Laskowice (województwo kujawsko-pomorskie)

Laskowice (niem. Laskowitz) – duża wieś kociewska w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Jeżewo. We wsi znajduje się węzeł kolejowy. Stacja kolejowa nosi nazwę Laskowice Pomorskie. Miejscowość leży na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich nr 239 i 272.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Historia

Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1328 roku. Wieś, wielkości 8 łanów, należała wówczas do komturostwa świeckiego i stanowiła własność rycerską. Nazwa wsi może pochodzić od nazwy osobowej Lasek ewentualnie Lasota lub od nazwy ludzi zamieszkujących laski.

W połowie XVI w. wieś należała do Laskowskich herbu Leliwa, chociaż na przestrzeni dziejów wielokrotnie zmieniała właścicieli. W 1828 roku Laskowice kupił Franciszek Gordon. Rodzina Gordonów wywodzi się ze Szkocji, skąd przybyła być może z grupą emigrantów, dysydentów religijnych, którzy schronili się w Polsce przed prześladowaniami ze strony kościoła kalwińskiego. Wspomniany Franciszek Gordon w latach 1840 - 1860 wzniósł neogotycki pałac i zbudował budynki gospodarcze. Jeden z nich, pochodzący z 1848 roku, zachował się do dziś. Jest to piętrowy budynek folwarczny z kwadratową wieżą na kalenicy dachu.

Pałac położony był w północnej części parku i stał na Wzgórzu Zamkowym, z którego roztaczał się widok na leżące kilkanaście metrów niżej Jezioro Zamkowe. Zniszczony został w 1945 roku przez Polaków i Rosjan, w odwecie za zaangażowanie się jego właścicieli po stronie faszyzmu. II wojna światowa odcisnęła dramatyczne piętno na historii rodu Gordonów: trzech synów zginęło. Franz poległ już w pierwszych dniach najazdu Niemiec na ZSRR (Baranowicze, 30 czerwca 1941), Adolf jako lotnik zginął pod Noworosyjskiem( 20 kwietnia 1943), Eberhard stracił życie na Śląsku (29 stycznia 1945), a ocaleni z pożogi wojennej córka i syn wyjechali do Niemiec.

Park założono w pierwszej połowie XIX w. na zboczu opadającym w kierunku Jeziora Zamkowego. Zajmuje obszar 9,24 ha. Jest to park krajobrazowy, przy którego kompozycji wykorzystano gatunki rodzime i obce. Na terenie parku w 1992 roku powołano na pomniki przyrody wiele drzew w tym m.in.:

W parku pochowany jest właściciel Franciszek Gordon, który zginął podczas tzw. krwawej niedzieli w Bydgoszczy 3 września 1939 roku. Śmierć Gordona do dziś budzi wiele kontrowersji i wywołuje spory wśród historyków. Niektórzy z nich wysuwają pogląd, iż był on jednym z przywódców niemieckiej dywersji w Bydgoszczy. Nie ulega wątpliwości, że jego aktywność polityczna w tych latach była znaczna. W relacjach pracującego u Gordonów mieszkańca Laskowic zebrania Niemców w majątku odbywały się często. Na ćwiczenia z bronią wychodzono na strzelnicę położoną nad jeziorem Stelchno. W zebraniach lub ćwiczeniach brało udział do 30 osób. Zebrania odbywały się w latach 1938-1939 i to dość często. Nad Stelchnem Gordonowie mieli na wyspie punkt obserwacyjny umieszczony na wysokim drzewie.

Na terenie wsi oprócz parku są zlokalizowane następujące pomniki przyrody:

• dąb szypułkowy o obwodzie 495 cm
• 5 lip drobnolistnych o obwodach: 340, 295, 240, 220 i 205 cm, rosnące na polu w okolicy parku
• jodła kalifornijska o obwodzie 193 cm, rosnąca przy ul. Parkowej 73
• dąb szypułkowy o obwodzie 655 cm, rosnący przy drodze Laskowice - Świecie
• lipowa aleja przydrożna złożona z 500 drzew, usytuowana przy drodze w kierunku Krąplewic
• lipowa aleja przydrożna złożona z 85 drzew, usytuowana przy drodze w kierunku Jeżewa