Rębiszów

Rębiszów (nazwa niemiecka Rabishau, bezpośrednio po wojnie kilkakrotnie zmieniano nazwę: Rabsz, Rombin, Rabisz, Rębsz, Rąbin, Rębin) - duża wieś (sołectwo, ok. 700 mieszkańców) w Polsce, w gminie Mirsk, powiecie lwóweckim na Dolnym Śląsku, położona nad potokiem Mrożynka i jego prawym dopływem Skitnicą, na Przedgórzu Rębiszowskim w jego części zachodniej, przy Kotlinie Mirska.

W latach 1945-54 siedziba gminy Rębiszów. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie jeleniogórskim.

Wzmiankowana w 1305 jako Rabysow, później odnotowywana pod nazwami Rabischau, Rabishaw i Rabishau. W początkach XVI wieku wieś należała do von Schaffgotschów; była to niewielka osada, której mieszkańcy należeli do parafii w pobliskim Gierczynie. W latach 1566-68 luteranie zbudowali tu pierwszy kościół (późnogotycko-renesansowy, przebudowany w XVIII wieku w stylu barokowym) we wsi, który po stu latach, na mocy cesarskiego rozkazu z 1653 Ferdynanda III "redukcji", 25 lutego 1654 przekazano katolikom. W kościele tym zachowała się do dziś późnogotycka, kamienna chrzcielnica z 1575 roku.

Po zajęciu Śląska przez Prusy ponownie zezwolono protestantom na budowę własnego kościoła; w 1747 powstała najpierw konstrukcja szachulcowa, a w latach 1766-68 - kamienna (wieżę dobudowano w 1803).

W górnej części wsi w XVII i XVIII wieku wydobywano na niewielką skalę rudę kobaltu (głównie w pobliskiej wsi Przecznica), natomiast znajdujące się w pobliżu wsi Odarte Skały - północne zbocze góry Urwistej (przed wojną pomnik przyrody) przez pewien czas wykorzystywane były przez znajdujący się tu duży kamieniołom bazaltu; obecnie ten fragment kamieniołomu jest nieczynny.

We wsi znajduje się stacja kolejowa (na 151,8 kilometrze linii Wrocław — Jelenia Góra — Zgorzelec; otwarta 20 września 1865), obok stacji bocznice do załadunku kamienia z pobliskiego kamieniołomu. Ponadto funkcjonuje tu poczta, kilka placówek handlowych i składnic, ośrodek zdrowia, klub sportowy Skalnik Rębiszów, restauracja i wspomniane wcześniej dwa kościoły: starszy filialny pod wezwaniem Najśw. Marii Panny, nowszy pod wezwaniem św. Barbary.

Z Rębiszowa pochodzili: XIX-wieczny kartograf Georg Leeder i kompozytor organowy Leberecht Baumert (ur. 1833).