Mogilno

Mogilno – miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Mogilno oraz siedziba dekanatu w archidiecezji gnieźnieńskiej. Ośrodek przemysłowy, centrum handlowo-usługowe dla okolicy o wysokiej kulturze rolnej. Ośrodek szkolnictwa i kultury. Położone nad Jeziorem Mogileńskim i rzeką Panną. Leży 75 km na południowy-zachód od Torunia oraz 80 km na północny wschód od Poznania. Połączenia komunikacyjne zapewnia linia kolejowa Poznań-Gdynia i droga wojewódzka nr 254. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. bydgoskiego. Dawniej miasto należało do najważniejszych osad wczesnośredniowiecznej Polski. Nazwa Mogilno pochodzi od słowa mogiła, które dawniej oznaczało naturalny pagórek, wzgórze, potem zaczęto tak nazywać kopczyk usypywany zmarłym.

Według danych GUS z 30 czerwca 2009, miasto posiadało 12 336 mieszkańców.

Herb Mogilna

Herb Mogilna przedstawia w polu błękitnym trzy krzyże barwy złotej w układzie w roztrój. Miasto Mogilno uzyskało prawa miejskie w 1398 roku będąc własnością klasztoru, stąd też motyw herbowy. W kolejnych wiekach zapominano o pochodzeniu herbu i zastępowano krzyże mieczami. W okresie zaboru pruskiego herb miasta przedstawiał budynek klasztoru i stojącego przed nim św. Piotra z kluczem w ręku. Na górze tarczy herbowej widniała nazwa miasta, na dole zaś rok: 1794, czyli data przejścia Mogilna pod panowanie pruskie. W XIX wieku używanego jeszcze innego herbu, z trzema kwiatami lilii, który nie miał żadnego uzasadnienia historycznego.

Historia

Należy do najstarszych osad na pograniczu Wielkopolski i Kujaw, jednym z terenów, na których kształtowało się państwo polskie. Na cyplu otoczonym wodami jeziora Mogileńskiego i bagnami od przełomu VIII i IX wieku do X wieku istniała osada wczesnośredniowieczna z palisadą i zasiekami. Od X wieku do przełomu XII i XIII wieku na tym samym miejscu znajdował się gród obronny połączony z lądem dwoma mostami. W XI w. powstał klasztor benedyktynów, który zajął część grodu. Benedyktyni, jak się uważa, zostali sprowadzeni z Tyńca przez Bolesława Szczodrego. Na północ od klasztoru rozwijała się osada, która w 1398 uzyskała od Władysława Jagiełły prawa miejskie. W 1772 miasto włączono do zaboru pruskiego, w latach 1807-1815 należało do Księstwa Warszawskiego. W czasie pożaru w 1808 spłonęły prawie wszystkie domy mieszkalne. Po upadku Księstwa Warszawskiego ponownie należało do Prus, początkowo w ramach Księstwa Poznańskiego (do 1848), następnie w ramach Prowincji Poznańskiej do początku 1919 roku. Od przełomu XVIII i XIX wieku Mogilno przeżywało zastój gospodarczy, przełamany dopiero po wybudowaniu linii kolejowych łączących z Poznaniem i Bydgoszczą (101 km odcinek Poznań-Inowrocław otwarto 26 maja 1872), Strzelnem (dł. 16,7 km; uruchomienie 15 października 1892), Barcinem (dł. 23,9 km; otwarcie 1 października 1912) i Orchowem (dł. 20,4 km; uruchomiono w 1921). Od 1889 do śmierci w 1910 proboszczem w Mogilnie był ks. Piotr Wawrzyniak, wybitny działacz społeczny i gospodarczy. Tu również urodził się w 1890 wybitny psycholog – Kurt Lewin.

Zabytki

• Klasztor i kościół pobenedyktyński, fundowany nie przez Bolesława Szczodrego w 1065, jak do niedawna uważano, ale prawdopodobnie przez Kazimierza Odnowiciela (dokument fundacyjny Szczodrego okazał się falsyfikatem). Mnisi przybyli do Mogilna z Bawarii.
  • kościół zbudowany w połowie XI w., wielokrotnie przebudowywany (m.in.: XIII, sklepienia XV-XVI, koniec XVIII w.). Z kościoła romańskiego zachowane mury prezbiterium wraz z apsydą, części murów bocznych, dwa filary oraz krypta zachodnia, przekryta sklepieniem krzyżowym wspartym na jednym filarze. Krypta ta ma charakter relikwiarzowy, posiada wnękę na relikwiarz, mimo niezaistnienia w Mogilnie żadnego kultu relikwii wczesnośredniowiecznych. Stanowi to zagadkę historyczną dotyczącą założeń fundacyjnych pierwszego benedyktyńskiego klasztoru.
    Z okresu późnogotyckiego pochodzą sklepienia naw, w tym kryształowe w nawach bocznych. Dwuwieżowa fasada zachodnia uzyskała w końcu XVIII w. charakter późnobarokowy. Wyposażenie wnętrza głównie rokokowe.
  • budynek klasztorny, przylegający do kościoła od południa pochodzi częściowo z okresu gotyku i został przebudowany w XVIII w. Składa się z trzech skrzydeł otaczających wirydarz.
  • na dziedzińcu klasztoru benedyktynów studnia z XI w. – najstarsza w Polsce
• późnogotycki kościół farny św. Jakuba Starszego z ok. 1511, przebudowany w 1839 i 1937 z charakterystyczną dzwonnicą oraz lipą, która została pomnikiem przyrody. Obok kościoła farnego znajduje się plebania wybudowana przez księdza Piotra Wawrzyniaka.
• ratusz neogotycki z XIX w.
• kamienice z XIX w.
• dworzec kolejowy z z XIX wieku
• synagoga z 1801, przebudowana w 1902 (już nieistniejąca)
• cmentarz komunalny na przeciwległym do klasztoru brzegu Jeziora Mogileńskiego, założony w 1816. Na jego terenie znajduje się wzniesienie z mauzoleum wybudowanym po II wojnie światowej na miejscu wcześniejszego XVII-wiecznego kościoła drewnianego. Przy głównej alei znajduje się pomnik ku czci ks. Piotra Wawrzyniaka oraz kaplice grobowe z XIX i początku XX w.

Zieleń miejska

Mogilno posiada Park Miejski z wybudowanym w 2011 roku amfiteatrem, podświetlaną fontanną i placem zabaw. Przy ulicy Tadeusza Kościuszki znajduje się cmentarz.

Parafie

• parafia św. Jana Apostoła
• parafia św. Jakuba
• parafia Matki Boskiej Nieustającej Pomocy
• parafia św. Faustyny

Edukacja

• Gimnazjum im. ks. Piotra Wawrzyniaka, ul. Powstańców Wielkopolskich 33
• Szkoła Podstawowa Specjalna OSW im. Janusza Korczaka, Szerzawy 3
• Liceum Ogólnokształcące – Zespół Szkół, ul. Dworcowa 9
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marii Konopnickiej, ul. Sądowa
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Mikołaja Kopernika, ul. J.Piłsudskiego
• Technikum Informatyczne, ul. Dworcowa

Sport

Pogoń Mogilno

Klub piłkarski, założony 23 maja 1923 roku. Aktualnie występuje w IV lidze, do której awansował w sezonie 2009/2010 zajmując pierwsze miejsce w II grupie kujawsko-pomorskiej klasy okręgowej. Oficjalna nazwa stadionu, na którym Pogoń rozgrywa swoje mecze to: Stadion Olimpijski im. Michała Olszewskiego, będący w stanie pomieścić ok. 2000 osób (300 miejsc siedzących).

Występy w IV lidze: 2005/2006, 2006/2007, 2007/2008, 2008/2009, 2010/2011

• Maciej Hanczewski
• Jacek Łukomski
• Kornel Semenowicz
• Leszek Arent

• Serwis kibiców Pogoni Mogilno
• Skarb w serwisie 90minut.pl

LKSS Sokół Mogilno