Sypniewo (województwo kujawsko-pomorskie)

Sypniewo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Więcbork, położona 12 km na zachód od Więcborka.

Sypniewo leży w granicach Krajeńskiego Parku Krajobrazowego w regionie Pojezierza Krajeńskiego.

Historia

Sypniewo po raz pierwszy wymienione jest z nazwy w dokumentach z 1380 r jako własności m.in. Janka z Sypniewa. Około 1392 wieś dzięki małżeństwu została własnością Dobiesława Rungi herbu Odrowąż, który słynął w okolicy z rozbójnictwa i wg tradycji był fundatorem pierwszego kościoła w Sypniewie.

W XV-XVI wieku Sypniewo stanowiące część majątku ziemskiego było własnością Runge-Sypniewskich, Białośliwskich, Witosławskich, Działyńskich, od 1711 Goetzendorf-Grabowskich. W XVIII wieku lub wcześniej tu powstał drewniany dwór.

W 1824 Józef Goetzendorf-Grabowski chcąc uzyskać środki na ratowanie swoich pozostałych zadłużonych majątków odsprzedaje miejscowe dobra Bankowi Królewskiemu w Berlinie, a ten oddaje go w dzierżawę. W 1830 nabywcami majątku zostają Albert Wilckens i Franz Nagel. Wilckens opuszcza Sypniewo, a do 1849 majątkiem zarządza Nagel. W tym samy roku majątek odkupuje wdowa po Wilckensie i do stycznia 1945 majątek pozostaje w rękach tej rodziny.

Około 1850 stary dwór został rozebrany i wzniesiono nowy murowany pałac wg projektu Karola Fryderyka Schinkla, zamówionego przez Alberta Wilckensa w 1835, a zrealizowanego przez Leberechta Wilckensa. Po poprzednim dworze zachowała się jedna z piwnic o sklepieniu kolebkowym, zaadoptowania na miejsce spotkań Loży Masońskiej. Pałac w stylu klasycystycznym z elementami neorenesansowymi wzniesiono na planie kwadratu z wieżą, otoczony 9-hektarowym parkiem w stylu angielskim. Kolejny właściciel Fritz Wilckens zasłynął z odkrycia i udokumentowania kręgu kamiennego i kurhanu w Dorotowie, związany też był z masonerią. W 1913 Fritz uzyskał szlachectwo i zmarł. W 1920 gmina Więcbork wraz z Sypniewiem znalazła się w granicach Polski.

Syn Fritza, Hans Jurgen von Wilckens zorganizował w Sypniewie ośrodek szpiegostwa i dywersji niemieckiej, jeden z najbardziej aktywnych na na Pomorzu. W 1939 Wilckens wkroczył do Polski jako oficer SS i zasłynął prześladowaniami ludności polskiej. W 1945 uciekł z Polski i nie ponosząc konsekwencji za zbrodnie wojenne umarł w RFN w 1974 roku.

W 1945 majątek Sypniewo przejął skarb państwa i uległ częściowej parcelacji. W 1947 w pałacu utworzono technikum Rolnicze. W latach 1963-68 pałac w Sypniewie przeszedł generalny remont, a w latach 70. przeznaczono go wyłącznie na mieszkania dla nauczycieli. W 2002 roku pałac wydzierżawiono rodzinie Adamskich.

Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Sypniewo. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie bydgoskim.

Zabytki

• Kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem Św. Katarzyny, zbudowany w 1781 na fundamentach poprzedniego - w stylu barokowym w konstrukcji szkieletowej.
• pałac w Sypniewie - była siedziba Loży Masońskiej, jeden z najcenniejszych zabytków budownictwa świeckiego na terenie powiatu sępoleńskiego, a nawet w skali województwa. Wybudowany w miejscu dawnego dworu Grabowskich zawiera harmonijne połączenie dwóch stylów: neoklasycznego i neorenesansowego. Obecnie hotel i restauracja.
• zespół młyna zbożowego z ok. 1910 r.
• dworzec kolejowy i stacja PKP w Sypniewie z XIX w.
• kaplica grobowa na cmentarzu grzebalnym w Sypniewie mur. ok. 1900 r.
• kilkanaście domów mieszkalnych pochodzących z końca XIX i początku XX wieku.
• gorzelnia z XIX w.

Szkoły

• Szkoła Podstawowa im. "Ziemi Krajeńskiej" (ul. Szkolna 1)
• Gimnazjum w Sypniewie (ul. Kwiatowa 3)
• Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Sypniewie (ul. Kwiatowa 3)

Absolwentami technikum rolniczego w Sypniewie są m.in. Andrzej Lepper i Wojciech Mojzesowicz.

Organizacje i stowarzyszenia

• Ochotnicza Straż Pożarna
• Koło Gospodyń Wiejskich
• Ludowy Zespół Sportowy Gwiazda Sypniewo
• Uczniowski Klub Sportowy Sypniewo przy Szkole Podstawowej w Sypniewie

Zobacz też

• Sypniewo

Źródła

• Leszek Skaza. Pałac w Sypniewie. „Spotkania z Zabytkami”. Nr 12/2007 (grudzień 2007). S. 19-21.