Gmina Skierniewice - Informacje
Rodzaj gminy: miejska
Wysokość npm: 112-138 m n.p.m.
Populacja: 48958
Gęstość populacji: 1491 os./km²
Powierzchnia: 32,89 km²
Numer kierunkowy: 46
Tablice rejestracyjne: ES, ESK
Urząd gminy Skierniewice
Adres: Rynek 1 96-100 Skierniewice
Skierniewice
Skierniewice – miasto na prawach powiatu, położone na Równinie Łowicko-Błońskiej, w połowie drogi między Warszawą a Łodzią, w województwie łódzkim, było stolicą województwa skierniewickiego w latach 1975-1998.
Według danych z 10 stycznia 2012 miasto liczyło 49 478 mieszkańców.
Dzielnice i osiedla
- Centrum
-
- osiedle Sobieskiego I
- osiedle Sobieskiego II
- osiedle Słoneczne
- osiedle Trzcińska
- osiedle Cicha
- osiedle Bielany
- osiedle Kopernika
- osiedle Nad Potokiem
- osiedle Graniczna
- osiedle Mickiewicza
- Widok
- osiedle Pod Borem
- Makowska
- Zadębie
- Feliksów
- Grabina
- Halinów
- Balcerów
- Rawka
- Ruda
- Sadowiczów
- Serwituty
- Starbacicha
Położenie
Miasto położone jest w dorzeczu Wisły, na Nizinie Środkowomazowieckiej, w południowej części Równiny Łowicko-Błońskiej.
Skierniewice są otoczone od północy przez Puszczę Bolimowską, która stanowi fragment Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Fragment zachodniej granicy miasta wyznacza Las Zwierzyniec. Na południowy wschód od miasta znajduje się las w Strobowie i Pamiętnej. Wschodnia granica miasta styka się z rzeką Rawką.
Wysokości bezwzględne zmieniają się niewiele na obszarze miasta i wynoszą od 112 m n.p.m. na krawędzi Puszczy Bolimowskiej do 138 m n.p.m. w południowo-wschodnim rejonie miasta.
W Skierniewicach łączą się trasy kolejowe z Warszawy, Łodzi i Koluszek oraz Kutna i Łowicza.
Demografia
Stan na dzień 31 grudnia każdego roku (2003-2007), zameldowani na pobyt stały i czasowy łącznie.
Historia miasta
Pierwsze pisemne świadectwa
Pierwsza pisemna wzmianka o Skierniewicach pochodzi z roku 1359. Wtedy właśnie arcybiskup Jarosław Bogoria ze Skotnik przyjął w Skierniewicach księcia mazowieckiego Siemowita III. Książę, którego państwo obejmowało swym zasięgiem Skierniewice, potwierdził w nim arcybiskupią własność tych terenów, a mieszkańców wsi obdarzył nowymi przywilejami.
Arcybiskup Jarosław Bogoria był prawdopodobnie pierwszym z prymasów Polski, który na stałe przebywał w swoich siedzibach w Łowiczu i Skierniewicach. Za jego panowania Skierniewice i całe dobra arcybiskupie zaczęły odnotowywać rozwój ekonomiczny i szybko rozrosły się do całkiem dużej osady, którą można było przekształcić w miasto.
Lokacja miasta
Przywilej lokacyjny Skierniewic podpisał arcybiskup Jan Odrowąż ze Sprowy. Stało się to 19 lutego 1457 roku w Uniejowie. Do miasta wcielono nie tylko osadę Skierniewice, ale także pobliską wieś Dęba. Jan Odrowąż rozbudował i zaludnił miasto, wybudował kościół oraz wyznaczył dni targowe na każdy czwartek i sobotę (jest tak do dziś) i jarmark w dzień św. Jakuba (25 lipca).
Prawa miejskie nadane przez Odrowąża wraz z przywilejami potwierdził w 1463 roku król Kazimierz Jagiellończyk.
Prymas Jan Przerębski (1559-1562) szczególnie przyczynił się do sławy miasta w całej Polsce. Założył on w Skierniewicach szkołę, której absolwenci z dobrymi skutkami studiowali później na Akademii Krakowskiej. Kierownictwo szkoły powierzył Benedyktowi Herbestowi, który jednak po śmierci swego protektora opuścił miasto, a szkoła zaczęła chylić się ku upadkowi.
W 1610 roku rozpoczęła się budowa pałacu arcybiskupiego. Jego budowę ukończył prymas Wawrzyniec Gembicki. W pałacu tym przyjmowani byli przez prymasów królowie Polski, a także miała miejsce siedziba sądów arcybiskupich. Pierwszym, który przyjechał do Skierniewic był Jan Kazimierz, poszukujący w 1652 roku schronienia przed "morowym powietrzem". Kiedy jednak choroba pojawiła się w mieście, przeniósł się do Łowicza. Na jesieni 1672 roku Skierniewice odwiedził późniejszy król Polski, hetman wielki koronny Jan Sobieski.
Rozwój i świetność miasta (XVIII wiek)
Pałac arcybiskupi oraz gotycki kościół prymasów spłonęły w pożarze na początku XVIII wieku. Pałac szybko odnowiono w 1721 roku. Jednocześnie abp Stanisław Szembek wybudował nowy barokowy kościół pw. św. Stanisława.
Wraz ze śmiercią króla Augusta II Sasa w 1733 roku rozpoczął się dla Skierniewic krótki czas świetności na politycznej mapie Polski. W mieście urzędował wtedy prymas Teodor Andrzej Potocki, który z urzędu stał się interreksem. Wkrótce miał sprawować ten urząd ponownie po ucieczce Stanisława Leszczyńskiego z kraju a przed objęciem tronu przez Augusta III. W ten sposób Skierniewice awansowały do miana "drugiej stolicy Polski".
W latach 80. XVIII w. prymas Antoni Ostrowski podjął decyzję o przebudowie swego pałacu oraz wybudowaniu nowego kościoła prymasowskiego pw. św. Jakuba na miejscu dawnego gotyckiego. Projektu podjął się nadworny architekt królewski Efraim Schroeger.
Ostatnim z prymasów, który swój urząd sprawował ze Skierniewic był Ignacy Krasicki. To właśnie w Skierniewicach powstawały jego fraszki i bajki. Wydawał też tu redagowaną przez siebie gazetę "Co tydzień". Rozwój miasta w XVIII wieku wiązał się z powstawaniem manufaktur sukienniczych.
Rozbiory Polski
W czasie rozbiorów Skierniewice trafiły do zaboru pruskiego. Prymasi stracili swoje posiadłości na rzecz króla pruskiego, a miasto zaczęło podupadać.
Wojny napoleońskie przyniosły kolejne zmiany polityczne. Skierniewice znalazły się w granicach Księstwa Warszawskiego, lecz po upadku Bonapartego znalazły się wraz z całym Księstwem we władaniu carów Rosji.
W roku 1867 Skierniewice otrzymały rangę miasta powiatowego i wraz z pobliskimi gminami zostały wyłączone z powiatu rawskiego.
W 1875 roku ukończona zostaje budowa dworca kolejowego Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Miasto po okresie stagnacji ponownie ożywa. Rodzina carska co kilka lat przyjeżdżała do Skierniewic, które były ich miejscem odpoczynku, a okoliczne lasy były areną carskich polowań.
Skierniewice były także miejscem spotkania trzech cesarzy. W pałacu należącym wtedy do cara Rosji spotkali się w 1884 roku car Aleksander III, cesarz Austrii Franciszek Józef I i cesarz Niemiec Wilhelm I. Prowadzili tam rozmowy dotyczące wzajemnych stosunków i polityki wobec polskich dążeń niepodległościowych.
W czasie przynależności Skierniewic do Rosji w mieście znajdowały się koszary wojskowe. Stacjonowały w nich dwa pułki wojsk rosyjskich. Dla nich przede wszystkim wybudowano w pobliżu koszar cerkiew Narodzenia Pańskiego. Dziś jest to kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
I wojna światowa
Wybuch I wojny światowej wprowadził sporo zamieszania w mieście. W rejonie miasta toczyły się kilkutygodniowe zawzięte walki, a Skierniewice zajęli Niemcy (wkroczyli do miasta bez walki). 24 października 1914 roku Rosjanie odbili miasto, by ostatecznie wycofać się z niego w grudniu. Wtedy front ustabilizował się na linii pobliskiej rzeki Rawki, a walki przybrały charakter wojny pozycyjnej, front utrzymał się do lipca 1915. W czasie tych walk wojska niemieckie po raz pierwszy użyły gazów bojowych.
II Rzeczpospolita
Po zakończeniu I wojny światowej w 1918 roku Skierniewice ponownie zaczęły rozkwitać. Miasto należało do województwa Warszawskiego. W 1916 roku (jeszcze w czasie wojny) przy placu św. Floriana wybudowano elektrownię. Dostarczała ona w 1925 roku prąd do prawie 400 domów w mieście. Obecnie z elektrowni pozostała jedynie zabytkowa brama.
W Skierniewicach zaczęły powstawać także inne zakłady produkcyjne. Wybudowano m.in. hutę szkła, fabrykę sklejki. W Skierniewicach umieściła swoje wydziały Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego oraz doświadczalne gospodarstwo ogrodnicze.
W roku 1927 Skierniewice gościły prezydenta Mościckiego. Przyjechał on do miasta na otwarcie Domu Sejmikowego (znajdującego się między ulicami Jagiellońską i Konstytucji 3 Maja).
II wojna światowa
Skierniewice zostały zajęte przez wojska niemieckie 10 września 1939 roku i weszły pod zarząd okupacyjny. 1 kwietnia 1941 roku straciły miano miasta powiatowego i włączone zostały do powiatu łowickiego.
W końcu 1940 Niemcy utworzyli w mieście getto, w którym umieścili całą żydowską ludność Skierniewic oraz grupy Żydów z innych miast centralnej Polski (łącznie niemal 7000 osób). Getto uległo likwidacji na przełomie marca i kwietnia 1941, a jego mieszkańców zmuszono do pieszego marszu do Warszawy, w trakcie którego zmarło kilkaset osób. Ogromna większość skierniewickich Żydów nie przeżyła wojny, wymordowana w obozach zagłady bądź wyniszczona ciężkimi warunkami bytowymi.
17 stycznia 1945 roku do Skierniewic wkroczyły wojska radzieckie. W tym samym czasie główne siły garnizonu niemieckiego ulokowanego w mieście w pośpiechu się wycofywały.
Polska Ludowa
Władze ludowe przywróciły Skierniewicom rangę miasta powiatowego.
Skierniewice stały się ważnym ośrodkiem rozwojowym rolnictwa. W 1951 roku utworzono Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, a w 1964 Instytut Warzywnictwa. Ważną rolę odegrał Zakład Genetyki Roślin PAN.
Reformą administracyjną w 1975 roku zlikwidowano powiat skierniewicki, a w jego miejsce utworzono województwo skierniewickie. W związku z tym zapadła decyzja o rozbudowie miasta i powiększeniu liczby jego mieszkańców, które było jednym z najmniej ludnych miast wojewódzkich i zamieszkane było przez niespełna 30 tys. osób. Zamiar ten zamierzano zrealizować głównie poprzez zbudowanie dużego osiedla mieszkaniowego z wielkiej płyty; 1977 r. rozpoczęła się budowa osiedla Widok, obecnie skupiającego blisko 1/3 mieszkańców Skierniewic.
III Rzeczpospolita
Reforma administracyjna w 1999 roku zmniejszyła liczbę województw, a Skierniewice jako miasto na prawach powiatu znalazły się w województwie łódzkim.
Zabytki Skierniewic
- Kamienice przy rynku miejskim z końca XIX i początku XX wieku.
- Ratusz miejski wybudowany w zwartym ciągu kamienic na miejscu dawniejszego drewnianego ratusza w 1847 roku.
- Zespół pałacowo-parkowy, w tym:
- Pałac arcybiskupów gnieźnieńskich wybudowany w 1619 roku, przebudowany w 1780.
- Park pałacowy położony po obu stronach rzeki Łupi; jego początki sięgają XV wieku, był później dwukrotnie przekomponowywany (w stylu barokowym pod koniec XVIII wieku, ogród angielski w XIX w.).
- Klasycystyczna brama parkowa z dwoma kordegardami wybudowana w latach 1779-1780.
- Willa "Aleksandria", zwana także pałacykiem "Sabadiany", z 1841 roku, według projektu Adama Idźkowskiego, rozbudowana w XX w.
- Modrzewiowy dworek przy ul. św. Floriana, w latach 1879-1889 dom Konstancji Gładkowskiej, dziś Izba Historii Skierniewic.
- Budynki koszarowe wojsk rosyjskich z końca XIX wieku przy ul. Batorego.
- Dworzec kolejowy Skierniewice, Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, wybudowany w 1875 według planów Jana Heuricha w stylu gotyku angielskiego z wnętrzami neoklasycystycznymi.
- Kompleks Parowozowni przy ul. Łowickiej 1, wzniesiony w 1845 roku jako jeden z ważniejszych obiektów technicznych pierwszej na ziemiach polskich linii kolejowej: Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej.
- Willa Kozłowskich z 1890 roku, przebudowana w 1910, przy ulicy Piłsudskiego. Dziś siedziba Urzędu Stanu Cywilnego w Skierniewicach oraz Regionalna Akademia Twórczej Przedsiębiorczości.
- Dom Sejmikowy (siedziba starostwa powiatowego) przy ul. Konstytucji 3 Maja, budowany w latach 1922-1927.
- Kościoły:
- Kościół pw. św. Stanisława przy ul. Rawskiej wraz z cmentarzem św. Rocha, wybudowany w 1720 roku, najstarszy z zachowanych obecnie kościołów w Skierniewicach,
- Kościół pw. św. Jakuba Apostoła przy ul. Senatorskiej, wzniesiony w 1781 na miejscu dawniejszego kościoła gotyckiego. Budynek plebanii budowany od 1924 do 1931 roku,
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny na placu Jana Pawła II wzniesiony jako cerkiew prawosławna w latach 1899-1903 jako kościół garnizonowy dla stacjonujących wojsk carskich.
- Cmentarze:
- rzymskokatolicki św. Józefa przy ul. Kozietulskiego,
- żydowski przy ul. Granicznej,
- żydowski przy ul. Strobowskiej,
- wielowyznaniowy STRZELBA przy ul. Strobowskiej,
- rzymskokatolicki św. Rocha przy kościele św. Stanisława
Stolica nauk ogrodniczych
- Instytut Ogrodnictwa
Muzea
- Izba Historii Skierniewic
- Galeria Sztuki Współczesnej
- Parter Galeria Agencja Handlowo-Usługowa
Edukacja
Przedszkola Miejskie
- Przedszkole nr 1
- Przedszkole nr 2
- Przedszkole nr 3
- Przedszkole nr 4
- Przedszkole nr 5
- Przedszkole nr 10
- Przedszkole nr 13
Szkoły podstawowe
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Henryka Sienkiewicza
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Tadeusza Kościuszki
- Szkoła Podstawowa nr 4 im. Marii Skłodowskiej-Curie
- Szkoła Podstawowa nr 5 im. Jana Pawła II
- Szkoła Podstawowa nr 7 im. Kornela Makuszyńskiego
- Szkoła Podstawowa nr 9 z oddziałami integracyjnymi
Gimnazja
- Gimnazjum nr 1 im. Szarych Szeregów
- Gimnazjum nr 2 im. Jana Pawła II
- Gimnazjum nr 3 im. Ignacego Krasickiego
- Gimnazjum im. ks. Stanisława Konarskiego
- Gimnazjum Integracyjne
- Gimnazjum nr 4
Inne szkoły
- Zespół Sportowych Szkół Ogólnokształcących im. Jana Pawła II
- Zespół Szkół Integracyjnych im. Marii Grzegorzewskiej
- Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa
- Klasyczne Liceum Ogólnokształcące im. ks. Stanisława Konarskiego
- Zespół Szkół Zawodowych nr 1 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
- Zespół Szkół Zawodowych nr 2 im. Chor. Józefa Paczkowskiego
- Zespół Szkół Zawodowych nr 3 im. Wincentego Rzymowskiego
- Zespół Szkół nr 4
- Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa
- Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna
- Centrum Edukacji Milenium
- Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia
- Samorządowa Szkoła Muzyczna II stopnia
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Janusza Korczaka
Kultura
Biblioteki
- Biblioteka Publiczna Miejska . Filia nr 2
- Biblioteka Publiczna Miejska im. W.S. Reymonta
- Biblioteka Pedagogiczna
Festiwale
- Rock May Festival
- Etnosfera
- eFeF Urodziny Mistrza. inspiracje...
Kina
- Kino Polonez
Ośrodki kultury
- MCK - Młodzieżowe Centrum Kultury
- RATP - Regionalna Akademia Twórczej Przedsiębiorczości
- MOK - Miejski Ośrodek Kultury
Sport i Rekreacja
- Pływalnia "Nawa"
- Hala sportowa nr 1
- Hala sportowa nr 2
- Hala sportowa nr 3
- Skatepark na osiedlu Widok
- Skatepark nad zalewem
- Lodowisko przy ul.Bolesława Prusa 6A
Sport
- MLKS Sorento Zadębie Skierniewice - piłka nożna
- SAS Unia Skierniewice - piłka nożna
- MKS Ósemka Skierniewice koszykówka (II liga)
- MLKS Widok Skierniewice - Piłka nożna
- MLKS Wojownik Skierniewice - Judo
- Vis Skierniewice - siatkówka
- Legion Skierniewice - Tenis stołowy
- Ks Piątka Skierniewice - Szachy
- Nawa Skierniewice - Pływanie
Religia
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą:
- Kościół Rzymskokatolicki
- Parafia św. Józefa Oblubieńca NMP
- Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa
- Parafia św. Jakuba Apostoła
- Parafia św. Stanisława BM
- Parafia Miłosierdzia Bożego
- Parafia Wojskowa Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
- Siostry Apostolinki
- Kościół Boży w Chrystusie (Zbór Agape) - protestancka wspólnota o charakterze ewangelicznym
- Świadkowie Jehowy
Polityka
Prezydenci miasta
Lp. | Imię i nazwisko | Okres pełnienia funkcji |
---|---|---|
1. | Włodzimierz Binder | od 1990 do 1998 |
2. | Jan Bogdan Darnowski | od 1998 do 1999 |
3. | Ryszard Bogusz | od 1999 do 2006 |
4. | Leszek Trębski | od 2006 |
Miasta partnerskie
Miasto | Państwo | Początek współpracy |
---|---|---|
Gera | Niemcy | 1976 |
Châtelaillon-Plage | Francja | 1990 (1994 – Akt Zbratania) |
Purgstall an der Erlauf | Austria | 1988 |
Szentes | Węgry | 2004 |
Náměšť na Hané | Czechy | 2005 |
Łubnie | Ukraina | 2007 - oświadczenie intencyjne |
Levice | Słowacja | 2004 |
Skierniewiczanie
Rafał Dratkowicz - polski aktor
Tamara Arciuch - polska aktorka
Lech Mackiewicz - polski aktor
Darek Foks - poeta i prozaik
Komunikacja
Komunikacja publiczna obsługiwana jest przez MZK Skierniewice
Drogi przebiegające przez Skierniewice:
- krajowe
- 70 Łowicz - Bełchów - Mokra Prawa - Skierniewice - Wola Pękoszewska - Zawady.
- wojewódzkie
- 705 Śladów - Tułowice - Konary - Sochaczew - Nowa Sucha - Bolimowska Wieś - Bolimów - Grabina - Skierniewice - Feliksów - Stare Rowiska - Byczki - Bliski Gaj - Słupia - Jeżów.
- 707 Skierniewice - Strobów - Nowy Kawęczyn - Kurzeszyn - Rawa Mazowiecka - Pukinin - Cielądz - Żdżary - Jankowice - Nowe Miasto nad Pilicą - Żdżarki.
Kolej:
- stacja Skierniewice,
- przystanek Skierniewice Rawka.
Linie kolejowe przechodzące przez Skierniewice:
- 1 Warszawa Centralna - Katowice
- 11 Skierniewice - Łowicz Główny
- 12 Skierniewice - Łuków
Media
- Radio RSC
- Telewizja kablowa:
- "VECTRA" S.A.
- "Timplus"
- Portale Internetowe
- Skierniewickie.pl
- Skierniewice.naszemiasto.pl
- Inne-Skierniewice.pl
- eglos.pl
Bibliografia
- Rys historyczny Skierniewic w 120 lat. Straż Ogniowa Ochotnicza Miasta Skierniewice. Reprint jednodniówek 1930, 1955, 1980, Skierniewice 2000
- Skierniewicki samorząd w latach 1990-2000, Skierniewice 2000, ISBN 83-909180-3-X
- Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla miasta Skierniewice w latach 2004-2011, Skierniewice 2004,
Kody pocztowe w gminie Skierniewice (wyświetlono 1/1)
Wtyczki społecznościowe
Komentarze o Gminie Skierniewice
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-19 13:36:13