Działoszyn

Działoszyn (niem. Dilltal) to miasto na ziemi wieluńskiej, w województwie łódzkim, w powiecie pajęczańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Działoszyn położone nad Wartą. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. sieradzkiego.

Według danych z 20 sierpnia 2010 miasto liczyło 6149 mieszkańców..

Działoszyn położony jest nad Wartą, tuż przy jej przełomie.

Historia

Ważna osada na szlaku handlowym między Rusią a Śląskiem. Osada lokowana na prawie magdeburskim, prawa miejskie uzyskała w 1412. Ważny ośrodek kalwinizmu i arianizmu. Doszczętnie zniszczony podczas Potopu Szwedzkiego. Podczas rozbiorów pod panowaniem pruskim, od 1809 w Księstwie Warszawskim.

Aż do wielkiego pożaru, w którym spłonęła – z powodu drewnianych zabudowań – cała osada, w Działoszynie istniała synagoga o bardzo dużym znaczeniu w skali kraju.

Podczas wojny obronnej 1939 roku miejsce ciężkich walk 30 Dywizji Piechoty gen. Leopolda Cehaka. W odwecie za śmierć generała Dilla, doszczętnie zniszczone w dniach 1 września – 3 września przez lotnictwo niemieckie; według opowiadań niektórych mieszkańców po nalocie pozostały w mieście tylko 4 budynki. Niemcy później również nazywali Działoszyn od nazwiska generała Dilla. Podczas okupacji miejscową ludność żydowską wywieziono do obozów koncentracyjnych.

Od lat 60. XX w. ponowny okres odbudowy. Budowa cementowni w Działoszynie znacząco wpłynęła na okoliczne tereny. Działoszyn oraz siedziba powiatu Pajęczno zyskały nowe osiedla bloków mieszkalnych. W 1994 Działoszyn odzyskał prawa miejskie.

Przemysł i Transport

W XIX wieku w Działoszynie istniała fabryka tytoniu i cygar Kronenberga.

Przez Działoszyn przebiega droga krajowa oraz dwie drogi wojewódzkie:

• droga krajowa nr 42 relacji Namysłów-Kluczbork-Działoszyn-Pajęczno-Radomsko-Starachowice
• droga wojewódzka nr 486 relacji Działoszyn-Wieluń
• droga wojewódzka nr 491 relacji Działoszyn-Częstochowa.

W pobliżu Działoszyna przebiega linia kolejowa nr 131, na której znajduje się stacja kolejowa Działoszyn

Turystyka

Na końcu ulicy Zamkowej, na starym mieście znajduje się późnorenesansowy pałac. Obecnie mieści się tam sala wystawowa, sale konferencyjne, galeria lokalnych artystów oraz restauracja. Dookoła pałacu rozpościera się park na wzór angielski i francuski. Za rynkiem (Placem Wolności) przy ulicy Kościelnej stoi XIV-wieczny kościół Znalezienia Krzyża Św. i Św. Marii Magdaleny. Na wyspie (teren rekreacji i wypoczynku mieszkańców) znajduje się las, a także boisko sportowe. Przy drodze wylotowej w kierunku cementowni "Warta" znajduje się stadion klubu piłkarskiego Warta Działoszyn; są tam również korty tenisowe i boisko do koszykówki. Od strony zachodniej i południowo-wschodniej Działoszyn otacza las. Na zachodzie, w Załęczańskim Parku Krajobrazowym znajdują się formy skał wapiennych oraz skamieniałości (głównie amonity).

Osoby związane z Działoszynem

Z Działoszyna wywodzi się powieściopisarka Irena Jurgielewiczowa. Autorka wielu lektur dla młodzieży (m.in. "Ten Obcy"), która otrzymała Order Uśmiechu. Pochodził stąd również przeor Jasnej Góry w latach 1862-1883, o. Stanisław Kacper Kapiczyński.

Zabytki

Późnorenesansowy pałac Stanisława Męcińskiego (według tradycji niegdyś stała tu pogańska świątynia) i kościół parafialny (XVIII wiek).

Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisane są obiekty:

• kościół parafialny pw. św. św. Marii i Magdaleny, XVIII/XIX, nr rej.: 646 z 30.08.1967
• dzwonnica, nr rej.: 647 z 30.08.1967
• pałac, XVIII, XX, nr rej.: 248 z 30.08.1967
• elektrownia wodna, drewn., nr rej.: 347 z 6.10.1986

Sport

W Działoszynie działa klub sportowy Warta Działoszyn. Prowadzi dwie sekcje: piłki nożnej i siatkówki.

Piłka nożna KS Warta Działoszyn (dawniej: Budowlani Działoszyn), występuje obecnie w lidze okręgowej. Założony został 6 kwietnia 1965. Swoją profesjonalną karierę rozpoczął tu w sezonie 1983/84 Robert Warzycha.

Sekcja siatkówki męskiej KS Warta Działoszyn istnieje od roku 2004. Obecnie w sezonie 2006/07 Warta występuje w II lidze.

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Działoszynie
• Warta Działoszyn
• Trębaczew