Zamarte (powiat sępoleński)

Zamarte – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Kamień Krajeński.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa bydgoskiego.

Wieś wzmiankowana 1354 pod nazwą Jacobsdorf, jako własność rycerska w komturstwie człuchowskim. Położona jest przy drodze z Chojnic do Sępólna Krajeńskiego (droga krajowa nr 25), na niewielkich wzniesieniach, na których usytuowane są: na zachód od drogi – dawny zespół klasztorny, na wschód – zespół dworski. Na wschodniej części wzgórza klasztornego znajduje się grodzisko z X-XII wieku, owalne, pierścieniowe, z czytelnym obrysem wałów. Na północ od wsi rzeka Kamionka wpada do jeziora Zamarte. W zaborze pruskim (do 1908 Zamarte, od 1909 Bonstetten), podczas okupacji niemieckiej ponownie niem. Bonstetten.

Kościół i klasztor

W 1766, kasztelan Jan Grabowski, ufundował kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, którego architekci wzorowali się na barokowej świątyni Jezuitów w Chojnicach. Prace budowlane wewnątrz kościoła przez kilka lat wykonywali rzemieślnicy z Czech, którym świątynia zawdzięcza swój rokokowy wygląd. Jego wnętrze do złudzenia przypomina bogato zdobione świątynie bawarskie. Budynek klasztorny budowano w latach 1752-1759.

9 lipca 1780 kościół konsekrował bp Fabian Franciszek Pląskowski, sufragan chełmiński. W 1826 klasztor uległ kasacie, a 1842 umieszczono w budynku klasztornym księży emerytów. Klasztor pełnił rolę domu Księży Emerytów do 1 lipca 1994, kiedy biskup pelpliński Jan Bernard Szlaga powierzył kościół, klasztor i duszpasterstwo parafialne Warszawskiej Prowincji Karmelitów Bosych. Od 19 grudnia 1994 klasztor jest siedzibą Nowicjatu Warszawskiej Prowincji Karmelitów Bosych. Kapituła Prowincjalna w 1999 podniosła klasztor w Zamartem do rangi przeoratu.

Stacja hodowli ziemniaka

Hodowla ziemniaka ma długą tradycję na terenie wsi. Już w czasach przed II wojną światową tutejszy majątek prowadził hodowlę tej rośliny na nasiona drogą selekcji krzakowej. W 1946 zgromadzono w Zamartem poniemiecki materiał hodowlany z kilku ośrodków na Pomorzu i przystąpiono do rozwoju prac doświadczalnych. Do roku 2011 opracowano tutaj 90 odmian ziemniaków (40% aktualnie uprawianych w Polsce odmian jadalnych). Kolejne przemiany organizacyjne ośrodka przedstawiały sie następująco:

• od 1946 - Stacja Hodowli Roślin Zamarte podlegająca Państwowym Zakładom Hodowli Roślin w Warszawie,
• od 1 stycznia 1951 - Stacja Hodowlano-Badawcza w ramach Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin,
• od 1966 - Zakład Doświadczalny Ziemniaka Zamarte - część Instytutu Ziemniaka w Boninie (od 1973 z siedzibą w Nieżychowicach),
• od 1993 - wydzielony jako Zakład Naukowo-Hodowlany Zamarte,
• od 1997 - ponownie w strukturze IHAR, jako Zakład Doświadczalny Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Zamarte,
• od 20 marca 2000 - Hodowla Ziemniaka Zamarte Sp. z o.o. - jedna z trzech spółek grupy IHAR.

Sport

Od 2010 działa Ludowy Klub Sportowy Zamarte. Jest to reaktywacja byłego klubu z Zamartem, który działał pod nazwą Zryw. Co roku organizowane są turnieje o Puchar Proboszcza w święto Matki Bożej Szkaplerznej które przypada 16 lipca.

Zobacz też

• Zamarte