Wola Przedborska

Wola Przedborska – wieś w Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Przedbórz.

Historia

Wieś powstała w miejscu folwarku Wola Przedborska istniejącego od 1573 r. W XVIII w. służył za rezydencję starostwa przedborskiego. Folwark położony był nad rzeką Pilicą tuż przy drodze (dziś Droga wojewódzka nr 742) prowadzącej z Przedborza do Piotrkowa Trybunalskiego, około 1 km od centrum Przedborza. Na terenie folwarku znajdował się m.in. kamieniołom, osada młynarska, młyn wodny i gorzelnia.

W latach 1816-1818 na terenie folwarku Ferdynand Lange wybudował dworek. W roku 1818 wprowadził się do niego brat Ferdynanda – Wojciech Lange. Obaj byli dzierżawcami wsi i folwarku, a także właścicielami powstałej w 1823 r. fabryki sukna znajdującej się nieopodal. W 1822 r. wieś (bez folwarku) liczyła 2 domy i 12 mieszkańców. Sam folwark w tym czasie posiadał 13 różnych zabudowań.

Po śmierci Wojciecha Langego dzierżawa wsi i folwarku pozostawała w rękach kolejnych dyrektorów i współwłaścicieli wspomnianej, pobliskiej fabryki sukna:

• w 1830 r. syn Joachim, który w 1834 r. swoje prawa odstąpił zakładom fabrycznym firmy "L. Eychman i Kompania";

• w 1846 za sumę 19 tys. rubli prawa do wsi i folwarku nabyła córka Langego, Dorota Julia Niepokoyczycka;

• w latach 50. XIX w. folwark kupił na licytacji Stanisław Rudnicki. Następnie teren ten nabył Antonii Sobkiewicz i wydzierżawił go dotychczasowemu właścicielowi - Rudnickiemu;

• w roku 1917 folwark przejął syn Antoniego Sobkiewicza - Kazimierz. Sam teren folwarku był w posiadaniu Sobkiewiczów do 1978 r.

W 1910 roku na drodze parcelacji dobra ziemskie Pohulanka, które przylegały bezpośrednio od północy do wsi i folwarku należące do dziedzica Stefana Grabowskiego przeszły w posiadanie 31 chłopów. W wyniku tego powstała sąsiadująca z Wolą Przedborską wieś Pohulanka. W drugiej połowie XX w. obie wsie zaczęły funkcjonować jako jedna, o nazwie Wola Przedborska.

W latach II wojny światowej wieś i jej okolice były związane z działalnością konspiracyjną prowadzoną przez Mariana Margasa (1908-1945) ps. "Mars" i Władysława Chudego (1904 - 1981) ps. "Cichy", "Kamień".

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Zabytki

• Kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena pochodząca z XVIII w.
• Dwa schrony bojowe Ringstand 58c z czasów II wojny światowej. Wchodziły w skład niemieckiej linii obrony na rzece Pilicy (Stellung A2 "Merkury"), przebiegającej przez okoliczne pola i lasy.

Ciekawostki

19.10.1843 r. we wsi urodził się Juliusz Kunitzer – łódzki przemysłowiec, działacz gospodarczy i filantrop.

Bibliografia

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. B. Chlebowski, W. Walewski, F. Sulimierski, Warszawa 1880-1902, tom VIII: str. 529,
  tom IX: str. 132-133.
• Zygmunt Wnuk, Ścieżka przyrodniczo-historyczna w Przedborzu, Moszczenica - Przedbórz 1998, ISBN: 83-910678-1-5, str. 21, 22, 28, 41.
• Andrzej Stolecki, Kościół św. Aleksego w Przedborzu, Kluczbork 2007. wyd II popr. ISBN: 978-83-925977-0-4, str. 134.
• Wojciech Zawadzki, Nieznany "Mars", Gazeta Radomszczańska, 15 IV 2004 r.
• Wojciech Zawadzki, Imienna Lista Ofiar m. Przedborza w II Wojnie Światowej, Przedbórz - Bydgoszcz 2010. ISBN: 978-83-62097-09-8, str. 19.
• Józef Śmiałowski, Wojciech Lange (1783 - 1830) Dzieje jednego awansu, Łódź 2000. ISBN: 83-88529-05-6, str. 50-73.
• Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim. Zespół 1119 - Hipoteka powiatu koneckiego, sygn.39 - Pohulanka.