Czernikowo

Czernikowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Czernikowo, której jest siedzibą. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Historia

Dzieje Czernikowa są nieodłącznie związane z historią terenu, na którym leży, czyli Ziemi Dobrzyńskiej. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1309 roku, lecz prawdopodobnie miejscowość istniała już wcześniej. W 1366 roku podczas pożaru spłonął drewniany kościół pw. św. Mikołaja, na którego miejscu wybudowano gotycką świątynię. Kościół zachował gotyckie fundamenty oraz barokowe wnętrze.

Na ołtarzu głównym znajduje się niegdyś słynny z łask obraz Matki Boskiej Czernikowskiej. Następne przebudowy doprowadziły do powstania wielopoziomowego ołtarza głównego oraz dwóch naw bocznych. W okresie potopu szwedzkiego wieś została niemal całkowicie wyludniona na skutek głodu i epidemii. W położonym nieopodal Zębowie zachował się cmentarz epidemiczny ofiar cholery z lat 1658 i 1831.

Na mocy II rozbioru Polski cała Ziemia Dobrzyńska znalazła się na obszarze zaboru pruskiego, co przyczyniło się do intensywnej kolonizacji niemieckiej ludnością wyznania ewangelicko-augsburskiego. Po okresie napoleońskim ziemie te weszły w skład Królestwa Polskiego, administracyjnie znajdując się w granicach powiatu lipnowskiego należącego do guberni płockiej.

Zabytki

• Kościół parafialny pw. św.Bartłomieja – został wzniesiony przez biskupów płockich około 1370 r. Pierwotnie gotycki. Remontowany i przypuszczalnie częściowo odbudowany w XVI wieku W 1641 r. i w 1904 r. został przebudowany w stylu barokowym. W 1719, 1798, 1880, 1996 był odnawiany. Odnowienie z częściową regotyzacją miało miejsce w 1983 r. Wystrój i wyposażenie wnętrza kościoła przeważnie barokowo-ludowe, również główny ołtarz w tym stylu.
• Plebania – zbudowana około poł. XIX wieku. Murowana z cegły, otynkowana. Parterowa, z wejściem wgłębnym na osi. Wnętrze poprzedzane sienią. Dach siodłowy, kryty blachą.
• Cmentarz przykościelny – grzebalny do około poł. XIX wieku. Po prawej stronie nawy na cegłach ryte inskrypcje nagrobne z około 2 poł. XVI wieku i pocz. XVII wieku. Współcześnie obszar cmentarza splantowany z zachowanymi pojedynczymi nagrobkami.
• Cmentarz parafialny
• Przydrożny krzyż wotywny – wystawiony po 1946 r. Mieści się po prawej stronie szosy z Torunia do Lipna.
• Kapliczka przydrożna – wystawiona po 1945 r. Murowana z cegły, otynkowana i malowana. Usytuowana na niewielkiej skarpie przy ul. Targowej.

Oświata w Czernikowie

• Przedszkole publiczne
• Szkoła podstawowa im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego
• Zespół Szkół im. Mikołaja Kopernika (gimnazjum i liceum)