Henryków Lubański

Henryków Lubański (niem. Katholisch Hennersdorf, 1937-39 Hennersdorf, 1939-45 Ziethen-Hennersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim, w gminie Lubań.

Położenie

Henryków Lubański położony jest na Wysoczyźnie Siekierczyńskiej.

Miejscowość leży ok. 4 km na północ od Lubania.

Wieś znajduje się ok. 20 km na wschód od granicy polsko-niemieckiej.

Charakter osady

Henryków Lubański to duża wieś, ciągnąca się na długości ok. 11 km, licząca kilkaset domów, zamieszkana przez ok. 850 mieszkańców. W osadzie znajdują się m.in. sklepy, siedziba Ochotniczej Straży Pożarnej, kościół pw. św. Mikołaja oraz cmentarz.

Oś osady stanowi ulica, krzyżująca się z drogą wojewódzką nr 296.

Przez wieś płynie niewielka rzeka.

Historia

Wieś powstała prawdopodobnie na przełomie XII i XIII wieku i stanowiła własność klasztoru magdalenek z pobliskiego Lubania. Zależność ta spowodowała, iż mieszkańcy wsi w większości pozostali wierni katolicyzmowi także wtedy, gdy mieszkańcy innych okolicznych miejscowości przyjęli luteranizm (stąd aż do 1937 r. osada nosiła nazwę Katholisch Hennersdorf - niem., "Henryków Katolicki" )

W XVII i XVII w. osada słynęła z produkcji wysokiej jakości przędzy, z której wyrabiano adamaszek.

W 1432 r. wieś została zniszczona przez pożar.

10 stycznia 1649 r. w pobliżu Henrykowa odbyła się bitwa między wojskami cesarza Ferdynanda III Habsburga a oddziałami szwedzkimi.

Inna, znacznie większa i ważniejsza bitwa miała miejsce w trakcie II wojny śląskiej – 23 listopada 1745 r., w trakcie której oddziały pruskie, dowodzone przez generała Hansa Joachima von Ziethena zaskoczyły i rozbiły stacjonujących w osadzie żołnierzy saskich. Po bitwie zwycięskie wojska pruskie splądrowały opanowaną wieś.

Także w czasie II wojny światowej doszło do walk w pobliżu wsi, między Wehrmachtem a Armią Czerwoną. Miały one miejsce w dniach od 20 lutego do 4 marca 1945 r.

Po II wojnie wieś została włączona do Polski.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Kościół

Zabytkowy kościół pw. św. Mikołaja zbudowany został prawdopodobnie w XVII lub na początku XVIII w. Zastąpił on świątynię z 1220 r. Obecny wygląd kościoła dość znacznie odbiega od wyglądu pierwotnego, co związane jest z wielokrotnymi przebudowami (największe w latach 1754 i 1904) i naprawami (ostatnie po zniszczeniach wojennych w latach 1947-1950. Przy kościele znajdują się zabytkowe krużganki i kilka kapliczek.

Oprócz kościoła, zabytkowy charakter posiada także plebania z 1776 r. oraz mur cmentarza z podcieniami i bramą, pochodzące z 2. połowy XVIII w.

Droga świętego Jakuba

Przez wieś przebiega Dolnośląska Droga św. Jakuba, odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii.

Henrykowski cis

Na terenie Henrykowa Lubańskiego rośnie najstarsze drzewo w Polsce – cis, który liczy sobie blisko 1277 lat. Drzewo to jest starsze od Państwa Polskiego i zostało objęte ochroną w postaci pomnika przyrody.