Boguszów-Gorce

Boguszów-Gorce (Boguszów: niem. Gottesberg; Gorce: niem. Rothenbach) – miasto i gmina leżące na Śląsku (Dolnym Śląsku), w południowej części województwa dolnośląskiego, w powiecie wałbrzyskim.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 16 064 mieszkańców. Jest to drugie po Wałbrzychu miasto powiatu.

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 27,02 km². Miasto stanowi 5,25% powierzchni powiatu.

Według danych z roku 2002 Boguszów-Gorce ma obszar 27,01 km², w tym: użytki rolne: 42% użytki leśne: 41%.

Graniczy z:

• od południa z gminą Mieroszów
• od wschodu z Wałbrzychem
• od północnego wschodu ze Szczawnem-Zdrój
• od północnego zachodu z gminą Stare Bogaczowice
• od zachodu z gminą Czarny Bór.

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego.

Historia

Miasto w dzisiejszej postaci powstało w 1973 z połączenia czterech odrębnych miejscowości: miasta Boguszów, miasta Gorce, osiedla miejskiego Kuźnice Świdnickie oraz wsi Stary Lesieniec. Leży na pograniczu Gór Wałbrzyskich i Gór Kamiennych (Sudety Środkowe).

• 

  Herb Boguszowa z czasów samodzielności

• 

  Herb Gorców z czasów samodzielności

• 

  Boguszów na pocztówce z 1902

• 

  Świętowanie niepodległości w Boguszowie Gorcach

Podział administracyjny

• Boguszów
  • Śródmieście
• Gorce
• Kuźnice Świdnickie
  • Północne
  • Zachodnie
  • Południowe
• Stary Lesieniec
  • Nowy Lesieniec
• Koło
• Lubominek
• Sobięcin Górny
  • Krakowskie Osiedle

Demografia

Dane z 29 listopada 2006:

Gospodarka

W Boguszowie-Gorcach do początku lat 90. wydobywano węgiel kamienny oraz baryt. Na terenie Boguszowa-Gorców istniały dwie kopalnie należące do Kopalni Węgla Kamiennego Victoria. Były to szyby Witold (Gorce) i Barbara (Kuźnice Świdnickie) oraz kopalnia wydobywajaca baryt: Baryt (Boguszów). Tradycje miejskie związane z wydobyciem surowców były kontynuowane przez setki lat począwszy od roku 1499 do 1994, okres prawie 500 lat ciągłego wydobycia zakończył się wraz z decyzją Ministra Skarbu Państwa o zamknięciu kopalń. Główną gałęzią gospodarki w Boguszowie-Gorcach są przede wszystkim usługi, lecz większość mieszkańców Boguszowa-Gorców znajduje zatrudnienie poza obszarem gminy, m.in. w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej.

Edukacja i kultura

Lista szkół w Boguszowie-Gorcach:

• Szkoły podstawowe
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 6
• Publiczne Gimnazjum nr 1
• Zespół Szkół nr 1 (Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Liceum Profilowane)

W likwidacji. Szkoła otworzyła jedna klasę Zasadniczej Szkoły Zawodowej o profilu Mechanik.

• Zespół Szkół Samorządowych (Gorce) od września 2007
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5
  • Publiczne Gimnazjum nr 2

Sport

W Boguszowie-Gorcach działają trzy kluby sportowe:

• Górnik Boguszów-Gorce – klub piłkarski, w sezonie 2011/2012 drużyna bierze udział w rozgrywkach klasy okręgowej, przy klubie działa też sekcja bularska.
• SKF „Sudety Petanque Boguszów-Gorce" – klub petanque, w 2012 roku w II lidze Polskiej Federacji Petanque
• S.P. Szczyt Boguszów-Gorce – reaktywowany klub piłkarski z sekcją koszykarską.

Struktury wyznaniowe

• Kościół Rzymskokatolicki:
  • Kościół pw. Św. Trójcy, Pl. Jana Pawła II 1;
  • Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny
  • Kościół pw. Zesłania Ducha Świętego
• Kościół Polskokatolicki:
  • Parafia św. Pawła Apostoła w Boguszowie-Gorcach (na terenie parafii znajdują się 2 kościoły: parafialny św. Pawła Apostoła i filialny w dzielnicy Gorce)
• Protestantyzm
  • Kościół Zielonoświątkowy - zbór Boża Góra
• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy:
  • Sala Królestwa

Transport

Boguszów-Gorce leży na trasie z Wałbrzycha do Kamiennej Góry. Boguszów-Gorce jest połączony koleją z trzema miastami: Wałbrzychem, Marciszowem i Mieroszowem. Do 2004 r. istniało połączenie kolejowe z Lubawką. Połączenie kolejowe z Mieroszowem i dalej z Meziměstí również zostało zawieszone. Istnieją tu trzy stacje kolejowe – Boguszów-Gorce Wschód (w Kuźnicach Świdnickich), Boguszów-Gorce (w Boguszowie) i Boguszów-Gorce Zachód (w Gorcach). Do Boguszowa-Gorców można dostać się korzystając z usług prywatnych przewoźników linii 32, która jeździ na trasie Wałbrzych – Boguszów-Gorce, a także linii Wałbrzych – Kuźnice – Stary Lesieniec oraz linii Boguszów – Kuźnice – Stary Lesieniec.

Zabytki

Zabytki wpisane do rejestru:

• kościół paraf. pw. Świętej Trójcy, gotycko-barokowy, wzniesiony w 1535 r. i przebudowany w 1723 r.; jednonawowy, na planie krzyża, ze sklepieniem kolebkowym
• kościół ewangelicki, barokowy, z poł. XVIII w., z późniejszą klasycystyczną wieżą (pocz. XIX w.); jednonawowy, z mansardowym dachem i bogatym wystrojem barokowym; jeden z najcenniejszych zabytków miasta, wzniesiony w stylu chłodnego, protestanckiego baroku pruskiego; nieużytkowany i niezabezpieczony, popada w ruinę (ul. Kasprzaka 13)
• ratusz, barokowy, z 1731 r., przebudowany w II poł. XIX w. (Pl. Odrodzenia 1)

• kościół polskokatolicki pw. św. Pawła Apostoła, neogotycki, wzniesiony w latach 1900-1904 (ul. Adama Mickiewicza 2)
• dom kantora, kościół ewangelicki (ul. K. Marksa 2)
• dom Diakonistek, (ul. Kasprzaka 7)
• dom cechu gwarków, (ul. Fornalskiej 31)
• dom mieszkalny, (ul. Fornalskiej 9)
• dom mieszkalny, (ul. Fornalskiej 37)
• zabudowa powierzchni szybu Witold, 3 obiekty – nadszybie, maszynownia, hala kompresorów (Gorce)
• wieża nadszybowa szybu Józef, Kuźnice.

Inne zabytki:

• były klasztor Sióstr Elżbietanek, ul. Władysława Jagiełły 4
• stajnie z częścią mieszkalną, ul. Kolejowa 33
• Siedziba Bractwa Strzeleckiego, ob. bud. Produkcyjny ZPO Rafio, ul. 1 Maja 55
• hotel z salą koncertową, ob. Bud. Biurowo-prod. ZPO Rafio, ul. Kolejowa 13
• dworzec PKP, ul. Dworcowa 6
• kościół ewangelicki ob. polskokatolicki, ul. Tadeusza Kościuszki (Gorce) - należy do parafii św. Pawła Apostoła
• dworzec PKP, (Gorce)
• budynek łaźni szybu Witold (Gorce)
• hala kompresorów szybu Witold (Gorce)
• hala maszyny wyciągowej szybu Witold (Gorce)
• kościół paraf. pw. Niepokalanego Pocz. NMP (Kuźnice)
• plebania, ul. Żeromskiego 23 (Kuźnice)
• kaplica mszalna pw. NSPJ i dom mieszkalny, ul. Pstrowskiego 31 (Kuźnice)
• willa Treutla, ob. Nadleśnictwo Wałbrzych, ul. Miła 2 (Kuźnice)
• kościół pomocniczy pw. Św. Barbary (Stary Lesieniec),
• ruiny wieży Bismarcka

Miasta partnerskie

• Dobre Miasto
• Geldrop
• Piennes
• Radzionków
• Smiřice