Wolany (województwo dolnośląskie)

Wolany – (niem. Wallisfurth), wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Szczytna, w zachodniej części Kotliny Kłodzkiej.

Niemiecka nazwa miejscowości pochodzi od jej dawnego właściciela, cesarskiego feldmarszałka, hrabiego Georga Oliviera von Wallisa (potomka szlachty irlandzkiej), który zbudował tu w 1735 r. pierwszy pałac (w tym samym roku za zezwoleniem cesarza zmieniono nazwę z Wernersdorf na Wallisfurth). W 1783 od spadkobierców von Wallisa pałac oraz klucz stroński nabył Ludwig Wilhelm von Schlabrendorf, potem książę Wilhelm Aleksander von Schönaich-Carolath.

W 1798 majątek nabył książę Ludwik Wirtemberski. Tu w 1799 r. urodziła się druga z jego córek, Amelia Wirtemberska, której wnuczka Olga Konstantinowna Romanowa, wyszła za mąż za króla Grecji, Jerzego I. Syn Aleksander Wirtemberski był przodkiem królowej Elżbiety II.

Rezydencja spłonęła kompletnie w 1827 r. Od 1829 r. majątek znajdował się w rękach baronów von Falkenhausenów. W 1835 r. baron Konrad von Falkenhausen postawił nowy pałac z założeniem ogrodowym. Sam majątek był wzorcem nowoczesnego gospodarowania. Od 1907 r. należał do Friedricha von Martina z Rothenburga na Łużycach, potem do Wolfganga Sternberga, którego z uwagi na żydowskie pochodzenie zmuszono do wyjazdu z Niemiec.

W czasie II wojny światowej w pałacu i w majątku przebywała 350-osobowa grupa Luksemburczyków, przesiedlonych na Śląsk przez nazistów za odmowę współpracy.

Zapuszczony pałac wyburzono w kwietniu 1978 r. Na jego miejscu postawiono blok mieszkalny.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.

Źródła

• Henryk Grzybowski, Oni wszyscy z Wolan..., "Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej", od nr 6/2008 do nr 15/2008