Budzynek

Budzynek – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim, w gminie Dalików.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Historia

Wieś leży w dolinie Bzury, w malowniczych okolicach dawnej Ziemi Łęczyckiej, przy drodze z Poddębic przez Tur do Ozorkowa. Budzynek ma bardzo stary rodowód. Obok cmentarza wykryto obiekt kultury łużyckiej z okresu halsztackiego (650-400 p.n.e.). W XV-XVI w. istniał tu drewniany dwór otoczony palisadą, na jego miejscu zbudowano później dwór murowany. Budzynek powstał jako osada w XVI w. na terenie wsi Woźniki znanej od XIV w. Nazwa Budzynek nawiązuje do wyrazu "budzyń" zachowanego jeszcze w gwarze ludowej ("Lichsza część wsi nazywana jest czasem pogardliwie budzyna").

Budzynek usytuowany jest na północnych krańcach powiatu poddębickiego. Przez krótki czas miejscowość ta szczyciła się nawet prawami miejskimi. Pierwsza wzmianka o tej miejscowości, wówczas zwanej Wożniki, pochodzi z 1357 roku. W 1454 r. właściciel Woźnik - Dadźbóg uzyskał od króla Kazimierza Jagiellończyka przywilej na założenie miasta na gruntach tej wsi. Początkowo miasto nazywało się Międzyrzec, potem zaś Budzynek. Nazwa ta pochodzi od słowa budzyń, oznaczającego gorszą częś wsi. W tym czasie został wybudowany pierwszy kościół. Około 1520 r. Budzynek należał do parafii w Leźnicy Wielkiej, potem w Domaniewie. Miejscowa parafia została erygowana w 1926 r. przez biskupa Wincentego Tymienieckiego. Pod koniec XII w. Budzynek należał do najmniejszych miast województwa łęczyckiego. Mała odległośc od Poddębic, Łęczycy i Parzęczewa oraz brak własnego zaplecza wiejskiego była powodem, że nie miał on możliwości rozwoju. W następnych stuleciach Budzynek występuje w dokumentach już jako wieś.

Stoi tu niezmiernie ciekawy, otoczony drzewami kościół drewniany pw. ścięcia św. Jana Chrzciciela i św. Trójcy, wznoszony etapami od XVI do XVIII w., o konstrukcji zrębowej z wydatnymi ostatkami. Nawa na planie kwadratu, prezbiterium na planie ośmioboku. Kruchtę zstępuje podsienie, ponad którym na 4 słupach i 2 rysiach umieszczony jest chór z organami. Osobliwością są wystające na narożach, nierówne, ułożone na zrąb belki, co wiąże się z różnymi zabobonami. Dach z gontu, wspólny dla nawy i prezbiterium, z wieżyczką na sygnaturkę. Zachowały się dwie rzeźby gotyckie z 1 poł. XVI w. oraz pozłacany mosiężny kielich z pateną - prawdopodobnie z XV w. Poza tym wyposażenie głównie z okresu baroku i rokoka.

Zabytki

Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisany jest obiekt:

• kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela, drewniany, XVII w., nr rej.: 88 z 2.10.1967

Bibliografia

• Ruszkowski A., Sieradz i okolice, Sieradz 2000