (nie istnieją już SP nr 2 w Kowarach Górnych, SP nr 4 przy obecnym ZSO oraz SP nr 5 na Wojkowie). Obecnie istnieją dwie szkoły podstawowe (Szkoła Podstawowa nr 1 w Kowarach oraz Szkoła Podstawowa nr 3 im. Józefa Gielniaka), gimnazjum, liceum ogólnokształcące i liceum dla dorosłych (Zespół Szkół Ogólnokształcących. Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Lema).

Kultura

W Kowarach do 2002 istniało Kino "Orzeł" które obecnie jest zamknięte.

Główną instytucją kulturalną i animatorem życia kulturalnego miasta jest Miejski Ośrodek Kultury.

Sport

W Kowarach działa Miejski Klub Sportowy Olimpia. Zrzesza on prawie 400 zawodników którzy uprawiają sport w różnych sekcjach (juniorzy, seniorzy i dzieci). Istnieją sekcje piłki nożnej, karate, piłki siatkowej, koszykówki. Ponadto istnieje sekcja paralotniarska i wędkarstwa, sekcja tenisa stołowego. Klub prowadzi dwie grupy: wyczynową oraz rekreacyjną. MKS Olimpia organizuje także wiele imprez sportowych jak np. 'Turniej piłki nożnej juniorów im. S.Żurowskiego', Seminaria szkoleniowe 'Funakoshi Shotokan Karate' czy 'Polsko-Czeskie mistrzostwa o puchar Karkonoszy w paralotniach'. Ponadto Klub jest współorganizatorem "Dni Kowar" pod nazwą "Dni Sportu", jak również organizuje "Majówkę", "Jesień Kowarską" czy też inne imprezy sportowo-rozrywkowe na terenie miasta.

Współpraca zagraniczna

Miasta partnerskie

  • Czechy Černý Důl
  • Dania Jaegerspris Frederikssund
  • Polska Kamień Pomorski
  • Czechy Malá Úpa
  • Niemcy Schönau-Berzdorf auf dem Eigen
  • Czechy Vrchlabí
  • Czechy Žacléř

.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2007:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
populacja 11 705 100 6 267 53,54 5 438 46,46
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
313,1 167,6 145,5


Wspólnoty religijne

Katolicyzm

  • Parafia Imienia Najświętszej Maryi Panny w Kowarach

Inne

  • Świadkowie Jehowy, (Sala Królestwa, ul. Wiejska 16a)

Zobacz też

  • Kowarski Grzbiet

Kody pocztowe w gminie Kowary (wyświetlono 1/1)

Wtyczki społecznościowe

Lubisz Gminę Kowary, kliknij Google +1 , lub Lubię to!

Komentarze o Gminie Kowary

Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 16:03:02

Szybka zmiana regionu Polski



Gmina Kowary
Polska - Miejscowości w gminie