Darnków

Darnków (dawniej czes. Drnkow, Drukow, Divinka, Dernka, niem. Trnckau, Dörnickau, Dörnikau, po 1945 również Tarnówka) – mała wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Lewin Kłodzki. W obręb Darnkowa wliczony jest przysiółek Kociołek, obecnie wyludniony, dawniej stanowiący samodzielną wieś.

Przynależność państwowa i administracyjna

Kolejne zmiany:

• w XIV w. przypuszczalnie w składzie państwa homolskiego,
• do 1477 r. w czeskim królestwie Luksemburgów,
• do połowy XVIII w. w hrabstwie kłodzkim, w Królestwie Pruskim Hohenzollernów,
• do 1945 r. w Kreis Glatz (powiecie kłodzkim), w Rzeszy Niemieckiej,
• do 1973 r. w gromadzie Jeleniów w powiecie kłodzkim w województwie wrocławskim, w Polsce,
• do 1975 r. w gminie Lewin Kłodzki w województwie wrocławskim,
• do 1976 r. w gminie Lewin Kłodzki w województwie wałbrzyskim,
• do 1998 r. w gminie Kudowa-Zdrój w województwie wałbrzyskim,
• współcześnie w gminie Lewin Kłodzki, w powiecie kłodzkim, w województwie dolnośląskim.

Geografia i przyroda

Wieś leży na wysokości 500-550 m n.p.m. w głębokiej dolinie rzeki Dańczówki i jej lewego, bezimiennego dopływu. Wieś otaczają strome zbocza Darnkowskich Wzgórz w Górach Stołowych. Zabudowane parcele i tereny uprawne skupione są w dolinie i na bezpośrednio przylegających partiach stoków. W okolicy występują granitowe skałki, szczególnie na stoku Kruczej Kopy (721 m n.p.m.). Pod szczytem tej samej góry ponad wierzchołki drzew wystaje wielki krzyż górujący nad okolicą.

Otoczenie wsi stanowią świerkowe lasy regla dolnego domieszkowane bukiem. Sąsiaduje z Parkiem Narodowym Gór Stołowych znajdując się w jego otulinie. Dawniej wieś leżała w całości na terenie Stołowogórskiego Parku Krajobrazowego W środkowej części wsi znajduje się pomnikowy okaz cisa pospolitego Taxus baccata L. o pierśnicy 1,1 m i wysokości ponad 8 m.

Zabudowa

Wieś

Wieś ma układ łańcuchowy, choć mocno przerzedzony. Zajmuje obszar 344 ha, z czego 98 ha to użytki rolne, a 230 ha to tereny leśne. W dolnej części wsi wybudowany jest zbiornik wody pitnej dla pobliskiej Kudowy-Zdroju, a cały teren wsi stanowi obszar bezpośredniej ochrony wodnej. W latach 90. XX w. czynnych było we wsi zaledwie 8 gospodarstw rolnych, a tylko 25% mieszkańców pracowało w rolnictwie. Działał też zakładowy ośrodek wczasowy. Zachowało się kilka starych domów murowanych i nurowano-drewnianych z XIX w. Do najciekawszych z nich należą domy nr 11, 11a, 14, 17, 21 i 25.

Leśniczówka

Pod numerem 21, we wschodniej części wsi znajduje się leśniczówka "Tarnówka" mieszcząca się w pochodzącym z pocz. XX w. drewnianym domu z kamienną podmurówką. Przy domu również drewniano-kamienne zabudowania gospodarcze, stary sad oraz zabytkowa kapliczka w formie żeliwnego krzyża. Nieco poniżej leśniczówki na rozstaju dróg stoi kamienny drogowskaz datowany na 1892 r.

Ośrodek buddyjski

W 1995 r. dwóch członków sanghi podarowało j.św. Czime Rigdzinowi rinpocze 7,2 hektarów ziemi w najwyższym punkcie wsi, w miejscu zrujnowanych zabudowań. Od 1996 r. funkcjonuje tam Związek Buddyjski Khordong w Polsce prowadząc ośrodek i centrum odosobnień rozwijające tradycje Dziangter i Khordong. Przez kilkanaście lat na tym terenie powstało dormitorium, gompa, biuro, budynki zaplecza mieszkalnego i sanitarnego dla gości, pole namiotowe. Organizowane są tam regularne kursy z nauczycielami buddyzmu tybetańskiego, gdzie możliwa jest praktyka grupowa i indywidualna, tłumaczy się, wydaje i przechowuje buddyjskie teksty. Od 1997 roku w Darnkowie corocznie odbywa się ceremonia ofiarowania lampek maślanych, podczas której 111 111 lampek płonie w intencji pokoju na świecie.

Historia

Początki wsi datuje się na XIV w. Powstała prawdopodobnie w obrębie niewielkiego feudalnego państwa homolskiego, do którego wówczas należała dolina Dańczówki. Trudnodostępne rejony doliny powyżej wsi służyły za schronienie dla mieszkańców Lewina Kłodzkiego i okolicznych wsi podczas wojen husyckich i wojny trzydziestoletniej. Po likwidacji państwa homolskiego i powstaniu hrabstwa kłodzkiego, Darnków został włączony do dóbr kameralnych korony czeskiej.

Z przekazów wiadomo, że w 1765 r. mieszkało tu 30 chałupników trudniących się głównie tkactwem. W 1787 r. odnotowano 18 zagrodników i chałupników, wśród których znajdowało się 11 płócienników. We wsi funkcjonowała gorzelnia i królewski dworek myśliwski.

W XIX w. powstały dwa przysiółki wsi, które nie zachowały się do czasów współczesnych. W 1840 r. działały: młyn wodny, gorzelnia oraz 10 rzemieślniczych warsztatów bawełnianych. Nieco później powstała królewska leśniczówka i szkoła. Pod koniec tego stulecia w Darnkowie uruchomiono gospodę obsługującą turystów i kuracjuszy z pobliskiej Kudowy-Zdroju podróżujących tędy licznie. Trasa z Lewina Kłodzkiego do Karłowa przez Darnków była polecana przez ówczesne przewodniki turystyczne jako bardzo malownicza.

Po 1945 r. przez kilka lat w Darnkowie działał ośrodek YMCA, przekształcony po likwidacji tej organizacji w zakładowy dom wczasowy.

Turystyka

Przez wieś przechodzą dwa znakowane szlaki turystyczne:

• niebieski, z Dańczowa przez Kruczą Kopę, Darnków, Żyznów, Gołaczów do Kulina.
• zielony z Kudowy-Zdroju przez Kruczą Kopę na Rozdroże pod Lelkową.