Parzęczew (województwo łódzkie)

Parzęczew – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w gminie Parzęczew.

Historia

Parzęczew to pierwotnie wieś książęca, nad strumieniem zwanym Gnidą, która została założona przez rodzinę Pomianów przybyłą z Wielkopolski. Pierwsza wzmianka o Parzęczewie pochodzi z 1385 roku. W 1421 r. Parzęczew otrzymał prawa miejskie na mocy przywileju wydanego przez Władysława Jagiełłę, jako miasto prywatne Wojciecha Parzęczewskiego, łowczego łowickiego. Mimo wielokrotnego potwierdzania przywilejów przez kolejnych monarchów, położone peryferyjnie miasto nie rozwinęło się w większy ośrodek, prawdopodobnie nigdy nie przekraczając liczby 1000 mieszkańców (w spisie z grudnia 1820 roku burmistrz Wasikiewicz podaje, że Parzęczew w 98 domach drewnianych i 1 murowanym zamieszkiwało 521 chrześcijan, 457 żydów i 21 obywateli innych wyznań). Prawa miejskie zostały Parzęczewowi odebrane w 1870 r. na mocy carskiej reformy administracyjnej.

W 1939 Niemcy wcielili Parzęczew do Rzeszy. Rządy nazistowskie w l. 1939-1945 przyniosły wymordowanie społeczności żydowskiej, tradycyjnie stanowiącej istotną część ludności Parzęczewa, hitlerowcy zniszczyli także drewnianą synagogę z XVIII wieku. W 1943 nazwę miejscowości zmieniono na Parnstädt. Wojska radzieckie zajęły Parzęczew 19 stycznia 1945.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie łódzkim.

Parzęczew zachował do dziś zręby miejskiego układu przestrzennego z obszernym, prostokątnym rynkiem, w centrum którego znajduje się kościół ufundowany na samym początku XIX wieku przez rodzinę Stokowskich, i małomiasteczkową zabudową wokół.

Zabytki

Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisane są obiekty:

• kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP, 1804-10, nr rej.: 510-V-38 z 13.01.1950

Kościół wybudowany w latach 1804-10, w 1878 roku został przebudowany, przy czym rozszerzono go, ozdobiono oraz zbudowano z drzewa strzelistą i lekką wieżę, która jest widoczna już z daleka przed wjazdem do Parzęczewa. Ściany kościoła przyozdobione są przepiękną polichromią namalowaną przez ucznia Jana Matejki - Aleksandra Przewalskiego na przełomie XIX i XX stulecia. Centralne miejsce w wystroju świątyni zajmuje Golgota - monumentalne malowidło, nie mające sobie równych nie tylko w najbliższej okolicy, ale i w całej Łódzkiej Archidiecezji. Autorem tego arcydzieła jest malarz z Petersburga - Wincenty Łukasiewicz.

• kościół cmentarny pw. św. Rocha, drewniany, 1 poł. XVII w., nr rej.: A/525 z 8.08.1967

Kościół pw. św. Rocha, modrzewiowy, kryty gontem, jest położony na cmentarzu rzymskokatolickim.

Współczesność

Miejscowość jest siedzibą gminy Parzęczew. W Parzęczewie rozwijają się takie dyscypliny sportowe jak piłka nożna (Orzeł Parzęczew - V liga).

Co roku, zawsze w ostatnią niedzielę sierpnia podczas dożynek, w Parzęczewie odbywa się półmaraton "Puchatka" wyróżniany przez portal maratonypolskie.pl w głosowaniu biegaczy w 2005 i 2007 roku.

Inne miejscowości o podobnej nazwie: Parzęczew (województwo wielkopolskie), Parzęczewo.

Bibliografia

• Województwo Łódzkie. Przewodnik, red. Tadeusz Krzemiński, Wydawnictwo "Sport i turystyka", Warszawa 1972

Zobacz też

• Synagoga w Parzęczewie
• Cmentarz żydowski w Parzęczewie