Rogóżka

Rogóżka (niem. Wolmsdorf) – zanikająca wieś, właściwie przysiółek w Polsce położony w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Stronie Śląskie w górnym biegu części Konradowskiego Potoku w Krowiarkach.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Historia

Wieś powstała na początku XIV w. – w dokumencie z 1364 roku wymieniana była pod nazwą Wolframsdorf. Wiadomo również, że w 1743 r. działał tu wapiennik przerabiający miejscowe złoże dolomitu na wapno palone. Eksploatacja dolomitu i marmuru utrzymywała się tu do lat 60. XX w.. Opuszczone duże wyrobisko odkrywkowe można oglądać tu do dzisiaj.

W XIX i XX w. wieś funkcjonowała jako letnisko. Mimo znacznej wysokości, dzięki specyficznemu mikroklimatowi udawały się tutaj uprawy sadownicze, a nawet winorośli.

W 1945 r. wieś została włączona do Polski, uzyskując obecną nazwę. Jej mieszkańców wysiedlono do Niemiec. Osadnictwo polskie rozwijało się jednak słabo i obecnie wieś jest praktycznie opustoszała - zachował się tylko jeden zamieszkany dom. O wielkości wsi świadczą jedynie ruiny i zdziczałe drzewa owocowe. Jeszcze w latach 90. XX w. widoczne były ruiny kaplicy, którą zniszczyło bliskie sąsiedztwo kopalni odkrywkowej.

W 2008 roku władze gminy Stronie Śląskie przeznaczyły tereny dawnej wsi na sprzedaż w prawie w całości. W sierpniu 2008 dziennik "POLSKA The Times" poinformował, że była żona biznesmena Jana Kulczyka, Grażyna, zamierza kupić Rogóżkę za cenę nie mniejszą niż 13 milionów złotych. Grażyna Kulczyk jest już właścicielką kilku hektarów ziemi w sąsiedniej wsi, w Konradowie. Po transakcji Rogóżka mogłaby zmienić nazwę; gazeta spekuluje, że mogłaby to być nazwa nawiązująca do nazwiska właścicieli.

Turystyka

W Rogóżce zaprzestano całkowicie eksploatacji złoża marmuru pod koniec lat 90. XX w., m.in. z powodu odkrycia jaskini. Opustoszałe wyrobisko jest dobrym miejscem do pozyskania okazów skał i minerałów: marmuru, dolomitu i kalcytu. W pobliżu dobrze zachowana, ciekawa budowla poniemieckiego wapiennika.

Jaskinie

4 listopada 1885 r. przy eksploatacji złoża marmuru odkryto w Rogóżce jaskinię, którą wówczas nazwano Wolmsdorferhöhle. Łączna długość jej chodników wynosiła ok. 350 m i znaleziono w niej liczne szczątki zwierząt plejstoceńskich. Jaskinię dokładnie przebadano pod kątem geologicznym, paleontologicznym i biologicznym oraz udostępniono do zwiedzania, co wydatnie poprawiło popularność wsi jako letniska. Była też ona celem licznych wycieczek z pobliskiego kurortu Lądka-Zdroju. W 1947 r. stan jaskini był bardzo dobry, jednak Polacy, nowi gospodarze tych terenów, wznowili tu eksploatację złoża, co doprowadziło w ciągu kilkunastu lat do całkowitego zlikwidowania jaskini. W 1962 r. zniszczono ją całkowicie.

Na przełomie 21 kwietnia 1985 r. harcerze ze Stronia Śląskiego zajmujący się speleologią, z 6 Drużyny Harcerskiej "Trampy" – Dariusz Data, Dariusz Wyleciał, Robert Magierowski i Roman Zięba – odkryli i rozpoznali otwór nowej jaskini. Znajduje się on na ścianie wyrobiska, 41 m nad dnem doliny, zaledwie kilka metrów poniżej jego górnej krawędzi. Eksploracja prowadzona przez kolejne lata odkryła około 250 m. podziemnych korytarzy. Jaskinia ta istnieje do dziś pod nazwą Jaskinia Załom (lub "Jaskinia na Ścianie"). Jest zamknięta i zabezpieczona przed dewastacją.

Ludzie związani z Rogóżką

• Franz Joseph Wagner – malarz pejzażysta, urodzony w 1886 r. w Rogóżce.

Bibliografia

• Krzysztof R. Mazurski Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, SUDETY Oficyna Wydawnicza Oddziału Wrocławskiego PTTK, Wrocław 1995, ISBN 83-85550-48-8
• Jaskinie Sudetów praca zbiorowa pod red. Mariana Puliny, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, Warszawa 1996, ISBN 83-900997-9-9
• Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie. 40 lat eksploracji, badań, ochrony i turystyki praca zbiorowa pod red. Wojciecha Ciężkowskiego, Wydawnictwo "Maria", Wrocław-Kletno 2006, ISBN 83-60478-16-3