Lwówek Śląski

Lwówek Śląski (niem. Löwenberg in Schlesien, łac. Leopolis) to miasto leżące na Śląsku (Dolnym Śląsku), w woj. dolnośląskim, w powiecie lwóweckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Lwówek Śląski. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. jeleniogórskiego. Miasto leży nad Bobrem, jego dopływami Płuczką, Srebrną i Widnicą, na granicy Pogórza Izerskiego i Kaczawskiego.

Według danych z 30 czerwca 2008 miasto miało 9510 mieszkańców.

Znajduje się ok. 20 km na płd. od Bolesławca i 35 km na płn. od Jeleniej Góry. Jedno z najstarszych miast na Dolnym Śląsku. W mieście istnieje przypuszczalnie najstarszy browar w Polsce, "Browar Śląski 1209".

Zabytki

• ratusz z początku XVI wieku
• Fortyfikace - mury obronne, wraz z wieżami bramnymi: Lubańską i Bolesławiecką
• kościół parafialny z przełomu XV i XVI wieku
• kościół i klasztor Franciszkanów z XIII w.
• renesansowy zamek w dawnych Płakowicach
• neogotycki pałac Hohenzollernów z 2 poł. XIX w. (siedziba władz miejskich i powiatowych)
• zabytkowe kamieniczki w rynku np. Kamienica Ław Chlebowych
• krzyż pokutny, znajdujący się na wjeździe do miasta od strony Jeleniej Góry Rakowic Wielkich

Historia

Lwówek Śląski należy do grupy najstarszych miast Dolnego Śląska. Jest także jednym z pierwszych miast w Polsce lokowanych na prawie magdeburskim.

Już we wczesnym średniowieczu Lwówek stał się lokalnym centrum gospodarczym i ośrodkiem osadnictwa wiejskiego. Jego rozwój przyspieszyło także dogodne położenie przy znanym szlaku handlowym zwanym Królewską Drogą (Via Regia) oraz eksploatacja złota na obszarze dawnych Płakowic. Czynniki te przyczyniły się do wczesnej lokacji - już w 1217 roku książę Henryk l Brodaty nadał Lwówkowi Śląskiemu prawa miejskie.

Lokacja i związane z nią przywileje spowodowały szybki rozwój miasta. Lwówek nie tylko rozwijał się gospodarczo -wzrosła także jego rola jako ośrodka władzy - w 1243 roku książę Bolesław Rogatka zorganizował w mieście pierwszy na Śląsku turniej rycerski, a w latach 1278-1286 Lwówek był siedzibą kolejnego z Piastów świdnicko-jaworskich, Bernarda Zwinnego i stolicą samodzielnego księstwa. W następnym okresie miasto stało się integralną częścią księstwa świdnicko-jaworskiego i dzieliło jego losy. Stopniowo, w miarę wyczerpywania się złóż złota, podstawą utrzymania mieszkańców stało się rzemiosło, głównie sukiennictwo i tkactwo, handel oraz obróbka kamienia budowlanego.

W 1329 roku miasto liczyło około 11 tysięcy mieszkańców i należało do najludniejszych ośrodków miejskich na Śląsku. W miarę rozwoju miasta lwóweccy mieszczanie uzyskiwali różne przywileje; prawo do organizacji targów i jarmarków, handlu solą, bicia własnej monety itd. We Lwówku istniało kilka cechów, z których najbardziej znaczącym był cech skupiający sukienników.

W 1392 roku, po śmierci księżnej Agnieszki, przeszedł Lwówek pod panowanie czeskie. Sto lat później, w 1498 roku, król czeski Władysław Jagiellończyk nadał Lwówkowi herb, który, z wyjątkiem krótkiej przerwy, jest używany do dnia dzisiejszego.

Na początku XVII wieku miasto liczyło ponad 8 tysięcy mieszkańców. Funkcjonowało w nim 450 warsztatów sukienniczych, które wspaniale prosperowały. Kres tej prosperity przyniosła wojna trzydziestoletnia (1618-1648), w trakcie której Lwówek został spustoszony i dokumentnie zniszczony. Zniszczenia wojenne, straty ludnościowe oraz pożary w latach 1659 i 1704, spowodowały, że prawie przez cały wiek XVIII miasto wegetowało. Niewielkie ożywienie gospodarcze nastąpiło pod koniec XVIII wieku. Lwówek, liczący wówczas nieco ponad 2600 mieszkańców, skorzystał z koniunktury, jaka zapanowała w Prusach. Rozwój gospodarczy został zahamowany w trakcie wojen napoleońskich. Wówczas przebywał w mieście sam "bóg wojny" - cesarz Napoleon Bonaparte, który zwyciężył Prusaków podczas tak zwanej "pierwszej bitwy nad Bobrem" - 22 sierpnia 1813 roku. Tak zwana "druga bitwa nad Bobrem", stoczona 29 sierpnia 1813 roku, zakończyła się klęską Francuzów.

Dopiero w drugiej połowie XIX nastąpiło pewne ożywienie gospodarcze. Lwówek uzyskał połączenie kolejowe ze Złotoryją (1884) i Gryfowem Śląskim (1885) oraz znacznie później z Jelenią Górą (1909). W mieście i okolicy zaczęła rozwijać się turystyka wspierana przez aktywne koło Towarzystwa Karkonoskiego (Riesengebirgsverein - RGV), a dzięki kapeli dworskiej, koncertującej w pałacu Hohenzollernów, stał się centrum kulturalnym. Także w tym okresie rozwija się przemysł spożywczy - w mieście powstaje między innymi nowoczesny browar Hohbergów oraz wytwórnia wódek. Następuje dalszy rozkwit lokalnych kamieniołomów, powstaje kopalnia gipsu i anhydrytu.

W okresie międzywojennym nadzieje na bardziej aktywny rozwój nie spełniły się. Wprawdzie liczba ludności wzrosła do ponad 6 tysięcy, ale zmalała liczba zakładów przemysłowych i rzemieślniczych. Procesu degradacji gospodarczej miasta nie zdołał nawet zatrzymać specjalny program pomocy prowincjom wschodnim Rzeszy Niemieckiej wdrożony w 1937 roku. W czasie II wojny światowej pogłębił się zastój gospodarczy miasta, które w 1945 r. zostało zniszczone w 40%.

Lwówek Śląski, zajęty ostatecznie przez wojska radzieckie 9 maja 1945 roku, został na mocy ustaleń konferencji poczdamskiej przekazany Polsce. Dotychczasową ludność miasta wysiedlono do Niemiec. Już w maju 1945 miasto staje się ośrodkiem polskiej administracji powiatowej, funkcję tę pełni do czerwca 1975 roku i ponownie od roku 1999. Ponadto od 1973 roku jest siedzibą gminy miejsko wiejskiej, obejmującej aktualnie miasto Lwówek Śląski i 28 wsi.

Kościoły i związki wyznaniowe

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Kościół Rzymskokatolicki (dekanat Lwówek Śląski)
  • Parafia Wniebowzięcia NMP
  • Parafia św. Franciszka z Asyżu
• Kościół Chrześcijan Baptystów
• Kościół Zielonoświątkowy
• Świadkowie Jehowy

Imprezy

• Lwóweckie Lato Agatowe
• Biesiada Browarów Regionalnych

Ludzie związani z miastem

• Martin Moller (1547 - 1606) - poeta i mistyk
• Esaias Reusner (1636 - 1679) - lutnista i kompozytor
• Lucjan Błaszczyk - sportowiec (tenis stołowy)
• Tadeusz Więckowski - rektor Politechniki Wrocławskiej
• Aleksander Rafał Hołoga- twórca hejnału Lwówka Śląskiego

Miasta partnerskie

• Lwówek, Polska
• Heidenau, Niemcy
• Velky Senov, Czechy
• Noidans Lés Vesoul, Francja
• Chrastava, Czechy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 2 Pogórze Izerskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2003, ISBN 83-85773-60-6
• Góry i Pogórze Kaczawskie. Skala 1:40.000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2004. wyd. II. ISBN 83-88049-02-x.