Stążki (województwo kujawsko-pomorskie)

Stążki – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Świekatowo.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie bydgoskim.

Historia

W XIV i XV w. wieś rycerska należąca do kumoterstwa świeckiego, a w XVI w. dobra królewskie należące do dekanatu świeckiego. W 1546 roku własność Stanisława Kopickiego, a w 1649 rodziny Niewieścińskich. Późniejszymi właścicielami dóbr m.in. byli: Gromadzki 1669, R. Powalski z Łaszewa 1682, Jakub i Andrzej Łaszewski 1748, Feliks Łebiński 1765, Ludwik Poleski 1836. Od 1860 roku dobra znajdowały się w rękach Niemców: Wahrenberga i Schwarenberga, od 1913 do Skarbu Państwa Niemieckiego, zaś od 1920 do Skarbu państwa zarządu i dóbr państwowych. Od 1939 majątek dzierżawił Niemiec Szulc, a po nim Brong, zaś od 1947 przejął go Skarb Państwa Polskiego, a użytkownikiem były PGR- Łaszewo.

Pod koniec XIX w. majątek posiadał gorzelnię, cegielnię, tartak parowy oraz trudniono się hodowlą krów i produkcją masła wysyłanego do Berlina. W tym samym okresie powstało założenie pałacowo-parkowe. Pałac w stylu klasycystycznym znajdował się w centralnej części założenia, w zachodniej folwark, zaś we wschodniej park, który od 1939 roku otoczony był murem (obecnie ozdobnym, metalowym płotem). Od bramy do dworu prowadziła aleja lip drobnolistnych, a przed pałacem znajdował się klomb z dorodnymi lipami, tworzącymi zielone półkole. Od klombu, którego obramowaniem był podjazd, odchodziły promieniście alejki spacerowe.

W południowej części parku znajdowała się oranżeria, a za nią sad owocowy ograniczony rowem melioracyjnym, połączonym z parkowym stawem. Na północy z parkiem graniczył ogród warzywny, zaś w pobliżu alei dojazdowej znajdowały się groby rodziny Schwarcenbergów – ówczesnych właścicieli.

W swojej pierwotnej formie opisywane założenie pałacowo-parkowe przetrwało aż do wybuchu II Wojny Światowej. Po niej pałac zaadaptowano na mieszkania. Po 1955 roku kiedy lokatorzy opuścili lokale mieszkalne, budynek z roku na rok stopniowo zamienia się w ruinę.

Park wskutek wieloletnich zaniedbań zatracił swój pierwotny układ przestrzenny, nadal stanowi cenne skupisko kilkudziesięciu drzew ozdobnych, których średni wiek określa się na 95 lat. Drzewostan parkowy tworzą głownie lipy, klony, graby i dęby występujące pojedynczo, w luźnych skupiskach lub tworząc aleje (np. aleje lip drobnolistnych), bądź szpalery (np. szpaler grabowy akcentujący wschodnią część parku). Zdrowy drzewostan tworzy również efektowne obramowania poszczególnych parkowych wnętrz. Wiele drzew, które przetrwały osiągnęły pomnikowe rozmiary, Duże skupisko wysokiej zieleni parkowej tworzy dominantę w bezleśnej okolicy

Zabytki w Stążkach wpisane do rejestru zabytków

• zespół dworski, 4 ćw. XIX wieku, nr rej.: A/203/1-8 z 16.03.1987r., w tym:
• dwór
• rządcówka z końca XIX wieku
• stajnia, ob. magazyn, z końca XIX wieku
• obora i cielętnik, ob. chlewnia, z końca XIX wieku
• magazyn, z końca XIX wieku
• dom kołodzieja (ruina), z końca XIX wieku
• park z końca XIX wieku

Zobacz też: Stążki