Ruszów (województwo dolnośląskie)

Ruszów (niem. Rauscha) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie zgorzeleckim, w gminie Węgliniec. Ruszów leży w Borach Dolnośląskich na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich nr 350 i nr 296 nad rzeką Czerna Mała i jest siedzibą Nadleśnictwa Ruszów oraz Leśnictwa Nowoszów podlegającego Nadleśnictwu Świętoszów.

W latach 1945-54 siedziba gminy Ruszów. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie jeleniogórskim.

Ruszów to osada wymieniona w źródłach już w połowie XIV wieku. Najstarsza pewna wiadomość o wsi pochodzi z 1438 roku. Pierwotnie Ruszów należał do rodziny von Penzig z Pieńska. W latach 1491-1492 miejscowość została kupiona przez radę miejską Zgorzelca. W okresie wojny 30-letniej Ruszów został spalony przez wojska szwedzkie. Wskutek zniszczeń liczba ludności zmniejszyła się o prawie 30%. W 1846 roku uruchomiono linię kolejową, która połączyła Ruszów z Iłową i Węglińcem. W 1854 roku zostaje powołane do życia Nadleśnictwo Ruszów obejmujące początkowo powierzchnię 10 139 ha. Z obiektów zabytkowych zachował się tu jednonawowy kościół ewangelicki wzniesiony w początkach XVI wieku, rozbudowywany na przełomie XVI i XVII w. oraz w 1725 roku. Zniszczony w 1945 r. zachowały się do dziś mury zewnętrzne, trójprzęsłowe sklepienia sieciowe wsparte na filarach przyściennych oraz szereg nagrobnych płyt renesansowych i barokowych oraz kościół parafialny pw. Zmartwychwstania Pańskiego z 1906. W kwietniu 1945 r. zorganizowany tu szpital dla żołnierzy rozlokowanego oddziału 2 armii Wojska Polskiego: 9. dywizja piechoty, 14. brygada artylerii przeciwpancernej, rannych w czasie forsowania Nysy Łużyckiej.

Przed wojną miasteczko było bardzo prężne i liczyło 6,5 tys. mieszkańców. Nazywało się Rauscha. Wychodziła w nim gazeta lokalna, działało 5 tartaków, znana fabryka czekolady, dwie huty szkła, odlewnia żelaza, fabryka "Leishmann" - wówczas największy na Dolnym Śląsku zakład produkujący sklejki (pracowało w nim ponad 2,5 tys. osób) oraz fabryka mebli. Do tego klasztor i trzy szkoły.