Oborniki Śląskie

Oborniki Śląskie (niem. Obernigk) – miasto w północno-wschodniej części woj. dolnośląskiego, w powiecie trzebnickim. Położone jest na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich nr 340 i nr 342 ok. 26 km od Wrocławia i 12 km od Trzebnicy. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Oborniki Śląskie.

Historycznie leży na Dolnym Śląsku. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. wrocławskiego.

Według danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 8475 mieszkańców.

Miasto Oborniki Śląskie położone jest na trasie kolejowej Wrocław-Poznań. Willowa, niegdyś uzdrowiskowa, malowniczo usytuowana na południowych stokach "Gór Kocich" (Wał Trzebnicki) miejscowość do dziś posiada charakter rozległego parku. To zacisze zwane przed laty "zielonymi płucami Wrocławia" do dziś przyciąga ludzi swoim spokojem, charakteryzującym polskie miasteczka, powiązanym z wysoko rozwiniętym zapleczem handlowo-usługowym i komunikacyjnym. Między innymi autobusy, minibusy i pociągi zapewniają komfort poruszania się po gminie i dojazd do Wrocławia.

Historia miasta

Pierwsze ślady działalności człowieka na terenach dzisiejszych Obornik Śląskich i najbliższej okolicy pochodzą z mezolitu i neolitu (cmentarzysko kurhanowe i ciałopalne kultury przedłużyckiej z epoki brązu).

Początki Obornik datuje się na ok. 1300 r., kiedy to najprawdopodobniej powstała wieś na prawie magdeburskim. Pierwsza pisemna wzmianka o Obornikach Śląskich pochodzi z roku 1305, dotyczy ona nałożenia na wieś Obora dziesięciny dla biskupa wrocławskiego. Sama nazwa miejscowości "Obora" pozwala przypuszczać, że mieszkańcy zajmowali się hodowlą bydła, co uznano za oficjalną etymologię nazwy, jednak niektórzy historycy i językoznawcy podawali możliwość pochodzenia nazwy od wzgórz – Ober (górny) czy lasów O bor nad którymi miasto góruje, co zostało uznane za mało prawdopodobne. Na początku XIV w. wieś spod władzy biskupiej przeszła w skład włości księcia oleśnickiego Konrada I. Na przestrzeni wieków miejscowość nosiła następujące nazwy: Obora, Obornik, Obirnig, Obernig, Obernigk, Oborniki, Oborniki Śląskie.

Przez 200 lat Oborniki należały do rodziny Schaubertów. Gdy odkryto źródła słabej szczawy żelazistej Karol Wolfgang Schaubert w 1835 roku rozpoczął budowę nowoczesnego uzdrowiska w północno-zachodniej części wsi. Wykorzystywało ono położenie (las Sittenwald), malowniczy krajobraz, wody, łagodny klimat. Odtąd Oborniki zaczęły przekształcać się w miejsce wypoczynku i uzdrowisko. Oborniki często jeszcze nazywane są "zielonymi płucami Wrocławia".

Najbardziej znaną postacią, która mieszkała i była związana z Obornikami był urodzony w 1798 roku we Wrocławiu Karl von Holtei, poeta romantyczny, pisarz i aktor. Pisał o nich w swych wierszach i pismach. Jego imieniem nazwano Liceum Ogólnokształcące w Obornikach Śląskich. Na niewielkim wzgórzu znajduje się kamień-pomnik jemu poświęcony. Wzgórze to jest częścią "Góry Holtei'a" zwanej też "Belwederem" (217 m n.p.m.) (punkt widokowy, stalowy krzyż, pozostałości kurhanu z epoki brązu) i położone jest nieopodal kolejnego najwyższego wzniesienia w mieście noszącego nazwę "Grzybek" (202 m n.p.m.) nadaną mu z powodu lokalizacji w ponad 100-ha parku krajobrazowo-wypoczynkowym "Grzybek". W parku znajduje się Polana siedmiu dębów, największy dąb ma obwód 4,9m.

Do rozwoju uzdrowiska przyczyniło się zakładanie nowych sanatoriów:

• w 1880 r. zakład dla "chorych na nerwy i cierpiących na melancholię".
• w latach 1906-1913 zbudowano w parku sanatorium Friedrichshohe (byłe sanatorium Szarotka przy ul. Prusickiej)
• położone w lesie sanatorium dla pacjentów z chorobami płuc Sanatorium "Leśne" (przy ul. Dunikowskiego),
• sanatoria dla chorych na cukrzycę i z dolegliwościami układu krążenia,
• przed wojną pijalnia oraz na terenie sanatorium "Leśnego" – ZOO.

W 1945 miejscowość została włączona do Polski. Jednocześnie otrzymała prawa miejskie, zaś jej urzędową nazwę ustalono na Oborniki Śląskie, dla odróżnienia od Obornik pod Poznaniem. Dotychczasową ludność miasta wysiedlono do Niemiec.

W 2005 r. Oborniki Śląskie obchodziły 60 lat od nadania praw miejskich i 700 lat od momentu powstania miejscowości.

Stacja Oborniki Śląskie na linii kolejowej E 59: Świnoujście-Szczecin-Poznań-Wrocław-Chałupki, stanowiącej element Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN).

Znani Oborniczaninie

• Czartoryscy
• Iwan Dybicz Zabałkański (ur. w Wielkiej Lipie)
• Karl Eduard von Holtei (ur. we Wrocławiu) i Luise Rogée
• Bronisław Komorowski
• Krzysztof Michałkiewicz
• Eliasz Kuziemski
• Aleksandra Natalli-Świat

Zabytki w mieście

• kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, neogotycki (ukończony 1901, architekt Alexis Langer)
• kościół pw. św. Tadeusza Judy i św. Antoniego Padewskiego (poewangelicki, 1906; architekci: Richard Gaze i Alfred Böttcher)
• dworzec kolejowy z XIX wieku, przebudowany, kategoria C
• Dom Panien Śląskich – ul. Trzebnicka, neobarokowa willa z dachem mansardowym, gdzie do roku 1950 przebywały siostry boromeuszki z Trzebnicy, opiekujące się chorymi w obornickich sanatoriach
• Poczta (Kaiserliches Postamt)
• domy i wille z XIX wieku, zabudowa dawnego uzdrowiska
• "zamek" z XIX wieku, dawniej pałac rodu Schaubertów neogotycki w stylu angielskim, architekt: Wilhelm Grappow (projektant wrocławskiego dworca kolejowego). Po wojnie pałacyk przejęty przez PGR i zmodernizowany, z części historycznej zachowała się właściwie tylko oktagonalna wieża.
• zabytkowy cmentarz niemiecki
• grobowce starej części cmentarza parafialnego
• do 1912 r. stał tu stary kościół ewangelicki

Inne atrakcje turystyczne

• Hotel
• Domki Campingowe
• Ośrodek Sportu i Rekreacji (OSIR):
  • korty tenisowe
  • boiska (piłka nożna, siatkowa, koszykówka)
  • hale sportowe
  • siłownia
• Obornicki Ośrodek Kultury (OOK)
• "Salonik Czterech Muz"
• Parki Miejskie
• Zabytkowe wille
• Punkty widokowe (Kowalska Góra, Góra Holteia i "Grzybek")
• Stanowiska archeologiczne w obrębie miasta i gminy
• Trasy i szlaki turystyki pieszej i rowerowej
• Restauracje, puby, cukiernie
• Kąpielisko Wilczyn Leśny
• Stadniny konne (okolice miasta oraz tereny gminy)

• Kluby Paralotnicze: Lotnisko Motolotni (2,5 km od miasta – Golędzinów) i Paralotni (3 km od miasta – Kuraszków)

Edukacja i opieka

• Przedszkole (ul. Sikorskiego)
• Żłobko-przedszkole (ul. Wrocławska)
• Gimnazjum imienia Polskich Laureatów Nagrody Nobla
• Szkoła Podstawowa nr 2
• Szkoła Podstawowa nr 3
• Liceum Ogólnokształcące
• Zaoczne Liceum Ogólnokształcące
• Zespół Szkół Zawodowych
• Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół
• Dom Dziecka
• Domy Pomocy Społecznej i Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
• Ośrodki Szkolenia Kierowców i Nauki Jazdy
• "Salonik Czterech Muz"
• Obornicki Ośrodek Kultury
• Biblioteka Miejska i Biblioteka Pedagogiczna

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

• Rehau (Niemcy)
• Emden (Niemcy) – miasto szkoły zaprzyjaźnionej z LO im. K. Holteia
• Goslar (Niemcy)
• Haps (Holandia)
• Hayange (Francja)
• Boticino (Włochy)

Zobacz też

• miasta w Polsce
• gmina Oborniki Śląskie
• powiat trzebnicki
• parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Obornikach Śląskich
• parafia św. Judy Tadeusza i św. Antoniego Padewskiego w Obornikach Śląskich
• Siemianice
• Wilczyn