Łasin

Łasin (niem. Lessen) – miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łasin. Miasto położone jest nad Jeziorem Łasińskim (tzw. jezioro Zamkowe) przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr z drogą wojewódzką nr .

Według danych z 31 grudnia 2004 miasto miało 3271 mieszkańców.

W Łasinie urodził się Zbigniew Dębski, powstaniec warszawski, podpułkownik WP.

Historia

Położona nad jeziorem osada istniała już za Bolesława Chrobrego. Pierwsza historyczna informacja o istnieniu osady o nazwie Łasin pochodzi z 1014. Prawa miejskie Łasin otrzymał od Krzyżaków w 1298. Nadania dokonał mistrz krajowy Meinhard z Querfurtu, który wydał przywilej na założenie miasta na prawie magdeburskim Janowi z Lasu (po łac. De Nemore). Krzyżacy otoczyli miasto murami, wałami i fosami, a przylegające do miasta jeziora i trzęsawiska naturalnie wzmacniały jego obronność. Podczas wojen z Krzyżakami był kilkakrotnie bezskutecznie oblegany przez Polaków (również pod wodzą króla Władysława Jagiełły). Pomimo zwycięstwa pod Grunwaldem Łasin nadal pozostał przy Zakonie. Dopiero w 1461 w dzień Wszystkich Świętych, kiedy to z uwagi na święto miasto nie posiadało należytej obrony, bramy stały otworem, a załoga była niekompletna miasto zostało zdobyte, obrabowane i spalone. Za panowania krzyżackiego Łasin należał do komturstwa (a później wójtostwa) rogozińskiego. Historycznie Łasin zaliczany jest do Ziemi Chełmińskiej.

Kalendarium

• 1014 – pierwsza historyczna informacja o istnieniu osady o nazwie Łasin
• 1298 – prawa miejskie na prawie magdeburskim
• 1306 – prawa miejskie na prawie chełmińskim
• 1461 – Łasin powrócił do państwa polskiego
• 16 lipca 1526 – Zygmunt I Stary potwierdził przywileje nadane miastu za czasów krzyżackich
• 1628 – miasto zostało spalone przez Szwedów
• 1719 – wielki pożar w mieście
• 1772 – na skutek pierwszego rozbioru Polski Łasin został przyłączony do Prus
• 1833 – utrata praw miejskich
• 1860 – odzyskanie praw miejskich
• 1886 – wybudowano linię kolejową łączącą Łasin z Gardeją
• 1892 – rozebrano mury miejskie
• 1920 – powrót Łasina do Polski
• 1 września 1939, ok. godz. 11 – miasto zostało zajęte przez wojska niemieckie.
• 26 stycznia 1945 – miasto zostało zdobyte przez Armię Czerwoną.

Zabytki

• kościół archiprezbiterialny pw. św. Katarzyny, zbudowany w 1328 na miejscu dawnego drewnianego kościoła. Wielokrotnie przebudowywany w okresie od XVII do XX wieku. Obecny kościół zbudowany jest z czerwonej cegły w stylu gotyckim. Wystrój kościoła jest renesansowo-barokowy z pierwszej połowy XVIII wieku. Na chórze znajdują się organy z pierwszej połowy XIX wieku. Kościół nigdy nie posiadał dzwonnicy murowanej. Dzwonnica była drewniana i znajdowała się obok kościoła. Obecna o wysokości ok. 10 m zbudowana została w XIX wieku. Umieszczone są w niej trzy dzwony odlane w Gdańsku (duży w 1719 i dwa mniejsze w 1739).
• wieża ciśnień (1893)
• gmach magistratu miejskiego (1900)
• pomnik ofiar II wojny światowej pochodzących z Łasina i okolic zamordowanych przez Selbstschutz. Tzw. pomnik na "Magdalence" stoi na miejscu dawnego kościoła pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, który został zniszczony podczas drugiej wojny szwedzkiej w 1670.

Ponadto w Łasinie znajduje się Muzeum Pożarnictwa Ziemi Pomorskiej, istniejące przy miejscowej OSP Łasin.

Edukacja

• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Kazimierza Jagiellończyka w Łasinie
• Zespół Szkół Publicznych w Łasinie
  • Szkoła Podstawowa
  • Gimnazjum Nr 1
• Przedszkole Miejskie w Łasinie

Sport

W Łasinie działa Ludowy Zespół Sportowy "Piast" Łasin. 15 grudnia 2009 otworzono w Łasinie nowe boisko wybudowane w programie "Orlik 2012".

Co roku przez miasto przejeżdża jeden z etapów Międzynarodowego Wyścigu Kolarskiego Juniorów o Puchar Prezydenta Grudziądza, często z metą w Łasinie.

Transport i komunikacja

Dworzec autobusowy w Łasinie obsługiwany przez „PKS Grudziądz” Sp. z o.o.. Poza tym trasę Łasin-Grudziądz obsługuje firma TOMKAS.

Opieka zdrowotna

• Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej im. Macieja z Miechowa w Łasinie
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "MEDYK"

Bezpieczeństwo publiczne

• Komenda Miejska Policji w Grudziądzu Posterunek w Łasinie
• Ochotnicza Straż Pożarna w Łasinie

Religia

Całe miasto należy do parafii katolickiej pw. św. Katarzyny, parafia należy do Diecezji toruńskiej. Łasin jest siedzibą dziekana Dekanatu Łasińskiego. W Łasinie znajduje się również klasztor Sióstr Karmelitanek Bosych.

Demografia

Populacja

Bibliografia

• Grudziądz i okolice. Przewodnik, Grudziądzkie Towarzystwo Kultury, Biblioteka Miejska w Grudziądzu, Grudziądz, 1990
• Łasin Historia 1298 Teraźniejszośc 1998 Przyszłość XXI w. Urząd Miasta i Gminy Łasin, 1998

Zobacz też

• Gmina Łasin
• OSP Łasin
• Jezioro Łasińskie
• Dekanat Łasin
• Parafia św. Katarzyny w Łasinie
• Stacja kolejowa Łasin