Jedlina-Zdrój

Jedlina-Zdrój (niem. Bad Charlottenbrunn) – miasto i gmina uzdrowiskowa w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, leżące na Dolnym Śląsku. W latach 1945-54 siedziba wiejskiej gminy Jedlina Zdrój.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 5057 mieszkańców.

Położenie

Położone pomiędzy pasmem Gór Wałbrzyskich i Gór Sowich. Z trzech stron otaczają miejscowość zalesione stoki wzgórz: Rzepiska, Mniszego Lasu, Kobieli Leśniaka i najwyższej Borowej (854 m n.p.m.). Dolina otwarta jest od południa i południowego wschodu, dzięki czemu osłonięta jest od ostrych wiatrów, ma łagodniejszy klimat i większe nasłonecznienie niż okoliczne miejscowości.

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 17,45 km². Miasto stanowi 3,4% powierzchni powiatu.

Według danych z roku 2002 Jedlina-Zdrój miała obszar 17,47 km², w tym: użytki rolne 37%, użytki leśne 43%.

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego.

Historia

Najstarsze wzmianki o mieście pochodzą z XIII wieku, a nazwa wywodzi się od rosnących tu wówczas wspaniałych lasów jodłowych. Była to wtedy osada drwali należąca do Bolka I – księcia świdnicko-jaworskiego. W XVI wieku odkryto pierwsze źródła wody mineralnej, a w XVIII w. uznano je za lecznicze i zaczęto korzystać na większą skalę.

W 1723 roku osada stała się uzdrowiskiem. Źródło, od imienia Charlotty, żony Hansa Christophera barona von Seher-Thoss – właściciela Jedlinki, nazwano Charlottenbrunn. Nazwę tę przyjęła cała Jedlina i nosiła ją do 1945 roku. Miejscowość zaczęła się rozrastać. Rozwijało się tkactwo i sukiennictwo. Powstał kurort znany na całym Śląsku. W 1768 roku Jedlina otrzymała prawa miejskie.

W 1900 roku Jedlina-Zdrój miała pocztę z telegrafem, która do dnia dzisiejszego mieści się w tym samym budynku przy ulicy Warszawskiej 6. Domy posiadały instalację wodociągową, niektóre z naturalnie gazowaną wodą mineralną. W latach 1902-1903 położono nawierzchnie kamienne, zamontowano oświetlenie gazowe, a w uzdrowisku elektryczne. Miejscowość przeżywała swój okres świetności. Znana była na Śląsku jako uzdrowisko z szeroka działalnością kulturalną i rozrywkową. Funkcjonowały liczne hotele, pensjonaty i domy gościnne. Z najbardziej znanych należy wymienić "Szwajcarkę" z XIX w., która oferowała kurację mleczną, kasztany jadalne i odpoczynek wśród przepięknych drzew.

Z 1910 roku pochodzi stojąca do dziś drewniana remiza strażacka z dzwonnicą (przy ulicy Warszawskiej 9). Do dziś można podziwiać piękną Willę Sans-Souci (Chojnowska 3) należącą dawniej do lekarza uzdrowiska. Trudno nie wspomnieć o okazałym, choć zniszczonym Zespole Pałacowym, którego wejścia strzegą kamienne lwy. W dzielnicy Kamieńsk na wzgórzu stoi kościółek wybudowany w stylu budownictwa alpejskiego. W Jedlinie-Zdroju zachowały się także budowle w stylu neoklasycyzmu berlińskiego z misternymi ażurowymi balkonami. Ciekawostką jest kościół parafialny w kształcie rotundy z przyległą dzwonnicą z 1934 r.

W 1946 roku wprowadzono urzędowo nazwę Jedlina Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Bad Charlottenbrunn.

Uzdrowisko

W Jedlinie-Zdroju leczona jest dychawica oskrzelowa, przewlekłe nieżyty dróg oddechowych, przewlekłe zapalenia zatok, pylica płuc, choroby stawów i stany wyczerpania. W zakładzie przyrodoleczniczym wyposażonym w aparaturę zabiegową prowadzi się kąpiele mineralne i inhalacje dróg oddechowych.

Kultura

W Jedlinie-Zdroju od 2003 r. odbywają się Letnie Warsztaty Muzyczne. Skupiają one młodzież w wieku 11-14 lat grającą na skrzypcach, wiolonczeli. Odbywa się też w niej Dolnośląski Festiwal Zupy, Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych.

Sport

W Jedlinie-Zdroju zarejestrowany jest aktywny klub sportowy pétanque – KSP Jedlina-Zdrój.

Miasto jest miejscem ogólnopolskich turniejów pétanque pod auspicjami Polskiej Federacji Pétanque.

Od 2005 roku na przełomie kwietnia i maja w mieście organizowany jest Międzynarodowy Festiwal Pétanque. Od 2009 roku jest miejscem rozgrywek polskiej edycji cyklu środkowo-europejskich turniejów Centrope Cup. Od 2010 organizowane jest w Jedlinie-Zdroju jedyne w Polsce zimowe grand prix w petanque..

W mieście działa również klub piłkarski - KS Zdrój Jedlina-Zdrój. Więcej o drużynie piłkarskiej: www.zdroj.futbolowo.pl

Obiekty sportowe na terenie miasta:

• Całoroczny tor saneczkowy
• Całoroczne boisko do gry w pétanque
• Wyciąg narciarski "Karolinka"
• 3 boiska sportowe
• Kort tenisowy

Atrakcje

• Pałac Jedlinka
• Park linowy "Czarodziejskie Liny"
• Fontanna
• Zalew

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004:

Administracja

Jedlina-Zdrój ma status gminy miejskiej. Mieszkańcy wybierają do Rady Miasta Jedlina-Zdrój 15 radnych. Organem wykonawczym samorządu jest burmistrz miasta.

Współpraca międzynarodowa

Lista miast i gmin z którymi władze Jedliny-Zdroju podjęły współpracę:

• Saint-Étienne-de-Crossey – od 2006 r.
• Strehla
• Velichovky – od 2004 r.

Władze Jedliny-Zdroju od 2004 r. prowadzą także współpracę ze Stowarzyszeniem Gmin Mikroregionu Hustirzanka z Czech.

Zobacz też

• KSP Jedlina-Zdrój
• nazwy miejscowości z łącznikiem