Świebodzice

Świebodzice (do 1945 po niemiecku Freiburg in Schlesien) to miasto leżące na Śląsku (Dolnym Śląsku), w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego. Od południa bezpośrednio graniczy z powiatem wałbrzyskim.

Miasto położone u stóp Pogórza Wałbrzyskiego, na Pogórzu Świebodzickim, w środkowym biegu rzeki Pełcznicy przy drodze krajowej nr 34 i nr 35 oraz przy drodze wojewódzkiej nr 374, na skraju Książańskiego Parku Krajobrazowego. Przez miasto przebiegają także drogi wojewódzkie numer: 371 i 373. Miasto leży na wysokości od ok. 280 do 425 m n.p.m. (góra Grabnik).

Nieco na północ, poza granicami miasta, znajduje się trawiaste lądowisko, które będzie stanowić przyszłe Lotnisko Sudeckie po zbudowaniu utwardzonej 850-metrowej drogi startowej, o znaczeniu regionalnym, międzygminnym, m.in. obsługującym miasto Wałbrzych.

Historia

• 1203 - pierwsza wzmianka historyczna
• przed 1228 - pierwsza inicjatywa lokacyjna na prawie niemieckim
• 1228 - biskup wrocławski Wawrzyniec konsekruje kościół św. Mikołaja
• 1242 - Marboto de Czetaros (Czetryc) staje się zarządcą książęcego zamku w Świebodzicach
• 1279 - Henryk Probus w przywileju zwraca się do świebodziczan „mieszczanie” - przyjmowana data nadania praw miejskich
• 1293 - włączenie Świebodzic do księstwa jaworsko-świdnickiego
• 1310 - książę Bernard na prośbę patrycjatu świdnickiego pozbawia Świebodzice przywileju miejskiego
• 1337 - książę jaworsko-świdnicki Bolko II Mały przywraca prawa miejskie
• 1392 - śmierć wdowy po Bolku II, Agnieszki - włączenie Świebodzic do Czech
• 1427 - miasto trzykrotnie oblegają wojska taborytów
• 1492 - król Czech Władysław Jagiellończyk nadaje Świebodzicom przywilej organizowania „ciepłych jarmarków” w dzień św.Mateusza
• 1509 - Władysław Jagiellończyk sprzedaje Świebodzice i zamek Książ Konradowi Hochbergowi
• 1614 - pierwsza świebodzicka szkoła
• 1618-1648 - wojna trzydziestoletnia: rabunki wojsk szwedzkich, epidemie
• 1745 - włączenie Świebodzic do Prus
• 1774 - najtragiczniejszy pożar w dziejach miasta niemal doszczętnie trawi miasto
• 1775-1811 - intensywna odbudowa
• 1809 - do Świebodzic wkraczają wojska francuskie, Fryderyk Kramsta zakłada Fabrykę Lnu i Płótna
• 1842 - powołano do życia spółkę pod nazwą Wrocławsko-Świdnicko-Świebodzickie Towarzystwo Kolejowe, która zajęła się budową pierwszej linii kolejowej w kierunku Sudetów
• 1843 - do Świebodzic dociera kolej, linia Wrocław-Świebodzice, w 1853 przedłużona do Wałbrzycha
• 1843 - otwarcie linii kolejowej Wrocław-Świebodzice
• 1847 - Gustav Becker zakłada warsztat zegarmistrzowski produkujący zegary
• 1867 - rodzi sie Emil Krebs, genialny sinolog i genialny poliglota
• 1850 - Warsztat zegarmistrzowski Gustava Beckera stopniowo przekształca się w wielką fabrykę zegarów znaną na całym świecie
• 1935 - Fabryka Zegarów Gustava Beckera kończy swoją działalność
• 8 maja 1945 - początek polskiej władzy w mieście
• 24 lutego 1954 - w pobliżu stacji kolejowej dochodzi do katastrofy kolejowej - ginie kilkanaście osób, kilkadziesiąt zostaje rannych
• 1957 - przyłączenie do Świebodzic Pełcznicy
• 1972 - przyłączenie Cierni
• 1990 - pierwsze po II wojnie światowej demokratyczne wybory władz miejskich
• 1997 - zniszczenia wskutek wielkiej powodzi
• 1 września 2002 - zniszczenia po wielkiej powodzi. Zalane zostały między innymi Ciernie i Pełcznica

Zabytki

• Kościół pw. św. Franciszka z Asyżu - wzniesiony w I poł. XIIIw., w XVw. przebudowany na gotycki, wyposażenie pochodzące z różnych epok, fresk z XV wieku przedstawiający św. Krzysztofa
• Kościół pw. św. Mikołaja - wzniesiony w XIII w., wyposażenie częściowo renesansowe, częściowo z XIXw.
• Kościół św. Piotra i Pawła - wzniesiony w latach 1776-1779 na planie krzyża w stylu klasycystycznym
• Ruiny kościoła pw. św.Anny - kościół (prawdopodobnie) z przełomu XII i XIII w., na przełomie XIV-XV w. przebudowany ze stylu romańskiego na gotyk
• Fragmenty murów obronnych - pochodzą prawdopodobnie z XIII w., rozebrane w większości przez Francuzów w 1809
• krzyże pokutne
  • wolno stojący zlepieniec pobielony (Ciernie)
  • złamany maltański (Ciernie)
  • wmurowany z żółtego piaskowca (Ciernie)
  • łaciński wolno stojący, zlepieniec, naprzeciw budynków Osiedla Sudeckiego przy stacji benzynowej PKN Orlen
• Pałacyk DPS - zbudowany w trzeciej ćwierci XIX w. w stylu neorenesansu angielskiego, otoczony parkiem i zwierzyńcem, dziś siedziba zgromadzenia zakonnego Sióstr Szkolnych de Notre Dame
• Ratusz miejski, wybudowany w 1781 w stylu klasycystycznym

Edukacja

• 3 przedszkola publiczne, w tym jedno z grupą żłobkową, 2 przedszkola niepubliczne
• 4 szkoły podstawowe, w tym dwie z Oddziałami Integracyjnymi
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im Władysława Broniewskiego w Świebodzicach
• 3 gimnazja, w tym jedno specjalne
  • Gimnazjum nr 1 w Świebodzicach
• Zespół Szkół
• Zespół Szkół Ogólnokształcących
• Zespół Szkół Podstawowo-Gimnazjalnych z Oddziałami Integracyjnymi w którego skład wchodzą:
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Nauczycieli Tajnego Nauczania
  • Gimnazjum nr 2
  • Zespół Szkół w Bystrzycy Dolnej. Gimnazjum nr 3 w Świebodzicach
  • Szkoła Podstawowa nr 6 im. Henryka Sienkiewicza

Kultura

Na terenie miasta funkcjonują koła hobbystyczne: filatelistyczne i numizmatyczne.

• Miejska Biblioteka Publiczna im. Marii Dąbrowskiej
  • biblioteka dla dorosłych
  • oddział dziecięcy
• Miejski Dom Kultury

Kościoły i związki wyznaniowe

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia pw. Matki Boskiej Królowej Polski
  • Parafia pw. św. Ap. Piotra i Pawła w Świebodzicach
  • Parafia pw. św. Franciszka z Asyżu
  • Parafia pw. św. Brata Alberta Chmielowskiego
• Parafia pw. św. Mikołaja

• Kościół Zielonoświątkowy
  • Zbór w Świebodzicach
• Świadkowie Jehowy
  • Sala Królestwa
• Buddyzm
  • Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu

Sport

• Ośrodek Sportu i Rekreacji
  • Wodne Centrum Rekreacji
    • basen pływacki
      • sześciotorowy, długość: 25 m, głębokość: 2,05 m
    • basen rekreacyjny
      • głębokość 1,4 m, brodzik, jacuzzi, zjeżdżalnia
    • sauna fińska i parowa
  • Hala Widowiskowo-Sportowa (w sezonie 08/09 stanowi obiekt Górnika Wałbrzych w rozgrywkach ekstraklasy koszykarzy)
• Lądowisko sanitarno-dyspozycyjne użytkowane obecnie m.in. przez Aeroklub Ziemi Wałbrzyskiej (przyszłe lotnisko Sudeckie)
• W mieście istnieje klub sportowy Victoria Świebodzice
• Na początku 2006 roku powstał Klub Sportowy "Rekin"

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 Świebodzice mają obszar 30,45 km², w tym:

• użytki rolne: 69%
• użytki leśne: 11%

Miasto stanowi 4,1% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004:

Handel

• W mieście funkcjonują markety:Tesco (1) Biedronka(3), Intermarche(1), Bricomarche(1), Polo Market(1), EKO (2), drogeria Rossmann (1)

Pasaż handlowy "Czerwona Torebka" - 1

Lądowisko sanitarno-dyspozycyjne (Lotnisko Sudeckie w budowie)

Miasto posiada trawiaste lądowisko z pasem startowym o długości 850 m, wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 374 do Strzegomia, 3,4 km od centrum miasta.

Współrzędne geograficzne lądowiska: 50°53′00″N 16°18′59″E / 50.88333, 16.31639.

Znane osoby związane z miastem

• Gustav Becker (1819-1885) – niemiecki zegarmistrz
• Jan Mikulicz-Radecki (1850-1905) – chirurg

Miasta partnerskie

• Waldbröl (Niemcy)
• Marina Horka (Białoruś)
• Jilemnice (Czechy)