Twardocice

Twardocice (niem.: Harpersdorf)– wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim, w gminie Pielgrzymka, na Pogórzu Kaczawskim w Sudetach.

Twardocice należą do starych osad przedhistorycznych. Na terenie wsi znaleziono ułamki ceramiczne i przęślik neolityczny.

Wieś, wymieniona w 1206 jako Twardoczice, w 1223 jako Artbrahtsdorf, w 1224 jako Hartprehstdorf, położona nad rzeką Gajową na Pogórzu Bolesławieckim. Własność cystersek trzebnickich. W XV w. husyci zniszczyli miejscową kaplicę odpustową, w 1524 protestanci przejęli kościół. W 1633 wojska A. Wallensteina spustoszyły wieś. Twardocice trzykrotnie niszczył pożar: w 1657, 1709 i 1726, spłonęło wiele domów, szkoła, owczarnia i zbór ewangelicki, zbudowany w 1701.

Od 1554 do 1725 r. wieś i okolice były zamieszkane przez protestancką grupę religijną szwenkfeldystów, skąd wygnały ich prześladowania (obecnie mieszkają w USA). Zachował się ich pomnik (w miejscu zwanym Viehweg) wzniesiony w 1863 na terenie dawnego cmentarza. W 2003 pomnik odnowiono.

Wieś stanowiła dobra rycerskie. Zachowały się podpiwniczenia zabytkowego pałacu póznobarokowego z 1780, otoczonego parkiem z groblami i stawem. Znajduje się tu też kościół pojezuicki z 1732 (obecnie parafialny) oraz kościół ewangelicki, zbudowany w latach 1701-1727, zwany "Granicznym" lub "Ucieczkowym", ponieważ służył protestantom z sąsiedniego księstwa jaworskiego, gdzie nie mogli mieć miejsc kultu (jeden z największych na Śląsku, miał 2400 miejsc siedzących), obecnie w stanie ruiny. W dawnej plebanii znajduje się szkoła podstawowa.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9
• Góry i Pogórze Kaczawskie. Skala 1:40.000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2004. wyd. II. ISBN 83-88049-02-x.