Żarnów (powiat opoczyński)

Żarnów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Żarnów.

Do 1954 roku siedziba gminy Topolice. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego, zaś przed 1975 r. do woj. kieleckiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Żarnów.

Historia

Wieś założona przed 1065 (pierwsza wzmianka w tzw. Falsyfikacie Mogileńskim), jedna z najstarszych polskich kasztelanii. W 1136 r. Bulla papieża Innocentego II wydana dla arcybiskupstwa gnieźnieńskiego wymieniła wśród innych grodów Polski Centralnej Sarnov – czyli Żarnów. Był to gród wiązany z tzw. kasztelaniami zapilickimi - grupą trzech ośrodków administracji państwowej – Żarnowa, Skrzynna/Skrzyńska i Małogoszczy. Z 1191 r. pochodzi wzmianka wymieniająca kościół (capella) w Żarnowie, pośród siedmiu świątyń znajdujących się w uposażeniu kolegiaty sandomierskiej. Powstanie kościoła należy być może wiązać z osobą księcia Kazimierza Sprawiedliwego. W XII wieku był więc Żarnów znaczącym ośrodkiem, siedzibą przedstawiciela książęcej administracji, posiadającym własny gród i kościół. W roku 1224 wymieniony jest Falibóg, kasztelan żarnowski. W 1243 na dokumencie Konrada Mazowieckiego wystąpił palatinus żarnowski. W latach 1415-1876 miejscowość posiadała prawa miejskie. Mimo upadku znaczenia Żarnowa w XIV w. na korzyść Opoczna, tytuł kasztelana żarnowieckiego przetrwał do końca I Rzeczypospolitej. Podczas potopu szwedzkiego miała miejsce bitwa pod Żarnowem.

W 1998 roku do Żarnowa przyłączono sąsiednie wsie: Trestę Wesołą i Drobną Wieś (nazwa oboczna: Dorobna Wieś).

Zabytki

Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisane są obiekty:

• kościół parafialny pw. św. Mikołaja, XII w., nr rej.: 264 z 16.10.1956 oraz 345 z 21.06.1967
• pozostałość stożkowego grodziska książęcego z XI wieku
• śródmieście dawnego miasta, nr rej.: 321 z 3.12.1956

Zobacz też

• Miejscowości w Polsce pozbawione praw miejskich
• Żarnówka
• Żarnówko
• Cmentarz żydowski w Treście