Krojczyn

Krojczyn – wieś w Polsce położona pomiędzy Włocławkiem a Dobrzyniem nad Wisłą województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, w gminie Dobrzyń nad Wisłą.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Historia wsi i dworu

Miejscowość usytuowana w połowie drogi między Włocławkiem a Dobrzyniem nad Wisłą. Położona z obu stron tej drogi, sąsiaduje od północy z Zadusznikami, od zachodu z Nasiegniewem, od południa z Krępą i Grochowalskiem, a od strony wschodniej sąsiaduje ze Szpiegowem. Leży na pograniczu gminy Dobrzyń nad Wisłą z gminą Wielgie i Fabianki oraz powiatu lipnowskiego z włocławskim.

Pierwsze wzmianki o Krojczynie znajdujemy w dokumentach i danych źródłowych z pierwszej poł. XIV wieku. Nazwa "Grobiczsino", a następnie "Groncino" spotykana jest już w roku 1321. Z nazwą Krowiczyno spotykamy się w roku 1432. Nazwa zbliżona do współczesnej – Krojczyno – występuje w roku 1789. Spotykano również nazwy zdrobniałe, lub pochodne takie jak: Krojczyko, Rumunki Krojczyńskie, Wysiołki Krojczyńskie. Nazwa pochodzi od nazwy osobowej Krowica, a Krowiczyno oznaczało, że właścicielem był Krowica.

Według rejestru podatkowego z 1564 r. właścicielem wsi był W. Wilecki herbu "Cholewa" i P. Witkowski też tego herbu. Następne wzmianki z 1789 informują, iż Krojczyn był sukcesją Rutkowskiego i Orłowskiego. W 1850 roku zadłużony majątek w drodze licytacji nabył hrabia M. S. Miączyński, a w roku 1860 majątek przejął jego syn Władysław Miączyński herbu Suchekomnaty (żona i córka są pochowane na parafialnym cmentarzu w Zadusznikach). Miączyńscy byli właścicielami Krojczyna do roku 1937, wtedy folwark zakupił Bogdan Jurkiewicz. Po wojnie majątek rozparcelowano, a w dworze umieszczono szkołę, która znajduje się do chwili obecnej. Z zabudowań dworskich pozostał tylko dwór i otaczający go park. Istniał również do niedawna drewniany spichlerz; obecnie na jego miejscu znajduje się boisko betonowe do piłki ręcznej.

Historia i współczesność

Powierzchnia Krojczyna w dawnych czasach liczyła 1410 mórg. Obok folwarku, na jego obrzeżach były gospodarstwa włościańskie. We wsi znajdował się wiatrak, którego ostatnim właścicielem był Antoni Staniszewski, zaś na pograniczu z Grochowalskiem istniała cegielnia. Później powstała druga na pograniczu z Nasiegniewem (istniała do lat 50./60. XX wieku). Krojczyn był wsią, która już w XIX wieku posiadała szkołę. Do 1939 roku mieściła się w budyku stojącym na działce szkolnej (obecnie dom mieszkalny). Po 1945 roku szkołę umieszczono we dworze. W latach 80. postawiono nowy obiekt szkolny, który połączono ze starym dworem, oraz postawiono dom nauczyciela. Po II wojnie światowej w Krojczynie miał powstać Zespół Szkół Rolniczych (technikum i szkoła zawodowa) naprzeciw dworu po drugiej stronie drogi i poczta w starym budynku szkolnym. Lecz plany budowy szkoły przeniesiono do Dobrzynia nad Wisłą, a poczta powstała w dawnym dworze w Grochowalsku. Również w latach 80. rozbudowano strażnicę OSP, której obiekt pełni funkcję użyteczności publicznej. Obecny Krojczyn jest wsią bardzo rozciągniętą o zróżnicowanej zabudowie. Stare, drewniane budownictwo zniknęło całkowicie. Powierzchnia wioski wynosi 664 ha i składa się z 106 gospodarstw. 22 gospodarstwa zajmują się ogrodnictwem, co dominuje w tutejszej wsi; 8 sadownictwem, 5 hodowlą krów i produkcją mleka. Krojczyn liczy 453 mieszkańców (dane na 20.V.2002 r.)

Ochotnicza Straż Pożarna w Krojczynie

Jednostka OSP została założona w 1924 roku z inicjatywy mieszkańców i właściciela majątku – Władysława Miączyńskiego. Motywem, który wpłynął na podjęcie takiej decyzji był wielki pożar Krojczyna. W siedem lat po tej tragedii założona jednostkę straży pożarnej. Pierwszym prezesem został Władysław Miączyński. W skład zarządu weszli: Władysław Deleżyński – jako naczelnik, Teofil Podralski, Wincenty Wilewski, Jan Balcerowski, Józef Wasiołek – jako członkowie. Na placu podarowanym przez prezesa, w czynie społecznym wybudowano remizę, w której umieszczono sprzęt gaśniczy: dwukółkę z ręczną pompą (pompa znajduje się obecnie w muzeum PSP w Lipnie), beczkowóz i węże.

W remizie odbywały się, podobnie jak współcześnie, zebrania wiejskie, zabawy i inne uroczystości.

W czasie wojny działalność straży była zawieszona. Zarząd stanowili Niemcy, Polacy byli tylko strażakami. Pierwsza remiza służyła straży do 1965 roku. W związku z potrzebami wybudowano nowy obiekt z dwoma garażami i zapleczem, w którym przez długi czas mieściła się klubo-kawiarnia. W 1980 roku przystąpiono do rozbudowy strażnicy. Uroczyste poświęcenie i przekazanie powstałego obiektu miało miejsce 10 czerwca 1990 r. W styczniu 1992 r. jednostka otrzymuje nowe wyposażenie – wóz bojowy Star 200 wraz z pełnym wyposażeniem, a były pojazd Star 25 został przekazany do wsi Mokowo. W 1994 r. w 70. rocznicę powstania straży jednostka otrzymuje sztandar ufundowany przez społeczeństwo. W 75. rocznicę na budynku ODP umieszczono pamiątkową tablicę, a sztandar odznaczono złotym medalem "Za zasługi dla pożarnictwa". W 2008 r. straż otrzymała sprzęt wysokiej klasy – japońską motopompę z wydajnością do 10 atmosfer.

Obecnie remiza strażacka służy również jako lokal gościnny. Organizowane są w niej wesela, chrzciny, komunie itp.