Długołęka (województwo dolnośląskie)

Długołęka – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Długołęka przy drodze krajowej nr 8. Długołęka leży nad prawym dopływem rzeki Dobrej – potokiem Toporem. Znajduje się ok. 13 km od stolicy województwa dolnośląskiego – Wrocławia.

W latach 1874-1945 Długołęka administracyjnie wchodziła w skład Amtsbezirk Sibyllenort dystryktu - powiatu Szczodre.

W latach 1945-1951 lub 1954 Długołęka administracyjnie wchodziła w skład gminy Zakrzów w powiecie oleśnickim. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Długołęka.

Historia

Pierwsze wzmianki o Długołęce pochodzą z końca XIII wieku. Występujące w najstarszych dokumentach nazwy:Dlugolanka (1300), Langewesin (1361), Longum Pratum (1376), Langewezen (1478), villa Langewisse (1486), Langewiese lub Langenwiesen (od 1578), Langewiese (od połowy XIX w.) oznaczają "długą łąkę". Po II wojnie światowej Komisja Ustalania Nazw Miejscowości ustaliła obecną nazwę "Długołęka".

Długołęka powstała w połowie XIII wieku. Na początku XIV w. dzieliła się na dwie części: rycerską połączoną ze Szczodrem oraz drugą stanowiącą uposażenie biskupstwa wrocławskiego. Wieś poniosła duże straty w czasie wojny trzydziestoletniej (1618-1648). W latach 30. XVII wieku chłopi musieli chronić się w lasach i żyć w ziemiankach. Pod koniec wojny we wsi ocalało jedynie 8 ludzi. Odbudowa Długołęki po wojnie trwała bardzo długo. U schyłku XVII w. na granicy Długołęki i Szczodrego powstała karczma nazwana "karczmą przydrożną w Długołęce". Później została wcielona do Szczodrego. W 1785 w części należącej do księstwa oleśnickiego, gdzie znajdował się kościół i katolicka szkoła mieszkało 147 osób i było 18 gospodarstw. W 1810 część Długołęki, która od XIV wieku stanowiła uposażenie biskupa wrocławskiego, przeszła na własność króla pruskiego. Było to spowodowane tym, że król pruski podpisał edykt kasujący kolegiaty i klasztory na Śląsku, gdyż musiał pozyskać środki na kontrybucję wojenną po przegranej wojnie z Francją.

Dopiero w 1850 obydwie części wsi, królewską i książęcą, połączono w jedną gminę. W XIX i XX wieku w Długołęce inaczej niż w pozostałych wsiach gminy stale przybywało mieszkańców. I tak w 1785 wieś liczyła 305 mieszkańców, w 1837 już 368, a w 1885 już 498. Na początku poprzedniego stulecia – w 1905 roku – 547 osób a w 1935 liczba ludzi przekroczyła 700 osób.

25 stycznia 1945 Długołęka została zajęta przez 73 Korpus Armijny dowodzony przez gen. mjr Sarkisa Martirosjana, dowodzącego prawym skrzydłem 52 Armii Ogólnowojskowej Związku Radzieckiego. W listopadzie 1945 w Długołęce żyło 118 Polaków i 270 Niemców.

Podczas II wojny światowej, w 1945 na jednym z pól w miejscowości rozbił się niemiecki samolot myśliwski Messerschmitt Bf 109G, którego szczątki zostały wydobyte w 2008 r..

Po wojnie we wsi zaczęli się osiedlać repatrianci i przesiedleńcy. Ze sprawozdania naczelnika oddziału powiatowego PUR w Oleśnicy z 31 października 1946 wynika, że w Długołęce żyły 32 rodziny repatriantów, a w nich 118 osób oraz 68 rodzin przesiedleńców, a w nich 323 osoby. Życie w tej i okolicznych wsiach było trudne, ponieważ dosyć uciążliwa była samowola sowieckich żołnierzy, która objawiała się w awanturach i bójkach. Dodatkowym problemem był brak narzędzi rolniczych – szczególnie lekkich pługów, żywego inwentarza i zapasów zboża. Po wojnie ludzie zajmowali się głównie rolnictwem.

9 lipca 1977 roku ze stacji kolejowej w Długołęce wyruszył pociąg, który w okolicach Mirkowa brał udział w katastrofie kolejowej, w wyniku której zginęło kilkanaście osób.

Czasy współczesne

Obecnie Długołęka jest wsią posiadającą ok. 2620 mieszkańców. W miejscowości przeważa zabudowa jednorodzinna, której budownictwo obecnie się rozwija. Większość ulic jest skanalizowana. Wiele dróg jest wyłożonych asfaltem lub wybrukowanych, niektóre jednak wymagają remontu, budowy chodnika oraz zamontowania oświetlenia. W środku wsi są dwa małe stawy, które niegdyś były stosowane jako zbiorniki przeciwpożarowe, po tym jak w latach 2000-2005 zostały wyremontowane stanowią jedną z ozdób miejscowości.

Główny ruch skupia się przede wszystkim przy ulicy Broniewskiego (nie uwzględniając drogi krajowej) ze względu na pawilon handlowy oraz sklepy skupione przy tej ulicy. Jest to niejako centrum miejscowości.

Gospodarka

W Długołęce ma swoje siedziby, przedstawicielstwa oraz magazyny wielu polskich i zagranicznych firm m.in. hurtownie Selgros, Schweiker Sp. z o.o., ERA; restauracja McDonald's; salony samochodowe i serwisy: Kia Motors, Renault-Dacia, Land Rover, Jaguar, Citroën, Volvo Truck Center, DAF Trucks; salon meblowy Gawin; elektroniczne: LAPP Kabel, Phoenix Contact; oraz pozostałe: Betard, Häfele Polska, Balex Metal.

We wsi znajduje się także kilka sklepów wielobranżowych, piekarnia, apteka, hotel oraz inne zakłady usługowe.

Urzędy i instytucje

Urzędy

• Urząd gminy, ul. Robotnicza 12

Instytucje

• Komisariat Policji, ul. Robotnicza 42
• Ochotnicza Straż Pożarna, ul. Wiejska
• Ośrodek Zdrowia, ul. Wrocławska 24
• Urząd Pocztowy, ul. Broniewskiego 11
• Posterunek Energetyczny, ul. Broniewskiego 18

Banki

• Bank spółdzielczy w Oleśnicy, filia w Długołęce, ul. Wrocławska 18
• Bank spółdzielczy w Oleśnicy, oddział w Długołęce, ul. Robotnicza 14

Zabytki

• Kościół św. Michała Archanioła w Długołęce – Pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1376. Obecna budowla powstawała w latach 1715-1722.

• Cmentarz parafialny przy ul. A. Zawadzkiego. Datę powstania szacuje się na 1850 (poprzednio cmentarz znajdował się obok kościoła). W XIV w Długołęce znajdował się cmentarz katolicki.
• Zespół Dworca Kolejowego:
  • Budynek dworca – zbudowany 28 maja 1868. Dawniej należał do Szczodrego i nosił nazwę "Bahnhof Sibyllenort" (od ówczesnej nazwy Szczodrego).
  • dom mieszkalny, ul. Broniewskiego 16, ok. 1900 rok.
  • budynek mieszkalno-magazynowy, XIX-XX w.

• Dawny dom dozorcy pałacowego, ul. Parkowa 15, 1860-1870
• Dawny Gminny Ośrodek Zdrowia, ul. Wrocławska 24, 1925 – 1930

Edukacja i kultura

Edukacja

Obecnie w Długołęce znajduje się Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Jana Pawła II oraz Zespół Licealno-Gimnazjalny im. Olimpijczyków Polskich.

Dawniej w Długołęce istniała katolicka szkoła. Pierwsze informacje o niej pochodzą z 1588. Ówczesnym nauczycielem był pisarz kościelny Mathro, następnie w szkole uczyli: Hans Senf (od 1594) a na początku XVII wieku Wiktor Hildebrand. Ze szkoły korzystały także katolickie dzieci z Domaszczyna, Szczodrego, Bykowa, Kamienia i Mirkowa. Wszystkie dzieci nie mieściły się w szkole dlatego co jakiś czas trzeba było powiększać budynek. W 1789 w miejscowej szkole uczyło się 34 dzieci. W 1792 roku ilość uczniów wzrosła do 40. Latem jednak klasa świeciła pustkami. Większość uczniów wypasała bydło i zajmowała się innymi pracami. Budynek szkolny po wieloletnim użytkowaniu podupadł i groził zawaleniem. Dopiero w 1801 do dyspozycji był nowy budynek, mogący pomieścić 30 dzieci. Nowoczesny, murowany budynek stanął w Długołęce w 1870 r. W 1924 dodano nowe piętro, na którym było mieszkanie służbowe kierownika szkoły. Na parterze były dwie izby klasowe i pokój nauczycielski.

Kultura

Gminna Biblioteka Publiczna – mieści się na ulicy Szkolnej 40a (obok budynku szkoły). W bibliotece działa pracownia komputerowa IKONKA utworzona dzięki projektowi realizowanemu w latach 2004-2006 przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Pierwszy punkt znajduje się w GBP w Długołęce a drugi w filii w Kiełczowie. Biblioteki filialne znajdują się w: Borowej, Brzeziej Łące, Dobroszowie, Kiełczowie, Łozinie, Mirkowie, Pasikurowicach, Węgrowie i Wilczycach.

Gminny Ośrodek Kultury (GOK) – działa w odremontowanym budynku starej szkoły w Długołęce, której fundamenty sięgają XVI wieku. Odbywają się w nim m.in.: warsztaty plastyczne, muzyczne, kursy tańca, imprezy okolicznościowe, święta narodowe, wystawy i wiele innych kulturowych wydarzeń. Pod opieką GOK-u jest 6 świetlic wiejskich na terenie całej gminy w Bielawie, Borowej, Bykowie, Kątnej, Pasikurowicach i Śliwicach).

Sport i rekreacja

• GSS KS Długołęka 2000 – klub piłkarski założony w 2000 roku (stąd nazwa). Gra w rozgrywkach B-klasy w grupie Wrocław IX. Prowadzi sekcję dla juniorów młodszych i seniorów. Mecze odbywają się na boisku przy ulicy Ptasiej.

Wyniki seniorów w ostatnich latach:

• W sezonie 2003/04 drużyna brała udział w Pucharze Polski (grupa: Dolnośląski ZPN – Wrocław). W 1/32 finału uległa drużynie GKS Mirków/Długołęka 2:3. Zespół GKS Mirków/Długołęka w 1/16 finału uległ klubowi Bodzio Goszcz 1:2.

Obiekty sportowe

• Korty tenisowe – wybudowane w 2005. Pokryte są mączką ceglaną, posiadają oświetlenie.
• Hala sportowa – mieści się przy Zespole Licealno-Gimnazjalnym. Posiada parkietową nawierzchnię. Jest to wielofunkcyjny obiekt sportowy, na którym można rozgrywać mecze np. piłki ręcznej, futsalu, piłki siatkowej, koszykówki. W obrębie sali jest również siłownia.
• Boisko ze sztuczną nawierzchnią poliuretanową otwarte w 2009, które jest zlokalizowane przy zespole szkolnym.
• Boisko piłkarskie przy ul. Ptasiej.

Szlaki turystyczne

Przez Długołękę przebiegają 2 szlaki turystyczne:

Wrocławski szlak okrężny – odcinek szlaku biegnący: Pawłowice – Domaszczyn – Szczodre – Długołęka – Raków – Oleśniczka – Kątna – Chrząstawa Wielka

Szlak biegnący: Kuźniczysko – Pęciszów – Budczyce – Zawonia – Węgrów – Łozina – Szczodre – Długołęka

Komunikacja

Drogowa:

Przez Długołękę przebiega droga krajowa nr 8E67 . Przy trasie na terenie wsi są dwie stacje benzynowe.

• Autostradowa Obwodnica Wrocławia ma się łączyć z drogą krajową nr 8 tzw. "łącznikiem Długołęka" w obrębie miejscowości. Obecnie trwa jej budowa.
• Obwodnica wschodnia Wrocławia (Bielany-Łany-Długołęka) – obecnie planowana obwodnica.

Autobusowa:

Gmina Długołęka posiada własne linie podmiejskie obsługiwane przez firmę Sevibus (od października 2010). Do wsi Długołęka dojeżdżają od Galerii Dominikańskiej linie 904, 914 oraz nocne N04 i N11, a także linia 944 z Psiego Pola. Kursują także autobusy Polbus PKS Wrocław.

Kolejowa:

• W Długołęce jest stacja kolejowa, który leży na linii 143 (Kalety – Wrocław Mikołajów).

Zobacz też

• Długołęka – inne miejscowości o tej nazwie

Bibliografia