Dębowina

Dębowina (do 1945 r. niem. nazwa Eichau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Bardo.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Mała wieś o rozproszonej zabudowie leżąca w Grzbiecie Wschodnim Gór Bardzkich po obu stronach drogi nr 8 będącej częścią międzynarodowej drogi E67.

Historia

Pierwsze wiarygodne zapiski o wsi znajdują się w ziębickich księgach ziemskich z ok. XIV wieku, w których wzmiankowana jest wieś Eyche. Nazwa wsi Dębowina nawiązuje do nazwy niemieckiej Eichau, która to oznaczała teren porośnięty lasem dębowym. W 1406 r. wieś była własnością Wenke Heringa Pana z Opolnicy. Na początku XVI w. istniały tutaj dwie wioski: Dębowina Dolna i Górna. Wioseczki te były własnością cesarskiej administracyji skarbowej. W 1569 r. zostały sprzedane za kwotę ok. ćwierć tysiąca talarów cystersom z Kamieńca Ząbkowickego. Własnością cystersów wieś była aż do 1810 r. Potem Dębowina należała do Marianny Orańskiej, pani z Kamieńca, żony Albrechta Pruskiego Hohenzollerna, najmłodszego syna króla Prus Fryderyka Wilhelma III, a po jej śmierci aż do 1945 r. był własnością Hohenzollernów osiadłych na zamku w Kamieńcu Ząbkowickim.

Dębowina posiada niewielki tradycje górnicze. Już w XV wieku prowadzone były tutaj poszukiwania kruszców: złota i srebra. Była tutaj nawet niewielka kopalnia, ale po niedługim czasie zaniechano eksploatacji z powodu nieopłacalności. Przez teren wsi od połowy XIV w. przechodziła granica między Śląskiem a Czechami, a ściślej między Księstwem Ziębickim i hrabstwem kłodzkim.

Ważniejsze daty

• 1569 r. - wieś kupili Cystersi z Kamieńca Ząbkowickego.
• koniec XVIII w. - według opisów wieś zamieszkiwało: 9 kmieci, 4 zagrodników, 20 chałupników i 151 mieszkańców
• 1810 r. - wieś stała się własnością Marianny Orańskiej
• 1883 r. - stała się własnością rodu Hohenzollernów
• 1885 r. - wieś zamieszkiwało 290 mieszkańców w 40 domostwach, zdecydowaną większość stanowią katolicy
• 1764 r. - we wsi odkryto złoża antymonu z pewną zawartością srebra
• 1771 r. - wybudowano kopalnię i podjęto roboty górnicze
• 1774 r. - powołano gwarectwo

Ciekawostki

• wieś położona przy historycznej granicy Śląska z ziemią kłodzką.
• w pobliżu wsi przechodzą dwie stare drogi. Jedna to Droga Wojenna zwana (Drogą Armatnią z niem. Kannonenweg) prowadzi z dawnego zamku hrabiego Merveldta na Przełęcz Bardzką, drogą tą wojska pruskie wkroczyły na teren ziemi kłodzkiej od strony Barda. Drugą drogą jest Droga Graniczna, która prowadzi z Przełęczy Bardzkiej na Przełęcz Łaszczową.
• punkt graniczny starej granicy wyznacza stojąca przy drodze nr 8 na Przełęczy Bardzkiej kolumna maryjna.