Pławna Dolna

Pławna Dolna (niem. Schmottseifen) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lwóweckim, w gminie Lubomierz.

W latach 1945-54 siedziba gminy Pławna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Historia

Początki wsi sięgają XII w., kiedy to Henryk I rozdawał te ziemie górnikom przybyłym z Frankonii, Turyngii i Nadrenii, poszukującym tu cennych minerałów (przede wszystkim złota), jeszcze nawet w 1519 r.

Pierwszy dokument informujący o istnieniu Pławnej to wiadomość, jaką zostawił 12 marca 1241 r. Henryk Pobożny, który pisał o ufundowaniu tu kościoła św. Bartłomieja. Następnie miejscowość pojawia się w XVI-wiecznych dokumentach wrocławskiego biskupa Henryka von Wurben.

Nazwa wsi związana jest z płukaniem, co wskazuje na górniczą genezę miejscowości. W XIV w. Pławna była największą i najdłuższą wsią należącą do lubomierskiego klasztoru. W maju 1613 r. zaraza pochłonęła 399 jej mieszkańców. Na pamiątkę tego wydarzenia wzniesiono kolumnę morową. W czerwcu 1759 r. w Pławnej znajdowała się główna kwatera wojenna Fryderyka II. W 1807 r. do Pławnej zawitał cesarz francuski Napoleon, a w 1813 r. między Mojeszem, Płuczkami, a Pławną marszałek Francji Jacques Alexandre Macdonald zorganizował obóz wojskowy.

W latach 1880–1885 wybudowano linię kolejową. W 1983 r. przestały nią kursować pociągi. W 1925 r. we wsi mieszkało 1726 osób (w tym 7% ewangelików). Obecnie w Pławnej mieszka 951 mieszkańców, którzy zajmują się przede wszystkim rolnictwem.

Zabytki

• 
• 

  Kościół pw. św. Tekli.

• 

  Zamek Śląskich Legend.

• Kościół św. Tekli – pierwszy kościół istniał prawdopodobnie w 1318 r., bowiem z tego roku pochodzi wzmianka o proboszczu. W późniejszym okresie kościół rozbudowano, a najstarsze jego fragmenty znajdują się przy chórze i w północnej części nawy, przykrytej drewnianym stropem z 1774 r. z polichromią o motywach florystycznych. Prezbiterium, zakończone poligonalnie, powstało na przełomie XV/XVI wieku, a wieża o wysokości 45 m, została zbudowana w 1680 r. Okna są zakończone ostrołukowo lub półkoliście. Obecny kształt świątynia uzyskała w latach 1778–1781. W kościele znajduje się szereg zabytków. W głównym ołtarzu drewnianym umieszczono barokowy obraz św. Tekli namalowany przez Bernarda Krauze. Z prawej strony ołtarza znajduje się chrzcielnica składająca się z części barokowej kamiennej, wykonanej w piaskowcu w XVII w. oraz z części drewnianej XIX-wiecznej. Prospekt organowy trójdzielny wykonany jest z drewna rzeźbionego w stylu neorenesansowym. Teren kościoła i cmentarza otoczony jest niskim murem, a do budynku plebanii przylega małe samborze (brama z niewielkim pomieszczeniem nad wejściem) z XVIII w. W pobliżu dawny dom pastora (dziś szkoła) z 1753 r. Został on przebudowany na początku XX w. Obok stary spichlerz z 1688 r., przebudowany w 1710 r.
• Kalwaria – rozpoczyna się w centrum wsi obok kapliczki i prowadzi krętą drogą na szczyt góry Kalwaria (322 m). W 1993 r. potomek fundatora kalwarii, Johannes Hoferichter odnowił drogę krzyżową, a w 1994 r. biskupi Tadeusz Rybak i Rudolf Miller poświęcili ją.
• Krzyż pojednania (nazywany też częściej – mylnie – pokutnym) – znajduje się obok głównej drogi do kościoła. Wykonany jest z piaskowca, a jako narzędzie zbrodni umieszczono na nim wypukły nóż.
• Kapliczki – największa znajduje się obok gospodarstwa nr 171 i jest ku czci Trójcy św. Druga kaplica (wybudowana w XVIII wieku) z obrazem Matki Bożej Dobrej Rady – stoi obok poczekalni dworcowej. Na górze kościelnej jest kaplica św. Barbary wybudowana w 1762 r. przez księdza Józefa Naternusa Kőrnera. Należy jeszcze wspomnieć o pomniku poświęconym 61 mieszkańcom wsi poległym w czasie I wojny światowej. Matka Boska z Jezusem ustawiona jest na pięciometrowej kolumnie.
• Wapiennik – znajduje się przy dawnej stacji kolejowej Pławna Górna. Zachował się w bardzo dobrym stanie piec do wypalania wapna. W bezpośrednim otoczeniu pieca znajduje się wyrobisko, z którego pozyskiwano surowiec do produkcji wapna.
• We wsi zachowało się wiele chat o konstrukcji szachulcowej, rzadziej przysłupowej. Niektóre z nich posiadają jeszcze niewielkie balkoniki pod okapem dachu.

Ciekawostki

W Pławnej osiadł i tworzy artysta plastyk Dariusz Miliński.

Zobacz też

• Pławna Górna