Wójcin (powiat wieruszowski)

Wójcin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieruszowskim, w gminie Łubnice.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kaliskiego.

Wójcin znajduje się na prawym brzegu górnej Prosny. Ostatnio popularny stał się zwięźlejszy opis: "Wójcin nad Prosną".

Wieś wraz z kościołem parafialnym powstała w XIV wieku, ale pierwsza udokumentowana wzmianka pojawiła się dopiero w 1459 w księgach oficjała wieluńskiego. W skład parafii wchodziły później jeszcze Żdżary, Wiewiórka i Gola. Wieś była własnością królewską i wchodziła w skład starostwa niegrodowego z siedzibą w Bolesławcu.

Informacja o sołtysie z 1506 zaświadcza, że wieś musiała być lokowana na prawie niemieckim. W 1518 starosta Andrzej Dunin założył folwark w Wójcinie, a jednym z obowiązków tamtejszych chłopów pańszczyźnianych był transport zboża do Wrocławia. Z dokumentów z XVI wieku dowiadujemy się, że w Wójcinie była szkoła parafialna, 2 młyny i karczma, a okresowo nawet szpital poświadczony w XVII wieku. Górny bieg Prosny stanowił przez 6. wieków granicę państwową, co determinowało w pewnym sensie styl życia mieszkańców Wójcina i okolicznych wsi, odciskając się na ich sytuacji bytowej.

W czasach porozbiorowych wieś znalazła się najpierw w zaborze pruskim (1793-1807), później krótko w Księstwie Warszawskim(1807-1815) i ostatecznie w zaborze rosyjskim aż do I wojny światowej. W latach 1807-1864 Wójcin był siedzibą gminy obejmującej dobra klucza wójcińskiego składającego się z Wójcina, Goli, Makowszczyzny i Ladomierza. W 1838 klucz wójciński został wydzielony z ekonomii bolesławieckiej i sprywatyzowany, stając się najpierw własnością Petroneli Barrera Niewodowskiej, a później rodzin Darewskich i Antepowiczów. Uwłaszczenie chłopów w 1864 zaczęło proces upowszechnienia własności ziemskiej w Wójcinie, przypieczętowane ostatecznie parcelacją resztek folwarku Darewskich w latach 1900-1903. Później przyrost demograficzny, przeludnienie i głód ziemi stały się przyczyną licznych wyjazdów na emigrację stałą i sezonową, czyli na tzw. "saksy".

W 1913 Żdzary i Wiewiórka wyodrębniły się, tworząc oddzielną parafię. W 1921 pofolwarczny Andrzejów oddzielił się od Wójcina i stał się oddzielną wsią, a Ladomierz i Makowszczyzna ostatecznie po drugiej wojnie światowej zintegrowały się z Wójcinem i stały się jego integralnymi częściami. W 1940 mieszkańcy Wójcina zostali deportowani do Generalnego Gubernatorstwa lub wywiezieni w głąb Rzeszy na roboty przymusowe, a na ich miejsce sprowadzono niemieckich osadników, tzw. Wołynien-Deutsche. Przesunięcie granicy na Odrę i Nysę Łużycką w 1945, wysiedlenie ludności niemieckiej i procesy industrializacyjne w czasach PRL - dały możliwość znalezienia pracy i zamieszkania na Ziemiach Odzyskanych nadwyżkom ludności Wójcina.

W końcu XX wieku zniknęły drewniane zabudowania kryte słomianą strzechą, wieś została zelektryfikowana i wyposażona w instalację wodociągową, ulice utwardzono i pokryto asfaltem. Z rolnictwa żyje dziś mniejszość mieszkańców wsi, część dojeżdża do pracy w pobliskich miastach, a we wsi funkcjonuje ponad 30 firm różnej specjalności.

Bibliografia

Zobacz też

• Wójcin
• Wójcin A
• Wójcin B
• Wójcina