Grabów (powiat łęczycki)

Grabów (dawniej Grabowo) – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łęczyckim, w gminie Grabów, w Kotlinie Kolskiej. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa konińskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Grabów.

Położenie

Wieś położona ok. 13 km na północny zachód od Łęczycy, w zachodniej części powiatu łęczyckiego, przy lokalnej drodze z Łęczycy do Koła i Dąbia.

Historia

Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1232 r. jako uposażenie kościoła w Dobrowie. W końcu XIII wieku wieś podupadła. Ponownie występuje wźródłach historycznych w połowie XIV wieku, już jako własność szlachecka. W roku 1372 królowa regentka Elżbieta, na prośbę kasztelana łęczyckiego Mikołaja, pozwoliła na przekształcenie wsi w miasto. Pomyślny rozwój miasta przerwany został w pierwszej połowie XVI wieku. W tym okresie Grabów nazywany był niekiedy wsią. W 1552 r. król Zygmunt August wydał miastu przywilej na trzy jarmarki w ciągu roku i potwierdził prawo do odbywania targów. Nadal było to miasto niewielkie, w 1572 r. pracowało tu tylko 12 rzemieślników. W końcowym okresie XVIII wieku miejscowość zatraciła miejski charakter. Nowy przywilej lokacyjny Grabów uzyskał od władz pruskich w 1800 r. W pierwszej połowie XIX wieku powoli wzrastała liczba mieszkańców miasta. W 1809 r. żyło tu 350, a w 1857 r. już 918 osób. 29 października 1863 r. pod Grabowem wojska rosyjskie stoczyły bitwę z oddziałem powstańczym. W 1870 r. miejscowość utraciła prawa miejskie. W lutym 1941 r. hitlerowcy utworzyli we wsi getto dla Żydów z niedalekiej Łęczycy. Podczas jego likwidacji, w kwietniu 1942 r. wywieziono stąd 1200 osób do obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Obecnie Grabów jest dużą wsią, posiadającą podstawowe placówki usługowe i handlowe.

Zabytki

Klasycystyczny, murowany kościół Świętego Stanisława Biskupa wzniesiony został w 1838 r. Jest to budynek jednonawowy o planie prostokąta. Nad fasadą, zwieńczoną attykowym szczytem, wznosi się kwadratowa wieża zakończona dachem ostrosłupowym. Ściany zewnętrzne są zdobione boniowaniem, a pod okapem biegnie gzyms na kroksztynkach. Wnętrze jest przykryte stropem płaskim, tylko w prezbiterium znajduje się sklepienie konchowe. W ołtarzu głównym umieszczony jest obraz Świętego Stanisława ze Szczepanowa - patrona świątyni, pochodzący z początku XIX wieku. Pozostałe elementy wyposażenia wnętrza reprezentują przeważnie styl klasycystyczny. Z początku XIX wieku pochodzi także chrzcielnica empirowa w kształcie wazy na trójnogu, przeniesiona tu z kaplicy ewangelickiej w Besiekierach.

Centrum wsi stanowi obszerny, wydłużony plac. Zachowały się przy nim liczne domy z początku XIX wieku. Budynki murowane, z sienią przechodnią, kryte są dachami naczółkowymi lub dwuspadowymi. Domy drewniane, o konstrukcji zrębowej, przykrywają najczęściej dachy czterospadowe. Ozdobą niektórych domów jest ciekawe zdobnictwo ciesielskie, m.in. ponacinane belki ścian frontowych i rzeźbione drzwi i okiennice.

Ciekawostki

• Z Grabowa pochodzi odmiana cebuli o nazwie Grabowska.
• Grabów znany jest z uprawy cebuli, która jest w tej miejscowości główną rośliną hodowlaną.
• Co roku w Grabowie w pierwszy wtorek po Niedzieli Wielkanocnej odbywają się rozgrywki w palanta, znane jako Dzień Palanta.
• Co roku we wrześniu w Grabowie odbywa się festyn Dni Cebuli.
• Przez Grabów uciekał Mordechaj Podchlebnik uciekinier obozu Kulmhof

Zobacz też

• Grabów
• Synagoga w Grabowie
• Cmentarz żydowski w Grabowie