Łęczyca
Łęczyca – miasto i gmina w województwie łódzkim, w powiecie łęczyckim, przy łączącej północ z południem drodze krajowej nr 1. Miasto rozciąga się na pograniczu Niziny Mazowieckiej i Niziny Wielkopolskiej nad Bzurą (lewym dopływem Wisły), a dokładnie przy ujściu doliny Bzury do pradoliny warszawsko-berlińskiej.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 15 113 mieszkańców.
Należy do miast o najwyższym wskaźniku osób z wyższym wykształceniem w Polsce.
Położenie
Miasto Łęczyca leży pośrodku obecnego powiatu łęczyckiego, bliżej jego południowej granicy.
Według danych z roku 2007 Łęczyca ma obszar 8,95 km², w tym: użytki rolne 58%, użytki leśne 0,1%
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 8,95 km². Miasto stanowi 1,16% powierzchni powiatu łęczyckiego.
Sąsiednie gminy: Łęczyca, Daszyna, Grabów, Góra Świętej Małgorzaty, Świnice Warckie, Witonia.
Części miasta: Łęczyca Poduchowna, Obrywka, Probostwo, Przedmieście Ozorkowskie, Sobotczyzna, Waliszew.
Łęczyca dawniej była głównym ośrodkiem ziemi łęczyckiej. Od XIV do XVIII wieku stolica województwa łęczyckiego. W latach 1919–1939 miasto administracyjnie należało do woj. łódzkiego. Od 1946 do 1975 r. w woj. łódzkim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. płockiego.
W pobliżu miasta znajduje się geometryczny środek Polski.
Demografia
Dane z 30 czerwca 2010:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 15160 | 100 | 8069 | 53,23 | 7091 | 46,77 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 1694 | 902 | 792 |
Historia
- X-XIII wiek - istniał tu gród, którego relikty znajdują się w niedalekim Tumie,
- XI wiek- powstanie w Łęczycy (obecnie miejscowość Tum) opactwa benedyktyńskiego prawdopodobnie z fundacji Kazimierza Odnowiciela lub wg tradycji przed rokiem 1000 z fundacji św. Wojciecha . Archikolegiata Łęczycka w Tumie jest obecnie sanktuarium św. Wojciecha.
- XI i XII wiek - najważniejszy gród prowincji,
- 1136 - wymieniona pod nazwą łacińską Lancicia,
- 1138–1148 - gród siedzibą księżnej Salomei, wdowy po Bolesławie Krzywoustym (Łęczyca była wtedy stolicą tzw. oprawy wdowiej)
- 1141–1161 - budowa w Łęczycy (obecnym Tumie), na miejscu rozebranego opactwa benedyktynów, kolegiaty NMP i św. Aleksego, stała się ona miejscem zjazdów książęcych i synodów kościelnych metropolii gnieźnieńskiej, pierwsze polskie Sejmy
- 1264 - podział ziemi łęczyckiej na księstwo łęczyckie i księstwo sieradzkie
- przed 1267 - nadanie praw miejskich, lokacja miasta na północ od osady na lewym brzegu Bzury, stolica księstwa łęczyckiego,
- 17 lipca 1409– walny zjazd w Łęczycy uchwalił włączenie się do wojny w razie najazdu Zakonu na Litwę. Stąd wyruszyło poselstwo do Malborka.
- w XVI wieku rozwój miasta jako ośrodka rzemieślniczo-handlowego, stolica województwa łęczyckiego,
- od 1793 - pod zaborem pruskim, likwidacja województwa łęczyckiego,
- 1815 - urodził się w Łęczycy Bernard Lessmann - wydawca i księgarz, dziadek Bolesława Leśmiana i Jana Brzechwy,
- od 1807 - w Księstwie Warszawskim,
- od 1815 - w Królestwie Polskim,
- 1869 - 1872 - rabinem Łęczycy był uczony i pisarz Malbim,
- 1919–1975 - miasto siedzibą powiatu w województwie łódzkim,
- 1914 - walki w ramach bitwy łódzkiej, udział Legionów Piłsudskiego,
- 1939 - walki Armii "Poznań" i "Pomorze" z Niemcami – bitwa nad Bzurą. Miasto zajęte przez niemiecką 221 Dywizję Piechoty w nocy z 14-ego na 15-ego września
- 1939–1945 - wielkie straty w ludziach, zagłada ludności żydowskiej,
- 1955–1992 – Łęczyckie Zagłębie Rud Żelaza
- 1975–1999 - w województwie płockim,
- po 1999 - w województwie łódzkim
Zabytki
Wpisane do rejestru zabytków
Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół parafialny pw. św. Andrzeja, XV w., XVII-XIX w., nr rej.: 516 z 15.05.1946 oraz 68 z 25.07.1967
- zespół klasztorny bernardynów, 1 poł. XVII w.:
- kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, nr rej.: 83-V-7 z 5.06.1946 oraz 70 z 26.07.1967
- klasztor, nr rej.: 86-V-10 z 5.06.1946 oraz 71 z 26.07.1967
- zespół klasztorny dominikanów (kościół i klasztor), poł. XIV w., k. XVIII w., k. XIX w., nr rej.: 81-V-5 z 15.05.1946 i z 13.03.1961
- klasztor norbertanek, ob. urszulanek, pocz. XVII w., 2 poł. XIX w., nr rej.: 450 z 27.07.1967
- park miejski, k. XVIII w., 1828-30, nr rej.: A/30 z 22.06.2006
- zespół zamkowy, XIV-XVIII w.:
- dom wsch. – prochownia, XVIII w., nr rej.: 87-V-11 z 15.05.1946 oraz 74 z 26.07.1967
- „dom nowy”, nr rej.: 80-V-4 z 15.05.1946 oraz 73 z 26.07.1967
- wieża i mury, nr rej.: 91-V-15 z 15.05.1946 oraz 75 z 26.07.1967
- baszta obronna, obecnie dzwonnica kościoła parafialnego, XIV w., XVIII w., nr rej.: 84-V-8 z 5.06.1946 oraz 69 z 25.07.1967
- ratusz, klasycystyczny, 1788-90, przebudowany na pocz. XX w. i 2005-07, nr rej.: 460-V-20 z 6.05.1949 oraz 76 z 27.07.1967
- hotel, obecnie dom mieszkalny, ul. Kościuszki 32, poł. XIX w., nr rej.: 464 z 29.07.1967
- szkoła, al. Jana Pawła II 1, 1 poł. XIX w., nr rej.: 896-V-76 z 1953 oraz 465 z 29.07.1967
- wieża szybowa „Łęczyca I” kopalni rudy żelaza, ul. Ozorkowskie Przedmieście 4, nr rej.: 647 z 11.06.1994
- przestrzenny układ komunikacyjny kolejki wąskotorowej – Krośniewicka Kolej Dojazdowa
- liczne domy z XIX wieku
Inne
Obiekty historyczne:
- Mała Synagoga zbudowana w końcu XVIII wieku
- Gmach gimnazjum im. Jana Pawła II. Budynek powstał w 1930 r. wg projektu Karola Sicińskiego. W II RP mieścił trzy szkoły powszechne. W 1939 służył jako obóz przejściowy dla żołnierzy polskich wziętych do niewoli w Bitwie nad Bzurą, a następnie jako hitlerowskie starostwo powiatowe. Od 1945 r. służy oświacie.
- cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Kaliskiej z kwaterami wojskowymi z 1914, 1920 i 1939 r.
- cmentarz ewangelicko-augsburski z kwaterą wojskową z 1914 r.
- Budynki koszar 37 Pułku Piechoty Ziemi Łęczyckiej im. Księcia Józefa Poniatowskiego
- Dawny szpital św. Mikołaja Cudotwórcy z 1842 r. wzniesiony wg projektu Henryka Marconiego.
Nieistniejące obiekty:
- Duża Synagoga z 1787 roku.
- Kościół Ewangelicki, z ok. 1860 roku.
- Cerkiew prawosławna pw. Św. Mikołaja z 1910 r.
Transport
Drogi przechodzące przez miasto:
- droga krajowa nr 1: Gdańsk-Łęczyca-Cieszyn
- droga wojewódzka nr 703: Łowicz-Łęczyca-Poddębice
- autostrada A2 (Obwodnica Wartkowice – 12 km od Łęczycy w kierunku Poddębic trasą DW703
Łęczyca posiada stację kolejową, przez którą przebiega linia kolejowa nr 16 : Bydgoszcz – Aleksandrów Kuj. – Włocławek – Kutno – Łęczyca – Łódź Kaliska
PKS w Łęczycy oferuje przewozy ponad 20 autobusami.
- Linie szkolne umożliwiają uczniom mieszkających poza Łęczycą w pobliskich wsiach (w powiecie łęczyckim) dojazd do szkół
- PKS oferuje własne połączenia między innymi do: Łodzi, Warszawy, Koła, Turku, Płocka oraz do pobliskich miast: Poddębice, Świnice Warckie, Kutno.
- Nowe trasy, na których kursują busy łączą miasta Łęczyca, Ozorków, Zgierz, Łódź.
PKS ma w planach przebudowę ówczesnej poczekalni na nowy, większy dworzec.
Sport i rozrywka
- Hala Sportowa nr 1
- Stadion Miejski
- Klub Sportowy Górnik Łęczyca
- MMKS Łęczyca – piłka siatkowa
- MKLA Łęczyca – lekkoatletyka
- Hurtap - klub jeździecki
- Hurtap – futsal
- Hurtap – Beach Soccer
- Korty tenisowe (ul. Dworcowa)
- Orlik 2012 (przy SP nr3, przy SP nr4, przy ILO)
Kultura
- Dom Kultury
- Kino "Górnik"
- Muzeum w Łęczycy
- Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna
Wspólnoty religijne
Na terenie Łęczycy działalność duszpasterską prowadzą następujące wyznania:
- Kościół Rzymskokatolicki
- Kościół Ewangelicko-Augsburski
- Świadkowie Jehowy (Sala Królestwa, ul.18 Stycznia 13 A)
Honorowi obywatele miasta
Lista Honorowych Obywateli Miasta Łęczyca
- Julian Muszyński
- Edward Rydz-Śmigły
- Michał Żymierski-Rola
- Wojciech Lalek
- Jakub Andrzej Grajewski
- Karol Zielony
- Czesław Fluder
- Henryk Grochowski
- Donald Tusk
- Tadeusz Poklewski-Koziełł
- Marek Jasiński
- Ryszard Rosin
- Maria Ginter
- Alojzy Orszulik
- Czesław Boroń
- Irena Śmiałowska
- Lech Wałęsa
- Wiktoryn Grąbczewski
- Bolesław Solarski
- Henryk Jaworowski
- Otylia Kokocińska
- Agata Tuszyńska
Edukacja
W mieście znajdują się 3 przedszkola miejskie, 2 szkoły podstawowe, 1 gimnazjum, 2 zespoły szkół ponadgimnazjalnych oraz 1 liceum ogólnokształcące.
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. 25 Kaliskiej Dywizji Piechoty
- Szkoła Podstawowa nr 4 im. M.Konopnickiej
- Szkoła Podstawowa nr 5 - ośrodek szkolno wychowawczy
- Gimnazjum im. Jana Pawła II
- I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Wielkiego
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego
- Technikum Nr 1
- Liceum Profilowane Nr 1
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 1
- Publiczne Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Młodzieży Nr 1
- Technikum Uzupełniające dla Młodzieży Nr 1
- Policealna Szkoła dla Młodzieży Nr 1
- Zespół Szkół im. Jadwigi Grodzkiej
- Liceum Ogólnokształcące dla Młodzieży Nr 2
- Liceum Profilowane Nr 2
- Technikum Nr 2
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 2
- Policealna Szkoła dla Młodzieży Nr 2
- Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
Łęczyca jako garnizon wojskowy
Jednostki stacjonujące przed 1939:
- 37 Pułk Piechoty Ziemi Łęczyckiej im. ks. Józefa Poniatowskiego
Jednostki stacjonujące po 1945:
- 37 Pułk Śmigłowców Transportowych
- 55 Polowe Warsztaty Lotnicze
- 1 Dywizjon Szwoleżerów
- 1 Dywizjon Lotniczy
Administracja
Miasto stanowi osobną gminę miejską. Łęczyca jest siedzibą władz powiatu łęczyckiego oraz gminy wiejskiej Łęczyca.
Łęczyca jest członkiem stowarzyszenia Unia Miasteczek Polskich.
Współpraca międzynarodowa
Miasta i gminy partnerskie:
- Rillieux-la-Pape
- Penzlin
- Saratow
- Rypin