Chotów (województwo łódzkie)

Chotów – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Mokrsko. Znajduje się w odległości 6 km na zachód od Wielunia.

Historia

Nazwa Chotów wywodzi się zapewne od pierwszych właścicieli Chotowskich h. Kościesza. Co do początków samej miejscowości, można je datować w różny sposób. Jeśli spojrzeć na patrona miejscowego kościoła – św. Marcina i pierwszą datę pisaną z historii Słupska (1250 r.), można przyjąć, że Chotów i parafia istniała już w poł. XIII w. Odpowiadałoby to również akcji lokacyjnej, jaka miała miejsce na tych ziemiach przez władców Wielkopolski. Pierwsza wzmianka o Chotowie pochodzi jednak z 1308 r. Parafia wymieniana jest dopiero w 1459 r. Według Liber Beneficiorum Jana Łaskiego z 1521 r. był tu drewniany kościół, a do parafii należały wsie Chotów, Kurów, Turów i Słupsko. W 1520 r. wymienia się sołtysa i folwark sołtysi w Chotowie. W 1552 r. istnieje młyn. Chotów był nadal własnością szlachecką, Kurów i Turów zostały wsiami grodzkimi (Wielunia).

W życiu samego Chotowa zawsze ogromną rolę odgrywał folwark. W okresie międzywojennym liczył ok. 300 ha. Dworek był w pewnym sensie źródłem nowości, które docierały na wieś. Dużego żywota nabrały żywioły ludowe, zwłaszcza młodzież skupiona w "Wiciach".

II wojna światowa bolesnym piętnem odbiła się na ludności parafii. Niemcy niszczyli krzyże przydrożne, figurki w przydrożnych kapliczkach. Kościół zmieniono na magazyn, a ówczesnego proboszcza ks. Czarneckiego wywieziono do Dachau. Na plebanii zamieszkał Niemiec, nadzorca majątku i nowy gospodarz. W samej wsi po wysiedleniu mieszkańców w 1940 r. osiedlano Niemców ze wschodu. Po odzyskaniu niepodległości folwark został rozparcelowany, a w dworku po różnych zawirowaniach znalazło miejsce przedszkole i szkoła podstawowa.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Zabytki

Kościół pw. św. Marcina

Wpisano do rejestru zabytków 30 grudnia 1967 r. W starej parafii Chotów utworzonej zapewne w XIV w. istniał pierwotnie drewniany kościół zbudowany przypuszczalnie w tym samym miejscu co obecny, jednak spłonął. Nową, murowaną świątynię wzniesiono w latach 1616-1624 dzięki staraniom proboszcza Grzegorza Maniciusza. Jej konsekracja, dokonana przez biskupa Adama Goskiego, nastąpiła rok później. Kościół jest orientowany, tzn. stojący na linii wschód-zachód, z prezbiterium znajdującym się od wschodu. Posiada cechy stylu późnorenesansowego. Kryty jest dachem dwuspadowym, który nad prezbiterium przechodzi w trzypasmowy. Początkowo świątynia posiadała dach wykonany z gontu, lecz w 1900 r. na jego miejsce założono blachę cynkową. Wieża, którą dobudowano w 1660 r., posiada ostrołukowe okna oraz stary zegar. Wieńczy ją barokowy hełm z latarnią, wykonany z blachy ocynkowanej, z kryciem w tzw. łuskę. Kościół okalają przypory, nazywane skarpami, pomiędzy którymi znajdują się okna zakończone owalnie. W pierwszym okresie istnienia świątyni okna były okrągłe, a powiększono je do wspomnianego kształtu na przełomie XIX i XX w. Podczas prac tynkarskich przeprowadzonych w 2000 r. nad oknami odkryto fragment sgraffitowego fryzu, który odsłonięto i częściowo zrekonstruowano. Od północy kościoła znajduje się zakrystia dobudowana w końcu XVIII w.

Wnętrze kościoła jest jednoprzęsłowe z arkadą tęczową oddzielającą prezbiterium od nawy. Na kolebkowym sklepieniu nawy i prezbiterium znajduje się późnorenesansowa dekoracja sztukatorska (stiukowa) w typie kalisko-lubelskim, o osnowie kratowo-kasetowej. Na jej zakończeniach znajdują się po dwie lub trzy stiukowe główki aniołków. Wyposażenie świątyni jest neobarokowe. Na przełomie XIX i XX w. na miejsce głównego ołtarza renesansowego z XVII w. wstawiono nowy. Wówczas sprawiono również ambonę i kamienną chrzcielnicę. Ołtarz zdobi obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, w górnej jego części umieszczono Pietę oraz dwa aniołki. W pobliżu ołtarza, po jego bokach, stoją dwie duże rzeźby św. Piotra (z lewej) i św. Pawła. Na ścianach prezbiterium wyeksponowane są olejne obrazy. Jeden przedstawia patrona parafii św. Idziego Opata, a drugi Matkę Bożą stojącą pod krzyżem. Na ścianie, pod łukiem tęczowym zawieszony jest krucyfiks, który pierwotnie znajdował się na belce tęczowej, usuniętej ok. 1900 r. Godnymi uwagi są również dwa powojenne witraże, w oknach prezbiterium. W swej treści nawiązują do patronów kościoła i parafii; przedstawieni są w nich św. Marcin i św. Idzi. W kruchcie pod wieżą umieszczona jest tablica pamiątkowa, wykonana z czarnego marmuru, z tekstem poświęconym Księdzu Wincentemu Czarneckiemu, który zginął w Dachau.

W ogrodzie przyległym do plebanii znajduje się lipa drobnolistna o obwodzie 670 cm

We wsi istnieje dwór prawdopodobnie z poł. XIX w. otoczony resztkami parku. Znajduje się w nim Szkoła Podstawowa. Obecnie jej dyrektorem jest pani Danuta Piasecka.

Miejsce pamięci

Na chotowskim cmentarzu pochowany został strzelec 36 PP Legii Akademickiej z Warszawy 28 DP Armii "Łódź" Tadeusz Kamiński. Tablica z czarnego marmuru umieszczona jest na podstawie innego pomnika (z 1989 r.) Grób żołnierza znajdował się pierwotnie w innej części cmentarza. Granitowy pomnik składa się z dwóch tablic, po bokach i z tyłu nieforemnie obrobionych, przedzielonych wyższym od nich krzyżem. Na tablicy z prawej strony znajduje się ukoronowany orzeł i daty 1939 – 1989, a na tablicy z lewej strony tekst o następującej treści: "Ofiarom Katynia i poległym w obronie Wiary i Ojczyzny – Parafianie"

Gospodarka

W pobliżu wsi znajduje się nieczynna od kilku lat cegielnia.

Zobacz też

• Chotów