Lubań (województwo dolnośląskie)

Lubań (niem. Lauban) – miasto i gmina w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim. Położony na Pogórzu Izerskim, nad rzeką Kwisą.

Historycznie leży w polskiej części Łużyc Górnych W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa jeleniogórskiego.

Według danych z 31 grudnia 2009 roku, miasto liczyło 21 697 mieszkańców.

Miasto leży na międzynarodowym szlaku pątniczym, Drodze św. Jakuba. Zbiegają się tu trzy jego odcinki: Dolnośląska Droga św. Jakuba, Via Regia oraz Via Cervimontana.

Położenie

51°07′N 15°18′E / 51.117, 15.3 Miasto położone jest ok. 45 km na płn-zach. od Jeleniej Góry i 25 km na wsch. od Zgorzelca.

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 16,12 km² i stanowi 3,76% powierzchni powiatu.

Według danych z roku 2002 użytki rolne wynoszą 48% a użytki leśne 3%.

Historia

• XIII w. – Lubań otrzymał prawa miejskie wg prawa niemieckiego (magdeburskiego),
• 1243 – margrabia brandenburski Otton III otrzymał Milsko (w tym Lubań) jako posag księżniczki Beatrycze, córki króla czeskiego Wacława I,
• 1319-1337 – miasto należało do księstwa jaworskiego,
• 1337 – miasto wraz z dużą częścią Milska przeszło we władanie króla czeskiego Jana Luksemburskiego,
• 1346-1815 – miasto należało do górnołużyckiego Związku Sześciu Miast,
• 1427 i 1431 – najazdy husyckie,
• 1635 – Lubań pod panowaniem saskim,
• 1815 – miasto stało się częścią pruskiej prowincji Dolny Śląsk (niem. Niederschlesien),
• 1865 – połączenie kolejowe ze Zgorzelcem i Węglińcem,
• 1866 – połączenie kolejowe z Jelenią Górą,
• 1896 – połączenie kolejowe z Leśną,
• Elektryfikacja linii Wrocław-Zgorzelec – jedna z pierwszych (tzw. Śląskiej kolei górskiej) i budowa jej warsztatów w Lubaniu,
• luty-maj 1945 – toczyły się zaciekłe walki radziecko-niemieckie o miasto, które skutkowały zniszczeniem miasta w ok. 60%,
• 1945 – Lubań został miastem powiatowym na Ziemiach Odzyskanych
• W warsztatach kolejowych Lubań produkowano elementy taboru kolejowego dla odbudowywanych Warszawy i Gdańska.
• 2000 – Likwidacja Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Lubaniu

Zabytki

• Kościół ewangelicki Marii Panny z XIV wieku – zabytek
• Wieża Kramarska – pozostałość XIII-wiecznego ratusza,
• mury miejskie (1318 r.) zbudowane z kamienia bazaltowego z okolicznych kamieniołomów; pierwotnie otoczone fosą; w podwójnym pierścieniu murów znajdowały się cztery główne bramy miejskie: Nowogrodziecka, Mikołajska, Bracka i Zgorzelecka; obecnie pozostałości wzdłuż ul. Podwale,
• Baszta Bracka (1318 r.) przy ul. Brackiej, część rozebranej w XIX wieku Bramy Brackiej,
• Wieża Trynitarska (Dzwonnicza) (1320 r.) przy ul. Wrocławskiej, pozostałość rozebranego w XIX wieku kościoła pw. Trójcy Świętej,
• Dom Solny lub Dom Zbożowy (1539 r.) budynek zbudowany z kamienia bazaltowego ufundowany przez Radę Miejską spełniał swoje funkcje do XIX wieku, później służył jako więzienie miejskie,
• Ratusz zbudowany w 1554 r. w stylu renesansowym; obecnie mieści Salę Rajców Miejskich, Muzeum Regionalne (d. Muzeum Osadnictwa Wojskowego), Urząd Stanu Cywilnego oraz Miejską Bibliotekę Publiczną,
• Dom Pod Okrętem (1715 r.) rodzinny dom kupieckiej rodziny Kirchoffów,
• park na Kamiennej Górze,
• neogotycki kościół parafialny Świętej Trójcy z 1859-1861
• Most w Lubaniu – najstarszy most drogowy użytkowany w Polsce wybudowany w 1861 roku.

Transport

W Lubaniu krzyżują się następujące drogi kołowe:

• Droga krajowa nr 30 (Jelenia Góra – Zgorzelec)
• Droga wojewódzka nr 296 (Kożuchów – Lubań)
• Droga wojewódzka nr 357 (Radomierzyce – Osiecznica)
• Droga wojewódzka nr 393 (Lubań – Leśna).
• Autostrada A4 – Około 10 km na północ od miasta węzeł Godzieszów

Lubań jest także stacją węzłową linii kolejowych:

• 279: Węgliniec - Lubań
• 274: Jelenia Góra – Węgliniec
• 274: Lubań – Mikułowa – Zgorzelec (reaktywowana dla ruchu pasażerskiego 14 grudnia 2008, ponownie zamknięta 30 lipca 2009)
• 337: Lubań – Leśna (linia towarowa).

Komunikacja miejska

Pierwsze plany wprowadzenia komunikacji miejskiej w Lubaniu powstały w latach siedemdziesiątych, jednak pierwsze autobusy wyjechały na ulice miasta w czerwcu 1989. Były to (i nadal są) zwykłe pojazdy PKS, nieprzystosowane do kursowania w mieście (m.in. brak pneumatycznie otwieranych drzwi). Spółka PKS Voyager, która przejęła transport miejski w Lubaniu po upadku Pekaes Lubań, planuje wprowadzenie pojazdów przystosowanych do transportu miejskiego.

Linie 50 i 51 łączą centrum miasta z odległymi dzielnicami, takimi jak Uniegoszcz, Księginki czy Osiedle Piastów.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2009:

Wspólnoty religijne

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia pw. św. Jadwigi Śląskiej, ul. Papieża Jana Pawła II 3
  • Parafia Trójcy Świętej, ul. Szymanowskiego 1
  • Parafia pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe, ul. Skalnicza 4
  • Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa i Świętego Jakuba Apostoła, pl. Winiarskiego 1
  • Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, ul. Różana 21
• Kościół Ewangelicko-Augsburski
  • Parafia w Lubaniu
• Kościół Zielonoświątkowy
  • Zbór Lubaniu
• Kościół Boży w Chrystusie
  • Zbór w Lubaniu
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
  • Zbór w Lubaniu
• Świadkowie Jehowy
  • zbór w Lubaniu

Turystyka

Przez miasto przebiega Dolnośląska Droga św. Jakuba odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii.

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie:

• Kolin (Czechy)
• Löbau (Niemcy)
• Prienai (Litwa)

Zobacz też

• 19 Pułk Piechoty im. von Courbiére'a (2 Poznański)
• Związek Miast Polskich
• Synagoga w Lubaniu
• Cmentarz żydowski w Lubaniu
• Stadion Miejski w Lubaniu
• Łużyce Lubań
• Łużyce Górne
• Łużyce