Polkowice

Polkowice (niem. Polkwitz) – miasto leżące na Śląsku (Dolnym Śląsku), w woj. dolnośląskim, w powiecie polkowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Polkowice. Położone przy trasie E65 (droga krajowa nr 3), na południowo-wschodnim skraju Wzgórz Dalkowskich w kierunku Doliny Szprotawy. Stanowi jeden z głównych ośrodków przemysłowych Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Na terenie miasta znajduje się podstrefa Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

W części miejscowości Polkowice Dolne działało Państwowe Gospodarstwo Rolne Polkowice.

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 23,74 km².

W latach 1945–1967 osiedle typu miejskiego, od 1967 ponownie miasto. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. legnickiego.

Osiedla

Miasto dzieli się na:

• Osiedle Sienkiewicza
• Osiedle Krupińskiego
• Osiedle Gwarków
• Osiedle Centrum
• Osiedle Rynek
• Osiedle Hubala
• Osiedle Młodych
• Osiedle Polanka
• Osiedle Staszica
• Polkowice Dolne

Demografia

Liczba ludności Polkowic na przestrzeni lat 1885-2009.

Według danych z 31 grudnia 2010 miasto miało 22 210 mieszkańców.

Toponimia

Według pierwszych zapisków Bolesław I Wysoki wybudował w lesie na miejscu dzisiejszego miasta dwór myśliwski zwany Bolkowicami. Miano to ulegało z biegiem czasu modyfikcjom – Bolkewice, Pulkowice, Polkowice, by dostosować się do wymowy niemieckiej poprzez formę Bolckowitz, i ostatecznie Polkwitz (w okresie germanizacji nazw słowiańskich, tj. w latach 1937-1945, miasto nosiło nazwę Heerwegen). W 1945 r. administracja polska wybrała jako polską nazwę miasta dawną formę Polkowice.

Historia

Losy ziemi polkowickiej były od wczesnego średniowiecza związane z losami politycznymi całego Śląska. W szczególności utworzonego w połowie XIII w. Księstwa głogowskiego.

Na długo przed uzyskaniem praw miejskich Polkowice były osadą targową – leżały na szlaku handlowym między grodem Dziadoszan – Głogowem, a Trzebowian – Legnicą. Oprócz uprawy roli, mieszkańcy zajmowali się też handlem i obsługą karawan kupieckich. Gdy w 1223 r. książę Henryk Brodaty oddał Sychową opatowi Cystersów z Lubiąża; Guntherowi, mieszkańców jako łazęków poddał pod jurysdykcję starosty Bogdana z Polkowic. Prawa miejskie nadał Polkowicom książę głogowski Konrad I przed 1272 r. prawdopodobnie w 1265 r. Pierwsza wzmianka jako o "civitas" z 1291 r. Od lokacji miasta na prawie niemieckim do końca XIV w. w imieniu księcia miastem rządzili dziedziczni wójtowie. W 1406 r. mieszczanie powołali Radę Miejską, a w 1407 miasto wykupiło dziedziczne wójtostwo, a władzę w mieście przejęła Rada Miejska z burmistrzem na czele. w 1457 r. miasto doszczętnie spłonęło. Ponowne zniszczenia i wyludnienie miasta nastąpiło w czasie wojny trzydziestoletniej (1618–1648) oraz epidemii dżumy w 1680 r.

W wyniku wojen śląskich (1740–1763) Polkowice wraz z całym księstwem głogowskim przeszły z monarchii Habsburgów austriackich we władanie Prus (w 1741 r.). Wraz z nową państwowością, wprowadzono na Śląsku zmiany administracyjne: Śląsk podzielono na dwa departamenty i ich władze administracyjne w postaci kamer wojenno-dominalnych, z siedzibą we Wrocławiu (dla Śląska Środkowego i Górnego) oraz w Głogowie (dla Śląska Dolnego), oraz na powiaty – departament kamery głogowskiej obejmował 16 powiatów, wrocławskiej – 32, na ich czele stali starostowie. Rada Miejska przestała mieć wpływ na miejskie wydatki, na które zgodę wydawała Królewska Izba Skarbowa w Głogowie. Urzędników miejskich mianowali urzędnicy królewscy. Wybory do Rady Miejskiej odbyły się dopiero w 1809 r., po ogłoszonych w 1808 r. reformach w organizacji samorządów miejskich (w ramach wielkich reform państwa pruskiego, po klęskach w wojnach z napoleońską Francją). Mieszkańcy wybierali Radę, która wybierała członków magistratu i burmistrza. Wybory musiały być zatwierdzone przez króla. Wojny napoleońskie doprowadziły miasto do ruiny gospodarczej.

Druga połowa XIX w. była okresem wzmożonego rozwoju miasta. W latach 1852-1853 zbudowano nowy ratusz (do dziś istniejący). W 1900 r. Polkowice uzyskały połączenie kolejowe z resztą kraju, w 1901 – połączenie telefoniczne, 1907 – elektryczne oświetlenie ulic. W latach 1937–45] miasto nosiło nazwę Heerwegen.

W wyniku II wojny światowej i zmiany granic miejscowość znalazła się w 1945 pod polską administracją i uzyskała nazwą Polkowice. Tutejsza niemiecka ludność została wysiedlona w nowe granice Niemiec. Ze względu na niewielkie rozmiary Polkowice po wojnie nie zostały zakwalifikowane do rzędu miast. 1 stycznia 1967 r. Polkowice ponownie otrzymały prawa miejskie. 1 stycznia 2005 do miejscowości została dołączona pobliska wieś – Polkowice Dolne.

Najważniejsze wydarzenia w historii Polkowic:

• 1265 – nadanie praw miejskich
• 1291 – nadanie herbu
• 1406 – pierwsza Rada Miejska
• 1490 – przejście pod panowanie Czech
• 1741 – przejście pod panowanie Prus
• 1936 – zmieniono nazwę na Heerwegen
• 1945 – włączenie miasta do Polski pod nazwą Polkowice
• 1946 – odebrano Polkowicom prawa miejskie
• 1967 – ponowne nadanie praw miejskich
• 1999 – Polkowice uzyskały status miasta powiatowego
• 2005 – do Polkowic została przyłączona pobliska wieś – Polkowice Dolne
• 2007 – nadanie pierwszych honorowych obywatelstw oraz premiera hejnału miasta – kompozycja Jana Kantego Pawluśkiewicza

Zabytki

• Kościół pw. św. Michała Archanioła
• Kościół św. Barbary
• Ratusz
• Młyn – Wiatrak Holenderski
• Willa Morgenrothów (obecnie pozostałości na strychu budynku Straży Miejskiej)
• Lokomotywa Graf Recke Vollmerstein (obecnie nie istnieje)
• Rynek Polkowicki

Edukacja

• Szkoła podstawowa nr 1 im. Jana Wyżykowskiego
• Szkoła podstawowa nr 2 im. Kornela Makuszyńskiego
• Szkoła podstawowa nr 3 im. Arkadego Fiedlera
• Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II
• Gimnazjum nr 2 im. Marii Skłodowskiej-Curie
• Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy
• Dolnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Techniki (DWSPiT)

Kultura

Imprezy kulturalne organizuje Polkowickie Centrum Animacji. Najważniejsze z nich to:

• Polkowickie Dni Teatru
• Dni Polkowic
• Polkowickie Lato Kulturalne
• Festiwal Muzyki Organowej
• W kręgu CUltur – miedziowe spotkania z kulturą...

Oprócz wyżej wymienionych wydarzeń kulturalnych odbywają się różne wystawy, konkursy, przeglądy itp. (Występy Grupy Teatralnej "Antrakt", występy Grupy Teatralnej "A-DE-TE" działających na terenie PCA)

Wspólnoty religijne

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące wspólnoty religijne:

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia św. Michała Archanioła- należą do niej dwa kościoły w Polkowicach: kościół pw. św. Michała Archanioła i kościół filialny pw. św. Barbary
  • Parafia Matki Boskiej Łaskawej
  • Parafia Matki Bożej Królowej Polski
• Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa – Zbór w Polkowicach
• Świadkowie Jehowy – miejscowe zbory korzystają ze wspólnej Sali Królestwa .

Administracja

Burmistrzowie miasta:

• Przemysław Walczak (1989-1992)
• Henryk Krawczyszyn (1992-1994)
• Emilian Stańczyszyn (1994-2006)
• Wiesław Wabik (od 2006)

Sport i rekreacja

Polkowickie zespoły sportowe:

• LKS Polkowice – lekkoatletyka
• Klub Sportowy Polkowice – piłka nożna
• CCC Polkowice – koszykówka
• CCC Polsat Polkowice – kolarstwo
• MKSTS Polkowice – tenis stołowy
• KPC Górnik Polkowice – podnoszenie ciężarów
• TPH Polkowice – piłka nożna halowa
• MKS Płetval Polkowice – pływanie
• STZ Polkowice – tenis ziemny

W mieście zlokalizowany jest Aquapark Polkowice, który składa się z zespołu basenów oraz pływalnię, 5 zjeżdżalń (w tym jednej wewnętrznej), spa, sauny, siłownię, kręgielnię, stoły bilardowe, salę fitness, jaskinię solną, solarium, kriokomorę. Znajdują się tam też dwa inne baseny – Niekryty basen Grzybek, otwierany tylko w okresie letnim i kryty basen sportowy przy Szkole Podstawowej nr 3. Niedawno został zbudowany stadion lekkoatletyczny, na którym trenować będzie LKS Polkowice.

Droga świętego Jakuba

Przez miasto przebiega Dolnośląska Droga św. Jakuba odcinek szlaku pielgrzymkowego do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii.

Miasta partnerskie

• Gmina Sickte (Niemcy)
• Gmina Heumen (Holandia)

Zobacz też

• Polkowice Dolne