Ocena internautów miejscowości Józefów
Średnia ocena: 4.3
liczba ocen: 21
Ilość ulic: 27
Ilość kodów pocztowych: 1
Współrzedne geograficzne N: 50.483002
Współrzedne geograficzne E: 23.049999
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 84
Liczba ludności: 2418
Gęstość ludności: 484 os./km²
Powierzchnia: 5,00 km²
Wysokośc npm: 220 m n.p.m.
Rodzaj gminy: miejsko-wiejska
TERC: 3060802074
Tablice rejestracyjne: LBL
Dzielnica: Futymówka
Dzielnica: Morgi
Dzielnica: Pardysówka Duża
Dzielnica: Pardysówka Mała
Józefów (inne nazwy: Józefów Biłgorajski, Józefów Ordynacki, Józefów Roztoczański) – miasto w woj. lubelskim, w powiecie biłgorajskim, położone nad rzeką Niepryszką, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Józefów. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. zamojskiego.
Według danych z 31 grudnia 2009 roku miasto miało 2418 mieszkańców.
Józefów leży w centrum Roztocza i Puszczy Solskiej, nad rzeką Niepryszką. Do południowych granic miasta przylega Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej, natomiast o ok. 4 km na północ jest oddalona granica otuliny Roztoczańskiego Parku Narodowego.
Działa tu kilka drobnych przedsiębiorstw przemysłowych (przemysł spożywczy i kamieniarski). Miasto jest także lokalnym ośrodkiem handlowo-usługowym dla mieszkańców okolicznych miejscowości.
Józefów został założony w latach 20. XVIII wieku na gruntach wsi Majdan Nepryski. Akt lokacyjny wydał V Ordynat Zamoyski Tomasz Józef Zamoyski (od jego imienia pochodzi nazwa miejscowości) w 1725 roku. Mówi on m.in. o tym, iż miasto jest lokowane na prawie niemieckim (magdeburskim) i ma prawo do 4 jarmarków rocznie (wkrótce liczba ta wzrosła do 9). W granicach Ordynacji miasteczko pozostawało aż do II wojny światowej.
Jako miejsce lokacji wybrano środek okręgu, który tworzą najważniejsze miasta regionu – Biłgoraj, Zamość i Tomaszów Lubelski.
Od początku Józefów bardzo szybko się rozwijał. Miasteczko było ośrodkiem rzemieślniczym i kamieniarskim. Większość domów budowano z drewna, na co wpływało położenie w centrum Puszczy Solskiej.
Rozwój Józefowa został zahamowany pod koniec XVIII wieku. Miasteczko dostał się pod zabór austriacki, później na krótko weszło w skład Księstwa Warszawskiego. Po jego upadku Józefów został zagarnięty przez Rosję. Od tego czasu miasteczko zaczęło podupadać.
Powstanie listopadowe nie odbiło się tu większym echem. Odwrotnie powstanie styczniowe – w okolicach działały liczne oddziały powstańcze, m.in. gen. Antoniego Jeziorańskiego, Leona Czechowskiego czy słynnego Marcina Borelowskiego ps. "Lelewel". 24 kwietnia 1863 roku pod Józefowem odbyła się bitwa w której zginął m.in. poeta Mieczysław Romanowski.
W roku 1864 władze rosyjskie za pomoc powstańcom odebrały Józefowowi prawa miejskie.
Od tego czasu osada zaczęła jeszcze szybciej biednieć. Józefów był nawiedzany przez pożary i epidemie – największa z nich, epidemia cholery w latach 50. sprawiła, że zmarło ok. 250 osób.
Liczba Żydów zamieszkujących Józefów | |||
Lata | Liczba ludności | Liczba Żydów | |
1830 | 1162 | 849 (73%) | |
1840 | 1364 | 859 (63%) | |
1860 | 917 | 642 (70%) | |
1905 | 1744 | 1256 (72%) |
Od 1820 roku do lat 50. XIX wieku w Józefowie działała słynna w całym kraju drukarnia ksiąg hebrajskich, należąca do żydowskiej rodziny Waxów.
Żydzi stanowili bardzo duży odsetek mieszkańców Józefowa. Podobnie jak w okolicznych miastach, trudnili się głównie handlem i rzemiosłem.
W roku 1918 Józefów znalazł się w granicach odrodzonej Rzeczypospolitej. Miasteczko próbowało podnieść się z porozbiorowej biedy i zacofania. Udało się to w niewielkim stopniu – np. nie udało się go zelektryfikować, większość domów wciąż budowano z drewna, brakowało połączenia kolejowego i drogowego z ważniejszymi miastami, takimi jak Zamość i Biłgoraj (linia kolejowa przebiegała przez oddalony o 4 km Długi Kąt).
Liczba mieszkańców miasta w latach 1822 – 1905 | |||
Lata | Liczba | Lata | Liczba |
1822 | 1045 | 1854 | 1141 |
1830 | 1162 | 1855 | 969 |
1835 | 1245 | 1860 | 917 |
1840 | 1364 | 1882 | 1200 |
1850 | 1181 | 1905 | 1744 |
Lata II wojny światowej były dla Józefowa najcięższym okresem w historii. 8 września 1939 roku od strony Zamościa i Biłgoraja do Józefowa zaczęły dobiegać odgłosy detonacji ciężkich bomb lotniczych, natomiast 11 września na północnym zachodzie widać było ogromną łunę – płonący Biłgoraj. 16 września przez miasteczko przejechał sztab połączonych Armii "Kraków" i "Lublin", następnego dnia przemieszczały się tędy oddziały Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej. Tego samego dnia w okolicach odbyły się walki z wojskami Wehrmachtu. Od bomb artyleryjskich w mieście wybuchły pożary – spłonęło całe centrum miejscowości.
Od 28 września, zgodnie z paktem Ribbentrop-Mołotow Józefów znajdował się pod okupacją radziecką. Później, na skutek zmian wprowadzonych do umowy niemiecko-radzieckiej żołnierze Armii Czerwonej wycofali się z miejscowości i Józefów znalazł się na terenie Generalnego Gubernatorstwa.
Podczas okupacji niemieckiej w okolicach działały bardzo liczne oddziały partyzanckie. Miasteczko leżało na terenie objętym "powstaniem zamojskim", zaś najbliższe okolice uzyskały miano "Rzeczypospolitej Józefowskiej". Odbyło się tu bardzo wiele akcji dywersyjnych – m.in. brawurowe odbicie z niewoli Konrada Bartoszewskiego "Wira" 26 lutego 1942 roku. Niemieccy dowódcy raportowali, iż Zamojszczyzna to "centralny ośrodek bandytyzmu w Polsce, natomiast jego głównym punktem jest Józefów lub Aleksandrów. Najsłynniejszymi oddziałami partyzanckimi działającymi w okolicy były:
Józefów był również ośrodkiem nasilonego terroru niemieckiego. 13 maja 1942 roku w mieście zabito ponad stu Żydów, 13 lipca hitlerowcy zamordowali ok. 1500 osób. 26 lutego 1942 roku Niemcy publicznie rozstrzelali rodzinę Konrada Bartoszewskiego i zrównali jego dom z ziemią. 1 czerwca 1943 roku Józefów został zbombardowany za zamordowanie dwóch oficerów SS. Następnie Niemcy chcieli zamordować resztę mieszkańców miasteczka, lecz udaremnił to atak partyzantów na miasto. W roku 1943 została również spacyfikowana wieś Pardysówka, dzisiejsza dzielnica miasta.
24 lipca 1944 roku Józefów został wyzwolony przez Armię Czerwoną. Od tego czasu miasteczko bardzo szybko się rozwijało – urządzono wiele nowych ulic, zbudowano wiele obiektów publicznych. Jednakże elektryfikacja Józefowa miała miejsce dopiero w roku 1959.
W roku 1989 Józefów odzyskał prawa miejskie.
Miasto, ze względu na świetne walory krajoznawcze jest odwiedzane przez bardzo wielu turystów. Powodem tego jest także dogodne położenie w centrum Roztocza i Puszczy Solskiej – regionów, które odwiedzają rzesze turystów rocznie.
Działają tu trzy rekreacyjne zalewy. Najnowszy został otwarty w roku 2011. Warto zobaczyć zamknięte podmiejskie kamieniołomy, cmentarz żydowski, byłą synagogę i liczne pomniki w miejscach bitew z roku 1863 i z lat 1939-1944.
Swoje usługi turystom oferuje ośrodek wypoczynkowy "Roztocze" oraz wiele innych na terenie miasta i gminy.
Przebiega tędy 6 szlaków turystycznych pieszych i 3 rowerowe.
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 23:26:14