Menu
Home» » » » »

Mapa miejscowości Tur


Informacje o Tur:

Ilość ulic: 13

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 53.098000

Współrzedne geograficzne E: 17.738001

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 52

Liczba ludności: 952

Wysokośc npm: 62 m n.p.m.

Tablice rejestracyjne: CNA

Dzielnice, Tur

  • Dzielnica: Berlinek

Tur (województwo kujawsko-pomorskie)

Tur (niem. Thure, Thur, Thurmuehle) – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Szubin.

Lokalizacja

Tur położony jest w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Szubin. Usytuowany nad rzeką Noteć, 62 m n.p.m. Należy do północno-wschodniej części krainy Pałuk, która wchodzi w skład Wielkopolski. Tur jest oddalony o 20 km na południowy-zachód od Bydgoszczy.

Historia

U schyłku ostatniego zlodowacenia bałtyckiego w miejscu obecnej miejscowości płynęła na zachód ogromna Prawisła. Gdy wody nieco opadły, w dolinie pojawiły się bagna, rozlewiska, jeziora. Jedno z takich jezior sięgało do Turu (Jezioro Turskie). W czasach antycznych przez puszczę, zapewne w tym miejscu (wtedy mogła już istnieć osada) przebiegała jedna z nitek słynnego Szlaku Bursztynowego - z terenów Wielkopolski nad Bałtyk. Pierwsza wzmianka historyczna o Turze pochodzi z 1337 roku, kiedy król Kazimierz III Wielki zezwolił na przeprowadzenie przeprawy na rzece Noteć. Datę tę przyjmuje się jako datę powstania wsi.

Tur w okresie wczesnohistorycznym był osadą puszczańską, powstałą wśród bagien i oparzelisk na jednym z pagórków doliny rzeki Noteć, otoczoną lasami Puszczy Bydgoskiej, niegdyś przylegała do Jeziora Turskiego (3,5 km długości). Posiadała przywilej od królów polskich na zakładanie innych miast, sama zaś miejscowość powstawała na prawach kolonialnych i parcelacji.Trzykrotnie władcy przyznawali jej prawa miejskie. Po raz pierwszy zrobił to w roku 1539 król Zygmunt I Stary, później czynili to Zygmunt August (1549) i Stefan Batory (1590). W latach późniejszych Tur funkcjonował jako miejscowość plemienno-rodowa, będąc własnością rycersko-szlachecką. Osadnicy z Zachodu zaczęli się tu pojawiać nową, silniejszą falą po włączeniu tej części Rzeczypospolitej do państwa pruskiego - po roku 1772. W XIX wieku, gdy Tur rozwijał się szczególnie intensywnie, istniało tu aż sześć mostów, dwa młyny i tyleż spichrzów, huta szkła, tartak, restauracja, piekarnia, mleczarnia, bank spółdzielczy, wodospad i kąpielisko. Dawni gospodarze Turu spoczywają na starych, zaniedbanym cmentarzu ewangelickim przy ul. Bydgoskiej.

W latach 1812-1827 dobra Turu objął ostatni Polak – Stanisław Breza – minister Księstwa Warszawskiego, później w 1830 r. Tur stał się własnością Dawida Radeekiera, Niemca żydowskiego pochodzenia; w tym czasie 80% mieszkańców stanowiili protestanci, zaś w latach 1837-1840 ustalił tu swoją rezydencję szczecinianin Friedrich Poll.

Podczas II wojny światowej, dokładniej w latach 1941-42, Niemcy urządzili tu obóz dla jeńców brytyjskich. W Turze zorganizowano podobóz Stalagu XXI B. Trafili tu żołnierze brytyjskich wojsk ekspedycyjnych, którzy walczyli we Francji aż do załamania się frontu pod Dunkierką na przełomie maja i czerwca 1940 roku.

Zabytki

  • kompleks budynków przemysłowych huty szkła istniejącej od 1846 roku
  • Stary Dwór - budynek z kamienia polnego zbudowany z fundacji Dawida Radeekera w 1831 r.
  • Nowy Dwór z XVIII wieku (zwieńczony wysoką wieżą, nie zachowaną do dziś, została częściowo rozebrana podczas działań wojennych).
  • neogotycki budynek starej szkoły z 1905 roku z addytywnie usadowioną kaplicą
  • budynek dawnej restauracji na rogu ul. Bydgoskiej i ul. Brzozowej
  • cmentarz ewangelicki z XIX w.

Nie zachowane:

  • dwa młyny
  • dwa spichlerze
  • 3 kamienice (2 przy ul. Bydgoskiej, 1 na terenie parku).

Ciekawostki

Na terenie Turu odnaleziono m.in. takie znaleziska o znaczeniu historyczno-archeologicznym jak urny popielnicowe, kamienne paleniska, części broni palnej i białej (klingi, pochwy szabli różnego typu, kule armatnie, części karabinów, hełmy, strzemienia – większość z okresu wojen szwedzkich, napoleońskich oraz z czasów II wojny światowej), talary-grosze polskie czy zalążek polsko-litewski tzw. borytynka z 1664 r. oraz bagnet saperski i strzemię stanowiące wyposażenie wojsk pruskich w 1869 r. Innym nietypowym znaleziskiem była kotwica barkowa znaleziona przy miejscowym moście, najprawdopodobniej z czasów Jadwigi Andegaweńskiej, która wytyczyła tu trasę dla kupców. W rękach prywatnych znajduje się również dzwon cerkiewny sygnowany cyrylicą, określony na wiek XVII, miał on wg legendy zostać tu pozostawiony przez oddział wojska napoleońskiego zatrzymanego z odwrotu po klęsce wyprawy moskiewskiej w roku 1813.

Kalendarium

  • 1337 – pierwsza pisemna wzmianka o Turze, kiedy to król Kazimierz Wielki zezwala na przeprowadzenie mostu na rzece Noteć
  • 1539 – prawa miejskie przyznaje król Zygmunt I Stary
  • 1549 – prawa miejskie przyznaje król Zygmunt August
  • 1590 – prawa miejskie przyznaje król Stefan Batory
  • 1655 – wkroczenie do Turu wojsk szwedzkich
  • 1812 – jako ostatni Polak dobra Turu przejmuje sekretarz stanu, szambelan królewski, minister Księstwa Warszawskiego – hrabia Stanisław Breza
  • 1813 – w Turze stacjonują wojska napoleońskie uciekające spod Moskwy
  • 1830 – Tur staje się własnością Niemca żydowskiego pochodzenia Dawida Radeekiera
  • 1831 – budowa Nowego Dworu
  • 1837-1840 – w Turze swoją rezydencję ustala szczecinianin Fridrich Poll
  • 1846 – powstanie huty szkła
  • 1919 – podczas Powstania wielkopolskiego w Turze formuje się oddział powstańczy pn. Tur pod dowództwem Franciszka Rucińskiego, podoficera armii pruskiej stacjonującego na froncie francuskim
  • 1919 – sprytne odparcie pod Turem ataku Niemców
  • 1939 – decyzja Niemców o zamknięciu szkoły oraz rozstrzelanie ówczesnego dyrektora Józefa Rumińskiego
  • 1941-1942 – utworzenie w Turze obozu dla jeńców angielskich
  • 1943-1944 – budowa osiedla domków dla uciekinierów znad Morza Czarnego, tzw. Berlinek
  • 1945 – 22 stycznia wyzwolenie Turu przez Armię Czerwoną
  • 1945 – 22 lutego ostatnia walka dywersyjna z wojskami hitlerowskimi
  • 1945 – w piwnicach poczty odnaleziono ukrywającego się żołnierza niemieckiego, pochodzenia czeskiego który ujawnia miejsca umieszczenia materiałów wybuchowych mających na celu zniszczenie znaczących punktów w Turze
  • 1956-1966 – budowa szkoły podstawowej oraz przychodni zdrowia
  • 1978 – odsłonięcie tablicy upamiętniającej mord hitlerowców na przedwojennym dyrektorze szkoły Józefie Rumińskim
  • 1984 – 1 lipca erygowanie kościoła pw. św. Stanisława Kostki
  • 1984 – budowa osiedla leśnego oraz bloków przy ul. Hutniczej
  • 2004 – ustanowienie regionalnego "Święta Tura"
  • 2011 – budowa świetlicy, remizy strażackiej oraz Izby Muzealnej "Szklany Tur".

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie bydgoskim.

Zobacz też: Tur, Tur Dolny, Tur Górny, Tur-Piaski

Kody pocztowe, Tur (wyświetlono 1/1)

Ocena internautów miejscowości Tur
Średnia ocena: 4.1
liczba ocen: 21

Wtyczki społecznościowe

Lubisz miejscowość Tur, kliknij Google +1 , lub Lubię to!

Komentarze o miejscowości Tur

Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-17 01:31:04

Szybka zmiana regionu Polski