Komarno (województwo dolnośląskie)

Komarno (niem. Kammerswaldau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jeleniogórskim, w gminie Janowice Wielkie, w Górach Kaczawskich w Sudetach Zachodnich. Leży u podnóży należącego do Korony Gór Polski, najwyższego szczytu Gór Kaczawskich – Skopca (724 m n.p.m.). Stanowi typową wieś łańcuchową.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

">edytuj] Historia

Pierwsze wzmianki na temat wsi pochodzą z 1305 roku – nosiła wtedy nazwę Kemreswalde. Z 1318 roku pochodzi informacja o istniejącym już kościele. Była to miejscowość szlachecka, znacznie rozbudowana i zaliczona do jednych z większych w Kotlinie Jeleniogórskiej.

Położenie z dala od głównych szlaków komunikacyjnych sprawiło, że miejscowość stale się rozwijała. Źródła podają, że około 1786 roku Komarno zamieszkiwało 160 chałupników, 28 zagrodników oraz 20 kmieci. Był tu również jeden z ośrodków tkactwa chałupniczego. Komarno posiadało wówczas dwa kościoły – ewangelicki i katolicki. W zapiskach wymieniana jest też szkoła ewangelicka, powstała 1742 roku.

W XIX wieku, osada liczyła już 213 domów, dwór, 2 folwarki, wiatrak oraz młyny wodne.

W drugiej połowie XIX wieku Kammerswaldau (jak się wówczas nazywała miejscowość), ze względu na malownicze położenie, zaczęło wykorzystywać swą popularność wśród turystów. Z zapisków wynika, że przed II wojną światową funkcjonowały tu 4 obiekty noclegowe (jednym z nich była karczma sądowa).

W czasie II wojny światowej Komarno (wraz z Nową Kamienicą) było miejscem, w którym przechowywano cenne zbiory archiwalne z Jeleniej Góry. Najprawdopodobniej w 1944 r. zostały w nim zabezpieczone archiwalia z Archiwum Miejskiego i Powiatowego w Jeleniej Górze. W sumie Archiwum wywieziono do Komarna i Nowej Kamienicy 121 skrzyń, z których 76 zawierało akta Archiwum Miejskiego, a 45 akta Archiwum Powiatowego.

W 1946 roku zmieniono nazwę miejscowości na Komarno. Po wojnie Komarno częściowo się wyludniło (głównie w górnych partiach). Działający PGR pozwolił utrzymać rolniczy charakter miejscowości. Do roku 1970 funkcjonował tu nawet duży młyn, a latach 80-tych prosperowało we wsi około 111 gospodarstw rolnych, jednak pod koniec dekady ich liczba zmalała do 46.

Dziś w Komarnie odnotowuje się tendencję wzrostową ludności. Główną przyczyną tego zjawiska jest atrakcyjne krajobrazowo położenie miejscowości na południowym stoku z widokiem na panoramę Karkonoszy, a także dobrze zorganizowana komunikacja z Jelenią Górą.

Zabytki

Pałac

Po zachowanych do dnia dzisiejszego na terenie pałacowym fragmentach innej budowli, historycy przypuszczają, że mógł stać tam wybudowany w XIII wieku zamek, jednak nie zachowała się żadna wzmianka w dokumentach. Pierwszym udokumentowanym rodem w Komarnie, który władał majątkiem był ród von Zedlitz, potem pałac był własnością m.in. Johana Augusta von Bothmar, generała Lindera, rodziny von Stosch i rodziny Loesch.

Gruntowna przebudowa pałacu nastąpiła w 1842 roku.Zasypano wówczas otaczającą go fosę, a w miejscu wieży wybudowano jadalnię. Zasłonięto również dziedziniec stalową konstrukcją i szklanym dachem. Wykonano również dekoracje w stylu klasycystycznym. Pozostałościami poprzedniego stylu są zachowane na pierwszym piętrze kaplicy zamkowej sklepienia.

Po II wojnie światowej pałac i zabudowania folwarczne zajmował PGR, szkoła i dom dziecka. Z układu pałacu i obejścia widoczne są dziś ślady średniowiecznej budowli, która posiadała nieobecną już wieżę, jak i most zwodzony.

Kościół pw. Jana Chrzciciela

Kościół katolicki pw. św. Jana Chrzciciela pochodzi najprawdopodobniej z początku XIV w. W końcówce XV w. został przebudowany, a w 1780 roku powiększony.

Charakteryzuje się architekturą jednonawową, nakrytą sklepieniem krzyżowym i dwuspadowym dachem. Na sklepieniu dostawiona jest wieża, a do północnej ściany przylega prezbiterium z zakrystią. Od południa do wieży przylega barokowa kaplica grobowa z kartuszem herbowym.

We wnętrzu kościoła zachował się ostrołukowy kamienny portal prowadzący z zakrystii do prezbiterium. Na wewnętrznej ścianie prezbiterium widnieją pozostałości sakramentarium. Z oryginalnego wyposażenia kościoła zachowała się jedynie późnogotycka mensa ołtarzowa i drewniana empora organowa.

Krzyże pokutne

Pierwotnie dwa krzyże pokutne stanowiły część muru, który otaczał kościół pw. św. Jana Chrzciciela, teraz są porozstawiane na terenie przykościelnym, przy zachodnim narożniku.

Na jednym z krzyży jest ledwo widoczny zarys miecza, drugi ma obłamane ramię i wykonano na nim ryt kordu.

Kościół pw. św. Jacka

Wzniesiony w latach 1769-1772 (niedługo po zajęciu Śląska przez Prusy) kościół pw. św. Jacka służył miejscowej społeczności ewangelickiej.

Budynek ma plan ośmioboku, z dwoma frontonami wejściowymi. Frontony akcentowane są przez trójkątne tympanony i skromne portale o wykroju koszowym. Główny portal zdobią ukośnie ustawione filary.

Wnętrze kościoła okalają dwie kondygnacje empor, wspartych na drewnianych kolumnach z głowicami lub pseudogłowicami, pokrytych pseudokopułą. Parapety empor ozdobione zostały płycinami.

We wnętrzu zachowała się w oryginalna drewniana, polichromowana ambona oraz ołtarz, a także kamienny kartusz. Pierwotnie całość wystroju kościoła uzupełniały późnogotyckie figury z XVI w. i meble z przełomu XVIII/XIX w. Większość elementów wyposażenia przeniesiono do kościoła pw. św. Jana Chrzciciela.

Obecnie kościół pełni rolę kościoła filiarnego parafii Matki Boskiej Pocieszenia.

Zobacz też

• Komarno
• Komarno-Kolonia