Lesica (województwo dolnośląskie)

Lesica – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Międzylesie.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Lokalizacja

Lesica – położona w południowo-zachodniej Polsce, w południowej części Gór Bystrzyckich, na wysokości od 540 do 620 m n.p.m., około 5,0 km., na zachód, od centrum miejscowości Międzylesie.

Charakterystyka

Stara, śródgórska, niewielka, przygraniczna, wieś łańcuchowa, rozciągnięta na długości 2,4 km., o luźnym układzie zabudowań, ulokowana w górskiej dolinie nad rzeką Jelonik. Zabudowa wsi składa się z budynków gospodarczych i mieszkalnych rozlokowanych na wysokości od 540 do 620 m n.p.m. wzdłuż drogi po obu stronach. Jest to wieś zanikająca, większość zabudowań jest w złym stanie a wiele domów przestało już istnieć, po których zostały ruiny lub tylko fundamenty. Przez wieś przepływa potok górski i przebiega droga lokalna Międzylesie Niemojów. Jest to wieś, o charakterze rolniczym. Wokół wsi rozciągają się rozległe użytki rolne i półdzikie górskie łąki, leżące głównie na zboczach doliny. W bliskim otoczeniu nie występują lasy, niewielkie pasy zieleni z drzew liściastych występują w formie przydomowych nasadzeń, oraz wzdłuż potoku i miedz. Od południowego wschodu nad wsią dominuje wzniesienie Bochniak, a od północy bezimienne wzgórze (665,8 m n.p.m.) w kształcie rozległego wału ułożonego równolegle do wsi. We wsi zachowało się kilka zabudowań gospodarskich z przełomu XVIII – XIX wieku, o wyrażnych wpływach czeskich, kościół pw. św. Marcina z początkua XVIII wieku, ruiny wolnego sołectwa z XVII wieku, kilka figur obok kościoła powstałych w warsztacie Iesickim oraz budynki po byłej strażnicy Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP).

Historia

Wieś do 1945 roku nosiła nazwę "Freiwalde". Ludność w tym rejonie pojawiła się dość wcześnie, najstarsze ślady działalności człowieka w okolicach obecnej wsi sięgają XIX-XVIII stuleciu p.n.e., okresu kultury pucharów dzwonowatych. Z tego okresu pochodziła znaleziona w okolicy Leśicy ochronna płytka naramienna jaką zakładali na ramię łucznicy plemin pastersko-wojowniczych. W późniejszym okresie okoliczne tereny wchodziły w skład państewka śnielińskiego, a w XIII wieku były w granicach Hrabstwa kłodzkiego. Wieś powstała około 1564 roku w okresie sporów granicznych między panami kłodzkimi a czeskimi. W wyniku sporów powstały dwie osady, na lewym brzegu powstała osada von Tschirnhausów, zwana "Grenzdorf" a na prawym brzegu Jelonika cesarski nadleśniczy Leonhardt von Veldhammer założył osadę "Frewald" zwaną również Neurosenthal. Podział na dwie osady "Frewald" i "Grenzdorf" utrzymywał się przez kilka lat jednak obie osady funkcjonowały razem, a potem połączyły się w jedną wieś. W XVI wieku lewobrzeżna część Lesicy związana była z majątkiem rycerskim braci Dawida i Michała Tschirnhausów i wchodziła w skład dóbr międzyleskich. Do 1684 roku wieś była królewszczyzną, później stała się własnością prywatną. W XVII wieku we wsi było już wolne sołectwo. W wojnie trzydziestoleniej wieś poniosła nieznaczne zniszczenia. W 1747 roku właścicielem był hrabia won Althann, we wsi mieszkało, 9 kmieci, 36 zagrodników i chałupników a w 1765 roku we wsi mieszkał, 1 kmieć, 13 zagrodników i 18 chałupników. W XVIII wieku po wojnach śląskich, wieś przeżywa rozwój gospodarczy, związany z wyrobem tkanin. Rozwinęło się rzemiosło związane z wyrobem tkanin i rolnictwo, które stanowiły do końca XVIII wieku podstawowe źródło utrzymania. W 1787 roku obie części należały do E. von Muldnera, we wsi mieszkało wówczs 49 zagrodników i chałupników oraz 13 płócienników. Wieś była dobrze rozwinięta, posiadała chałupnicze warsztaty tkackie, kościół, młyn wodny, szkołę oraz warsztat kamieniarski zwany "warsztatem lesickim", w którym wyrabiano figury i pomniki, a w części obejmującej wolne sołectwo: działał folwark i potażarnia. Działania wojen napoleońskich wieś ominęły. W 1825 roku właścicielami poszczególnych części byli hrabia von Magnis i hrabia von Paucke. W 1840 roku wieś należała do księżnej Marianny Orańskiej. W 1840 roku we wsi było 95 budynków, kościół, szkoła katolicka, gorzelnia, młyn wodny, 27 warsztatów tkackich i wolne sołectwo, które należało do Schwerzera. Do Lesicy należały dwie kolonie: "Neuwalbe" i "Hirschenhauser", leżąca powyżej wsi na zachodnim zboczu Żelaznej Góry. W połowie XIX wieku wieś przeżywa kryzys spowodowany rewolucją przemysłową i upadkiem tkactwa. W 1849 roku w pobliżu myśliwskiego zameczeku cesarskiego zbudowano neoklasycystyczną kaplicę św. Anny. W 1865 roku częściowo spłonął miejscowy kościół. W drugiej połowie XIX wieku Lesica była znanym ośrodkiem turystycznym i pielgrzymowym. Pielgrzymi udawali sie do miejscowego kościoła, gdzie oddawali cześć św. Leonardowi. W Lesicy znajdował się most nad Dziką Orlica i działało przejście graniczne, przez które prowadziła droga do przełomu Dzikiej Orlicy w Górach Orlickich zwanego Ziemska brama czes. Zemska brana. Sołtysi założyli we wsi gospodę, którą w późniejszym czasie zamieniono na schronisko. Druga gospoda powstała na wysokości 660 m n.p.m. w przysiółku Hirschenhauser liczacym 10 zagród. Pod koniec XIX wieku w tej części Gór Bystrzyckich wiodła popularna trasa wycieczkowa. W okresie międzywojennym ruch turystyczny zdecydowanie zmalał a wieś zaczęła się wyludniać. Od 1945 roku przez kilkanaście lat w Lesicy mieściła się strażnicę WOP. Po II wojnie światowej w Lesicy osiedlono repatriantów, ale proces wyludniania trwał nadal. W 1978 roku we wsi było 24 gospodarstwa rolne.

Ciekawostki

• W 1864 roku rozpacelowano wolne sołectwo.
• Malowidło na jednej z chorągwi w kościele przedstawia pożar kościoła w 1895 roku
• W 1865 roku częściowo spłonął miejscowy kościół.

Inne

• W dawnym przysiółku powyżej wsi zachowała się leśniczówka
• Kościół św. Marcina w Lesicy, wpisany jest do rejestru zabytków pod poz. 975/WŁ z dn. 08.12.1964 r.
• Z 1631 roku pochodzi wzmianka, która wymienia w Lesicy drewnianą kaplicę, z dwoma dzwonami.

Godne odwiedzenia

• Kościół św. Marcina z 1706 r.

-ołtarz główny z 2. połowy XVIII W. z obrazem patrona -chrzcielnica z piaskowca z XVl w -kilka figur obok kościoła powstałych w tzw. warsztacie Iesickim. -polichromie z 1848 roku mistrza Rungego z Ratyzbony, rokokowy ołtarz główny oraz obraz św. Leonarda w bocznym ołtarzu.

• Ruiny wolnego sołectwa z XVII w.
• Kamienna figura Trójcy świętej z XVIII w.
• Przełom Dzikiej Orlicy – Ziemska Brama w Czechach
• Krzyż pokutny z wykutą data 18.10.1628 stojący przy drodze do Międzylesia
• Budynki dawnej strażnicy WOP.
• Leśniczówkę oraz kilkanaście domów z XIX w.

Turystyka

Przez wieś prowadzą szlaki turystyczne:

• żółty – prowadzący z Międzylesia na Przełęcz Spaloną.
• zielony – prowadzący wzdłuż granicy z Masywu Śnieżnika do Niemojowa.

Zobacz też: Lesica