Potok-Stany

Potok-Stany – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie janowskim, w gminie Potok Wielki. Przez miejscowość przepływa Stanianka niewielka rzeka dorzecza Sanny.

Miejscowa ludność wyznania katolickiego przynależy do Parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Potoku-Stanach.

Historia

Początkowo wieś wchodziła w skład rozległego kompleksu osadniczego Potoka. Początek jej powstawania poprzez wyodrębnienie z ziem Potoka przypada na rok 1529. W XVI wieku należała do Chamców, w XVII w. do Drzewickich, w XVIII w. do Ostrowskich, Zamojskich, Karskich i Drzewickich. Z końcem wieku znalazła się w rękach Sołtyków (1778). W XIX wieku wieść nabyli ją Pruszyńscy.

W 1863 roku oddział powstańczy poniósł klęskę w okolicach lasu Osinki. Podczas walk frontowych w 1915 roku spłonęło kilkadziesiąt zabudowań.

Według pierwszego powszechnego spisu Ludności z 1921 wieś liczyła 124 domy i 798 mieszkańców. W latach siedemdziesiątych XIX wieku rozparcelowano między osadników galicyjskich dobra folwarczne Potok Stany Duże i Małe (Stańki). Jeszcze w okresie okupacji austriackiej powstała szkoła powszechna, a w latach dwudziestych straż pożarna. Podczas II wojny światowej istniała w Potoku Stanach silna placówka NSZ. W kwietniu 1944 r. wieś stała się świadkiem bratobójczego ataku oddziałów AL skierowanego wobec członków NSZ. W lipcu 1944 r. w wyniku walk frontowych spłonęło 21 zagród.

W latach 1955-1957 Potok Stany był siedzibą gromady. W latach sześćdziesiątych przeprowadzono elektryfikację. W 1984 roku erygowano parafię, oraz rozpoczęto budowę kościoła parafialnego. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Obiekty użyteczności publicznej

• Zespół Szkół im. Romualda Traugutta w Potoku Stanach
  • Publiczna Szkoła Podstawowa
  • Publiczne Gimnazjum
• Ochotnicza Straż Pożarna w Potoku Stanach
• Kościół Parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Potoku Stanach