Cielce

Cielce – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Warta.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Historia

Pierwsza wzmianka o Cielcach pojawiła się w 1386 r. Wieś stanowiła wtedy własność Szreniawitów lub Nałęczów. W 1806 r. Felicjan Otocki herbu Dołęga sprzedał wieś Ignacemu Jabłkowskiemu herbu Wczele. Rozwój wsi nastąpił, gdy przejął ją Józef Jabłkowski (1817-1889), który po ukończeniu prawa i agronomii osiadł w Cielcach w 1839 r. W 1846 r. przeprowadził oczynszowanie chłopów, które polegało na oddaniu zagrody na własność, a ziemi na wieczyste użytkowanie. Założył też nielegalną szkołę dla dzieci chłopskich, do której chodziły również jego własne dzieci. Po modernizacji i powiększeniu majątku do ok. 1600 ha w 1852 r. uruchomił w Cielcach cukrownię, która dotrwała do 1938 r. Wśród innych jego dokonań warto wspomnieć, iż był jednym z inicjatorów wybudowania kolei z Łodzi do Koluszek. Jabłkowscy zmuszeni byli do sprzedaży Cielc w 1879 r. Józef Jabłkowski pozostawił po sobie czternaścioro dzieci (z małżeństwa z Joanną Garczyńską). Jego synowie założyli w Warszawie przy ul. Brackiej (z filią w Wilnie) " Dom Handlowy "Braci Jabłkowskich" (więcej w książce Feliksa Jabłkowskiego Romans ekonomiczny, PAX 1980, ISBN 83-207-1796-5). Po Jabłkowskich gospodarował w Cielcach Jan Kraczanowicz.

W latach osiemdziesiątych XIX wieku majątek Cielce nabył Stefan Karłowski (1863-1946) herbu Prawdzic, a następnie przekazał go swemu najstarszemu synowi Janowi Karłowskiemu (1895-1972) urodzonemu już w Cielcach. Jan Karłowski rozbudował majątek i uczynił go bardzo dochodowym, a w 1932 roku zbudował stojącą do dziś kaplicę pod wezwaniem św. Teresy. Z małżeństwa Jana Karłowskiego z Haliną z Gorczyńskich herbu Jastrzębiec urodziła się w Cielcach trójka dzieci: Stefan, Anna i Marek. W 1939 roku hitlerowcy wypędzili z Cielc rodzinę Karłowskich, a po zakończeniu wojny powrót do rodzinnego majątku nie był już możliwy, gdyż w wyniku reformy rolnej majątek rozparcelowano i utworzono spółdzielnie produkcyjną.

Przed I wojną światową w Cielcach funkcjonowała tajna organizacja „Zaranie”, po 1918 r. „zaraniowcy” wstąpili do PSL „Wyzwolenie”. W czasie następnej wojny funkcjonowała tutaj ZWZ - AK

Zabytki

Pamiątką po Jabłkowskich jest staropolski dwór w Cielcach z pierwszej połowy XIX wieku, zniszczony po 1945 r. wykupiony w 1983 r. przez Konstantego i Genowefę Jocz, a odrestaurowany przez ich synów Marcina Jocza i Pawła Jocza - artystę rzeźbiarza osiadłego w Paryżu.

Przed drugą wojną światową przez ponad pół wieku dwór w Cielcach był własnością rodziny Karłowskich, po czym został on jej bezprawnie zabrany. Rodzina Karłowskich nigdy nie zrzekła się praw ani do majątku ani do dworu, a jego sprzedaż po II wojnie światowej nastąpiła bez jej wiedzy i zgody. W chwili obecnej spadkobiercy Jana Karłowskiego rozpoczęli starania mające na celu zwrot bezprawnie zabranego dworu.

W Cielcach znajduje się kaplica podworska pw. św. Teresy ufundowana w 1932 r. przez Jana i Halinę Karłowskich; ocalały także niektóre zabudowania cukrowni.

W szkole (przerobiony budynek cukrowni) tablica poświęcona Mikołajowi Kopernikowi.