Inowłódz

Inowłódz – wieś gminna w Polsce położona w Dolinie Białobrzeskiej, w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Inowłódz.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.

Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 48 relacji Tomaszów Mazowiecki – Kozienice – Dęblin – Kock. Wieś jest siedzibą gminy Inowłódz.

Historia

Osada w miejscu obecnego Inowłodza istniała w X wieku. Inowłódz jest wzmiankowany w dokumencie z 1145, z którego wynika, że już wówczas istniał w miejscowości kościół (ob. kościół filialny pw. św. Idziego), ufundowany przez Władysława Hermana w 1086. Prawa miejskie otrzymał w połowie XIV wieku od króla Kazimierza Wielkiego, wówczas to wzniesiono również zamek mający bronić północnej granicy Małopolski. Inowłódz pełnił funkcję grodu granicznego – usytuowany był na lewym brzegu Pilicy, jako centralny gród regionu, który określono mianem "cypla inowłodzkiego", pomiędzy północno-zachodnim Sandomierskim i Mazowszem Rawskim. Co do przynależności terytorialnej inowłodzkiego mediewiści są odmiennych zdań. Teza o przynależności do Mazowsza wydaje się prawdopodobna tylko dla okresu zmian w połowie XI w. Od połowy XII w. powstała zależność od stolicy łęczyckiej. Miejscowy zamek do połowy XVII wieku był rezydencją kasztelanii inowłodzkiej. W 1655 podczas potopu wojska Stefana Czarnieckiego pokonały w bitwie pod Inowłodzem wojska szwedzkie. Inowłódz aż do czasu rozbiorów był miastem królewskim. Prawa miejskie utracił w wyniku represji po powstaniu styczniowym w 1870. Niedługo potem nastąpił rozwój miejscowości, związany z odkryciem właściwości leczniczych wód mineralnych – źródła żelaziste, wapniowo-magnezowe, borowiny oraz miejscowego mikroklimatu. Podjęto próbę utworzenia uzdrowiska. Ponowny rozwój przerwała jednak I wojna światowa. Inowłódz i okolice służyły jako plener dla licznych polskich filmów i seriali. Spośród wielu można tu wymienić: "Popioły" reż. Andrzej Wajda 1966r. ; "Czterej pancerni i pies" reż.Konrad Nałęcki 1966-1970r. ;"Pan Wołodyjowski" rez. Jerzy Hoffman 1969r.;"Jak rozpętałem II wojnę światową" reż. Tadeusz Chmielewski 1969r.; "Bolesław Śmiały" reż. W.Lesiewicz 1971r.; "Hubal" reż. B. Poręba 1973r.;"Strzał"(Najważniejszy dzień w życiu) reż.S. Szyszko 1974r.; "Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny"(Królowa Bona) reż. J.Majewski 1982r.; "Przyłbice i kaptury" reż. M. Piestrak 1986r.; "Kanclerz" reż. R. Ber 1989r.

Zabytki

• kościół filialny pw. św. Idziego z XII wieku;
• ruiny zamku Kazimierza Wielkiego z XIV wieku;
• kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła z XVI wieku;
• synagoga z XIX wieku.

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Inowłodzu