Kraśnik

Kraśnik – miasto i gmina w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, położone 49 km na południowy zachód od Lublina. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa lubelskiego.

Miasto położone jest w Małopolsce (początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej).

Według danych z 30 czerwca 2004 miasto miało 36 256 mieszkańców.

Środowisko naturalne

Położenie

Kraśnik leży na południowy zachód od Lublina. Od stolicy województwa lubelskiego znajduje się w odległości 49 km.

Kraśnik dzieli się na dwie główne części, odległe od siebie o kilka kilometrów dzielnice: Fabryczna i Lubelska (zwana też Starą), położone na wzgórzach (Wzniesienia Urzędowskie) okalających dolinę Wyżnicy. Pozostałe (podrzędne) dzielnice to: Piaski , Budzyń, Koszary oraz Kolejowa.

W okolicach miasta swój początek ma Roztocze Zachodnie.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 Kraśnik ma obszar 25,28 km², w tym:

• użytki rolne: 45%
• użytki leśne: 17%

Miasto stanowi 2,51% powierzchni powiatu.

Historia

Kraśnik - miasto położone przy dawnym szlaku prowadzącym ze Śląska i Gór Świętokrzyskich do Włodzimierza i Kijowa. W drugiej połowie XIV w. należało do Gorajskich. W 1377 r. król Ludwik Węgierski potwierdził własność i nadał Kraśnikowi prawo niemieckie (średzkie) w miejsce polskiego. W 1403 r. istniał tu kościół parafialny pw. św. Pawła. Przed 1410 r., jako posag Anny z Goraja, miasto przechodzi w ręce Tęczyńskich. To oni doprowadzili je do rozkwitu. Od 1558 r. właścicielami miasta byli książęta Olelkowicze-Słuccy, a później Radziwiłłowie. W 1604 r. miasto kupuje hetman wielki koronny Jan Zamoyski, włączając je do Ordynacji Zamojskiej, w skład której wchodzi do 1866 r. Miasto wielokrotnie niszczyły pożary, z których największy wzniecili Szwedzi w 1657 r. W 1813 r. spłonęło 3/4 zabudowy i ratusz.

Od XIV w. miasto otoczone było wałami. Na ich miejscu ok. 1465 r., z inicjatywy Jana Tęczyńskiego, powstały ceglano-kamienne mury obronne z dwiema bramami: Lubelską i Sandomierską. Rozebrano je w 2 poł. XIX w. Dodatkowymi punktami oporu były kościół otoczony wysokim murem i zamek. Ten ostatni powstał już w XIV w. na płn.-zach. od miasta, na górze otoczonej mokradłami. Była to czworoboczna budowla z kamienia i drewna. Na jego dziedzińcu stała kaplica pw. Matki Bożej Loretańskiej. Już w 1646 r. zamek chylił się ku upadkowi, a w 1657 r. został doszczętnie zniszczony przez Szwedów. Jego pozostałości rozebrano w l poł. XVIII w. W 1878 roku Kraśnik po udziale w powstaniu styczniowym, utracił prawa miejskie.

W 1914 i 1915 r. w okolicach miasta miały miejsce ciężkie walki austriacko-rosyjskie (bitwa pod Kraśnikiem). Dla poprawy zaopatrzenia frontu Rosjanie zbudowali linię kolejową Lublin - Rozwadów, którą oddano do użytku w dniu 31 grudnia 1914 r. Po odzyskaniu niepodległości Kraśnik na nowo otrzymał prawa miejskie. W latach 1937-1938, w ramach tworzenia Centralnego Okręgu Przemysłowego, na północ od miasta w lesie Budzyń wzniesiono zakład zbrojeniowy. Miał on wytwarzać amunicję artyleryjską, ruszyła jednak tylko produkcja zapalników. Zakład przejęli Niemcy, produkowano tu części do samolotu Heinkel. W 1942 r. utworzono w Budzyniu obóz koncentracyjny. Zginęło w nim 8 tys. ludzi. W 1975 roku miasta Kraśnik Lubelski i pobliski Kraśnik Fabryczny oraz wsie położone między nimi Piaski i Budzyń połączono w jedno miasto - Kraśnik.

Zabytki

• Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP i klasztor kanoników regularnych. Tworzą go następujące budowle:
  • Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP i św. Augustyna
  • Klasztor - budowla barokowa z fragmentami gotyckimi i renesansowymi
  • Dzwonnica - wzniesiona przed 1682 r. Na niej dzwony z 1758 r. i 1845 r
  • Klasycystyczna kaplica św. Jacka, zbudowana w końcu XVIII w.
  • Mur otaczający klasztor wzniesiony w l pot. XVII w.
• Barokowy kościół św. Ducha z lat 1758 - 1761
  • Zachowany przy nim drewniany budynek szpitala dla ubogich.
• Wielka Synagoga i Mała Synagoga z 1654 i XIX w.:
  • obie Synagogi mają zachowane bimy i fragmenty polichromii
• Nowy cmentarz żydowski (W Kraśniku istniały jeszcze dwa inne kirkuty - najstarszy i stary)
• Wzgórze zamkowe z pozostałościami zamku z przełomu XIV i XV wieku
• Ślady dawnych obwarowań miejskich - widoczne są na ul. Podwalnej.
• Cmentarz - przy ulicach Kościuszki i Cmentarnej z zachowanymi nagrobkami z XIX w.

Demografia

Struktura demograficzna mieszkańców Kraśnika wg danych z 31 grudnia 2007:

• Ludność Kraśnika

Oświata

Kultura

Lokalne Media

• Prasa
  • Głos Gazeta Powiatowa - Głos Gazeta Powiatowa
  • Kurier Lubelski - Kraśnik
  • Dziennik Wschodni - Kraśnik
• Radio
  • Twoje Radio Kraśnik
• Telewizja
  • Telewizja Kraśnik

Wspólnoty religijne

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

Katolicyzm

• Kościół rzymskokatolicki
• Organizacje Katolickie

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży "Amaneo" działająca przy Kościele pw.Świętego Ducha

Protestantyzm

• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego (grupa w Kraśniku)
• Kościół Chrześcijan Baptystów
• Kościół Zielonoświątkowy (kraśnicki zbór "Dobra Nowina")

Sport

Kluby sportowe działające w mieście:

• FKS Stal Kraśnik - klub piłkarski występujący w III lidze, siatkówka
• LKS Tęcza Kraśnik - klub piłkarski, tenis stołowy
• Uczniowski Klub Pływacki "Fala" Kraśnik - pływanie, pływanie synchroniczne, trójbój nowoczesny
• LUKS "Suples" - zapasy
• KMKS Kraśnik - piłka ręczna
• MUKS Kraśnik - piłka nożna
• LKS Kowalin - piłka nożna
• Szkolny Klub Biegowy Kraśnik - biegi
• Uczniowski Klub Sportowy Biało-Czarni - koszykówka
• UKSKT Krasnik (Uczniowski Klub Sportowy Karate Tradycyjnego przy ZPO nr 2 Kraśnik)
• FANTAN Kraśnik - taniec towarzyski
• LOW-KICK Kraśnik Kick-boxing

Obiekty sportowe

Znaczącą rolę w mieście w dziedzinie sportu i rekreacji odgrywa Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Obiekty Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji:

• Pływalnie:
  • Pływalnia kryta (25 m)
  • Pływalnia odkryta (50 m)
• Sauna
• Boiska:
  • Płyta główna z trybunami na 2 tysiące miejsc siedzących i bieżnią (400 m)
  • Płyta boczna treningowa
  • Dwa boiska trawiaste do mini piłki nożnej
  • Trzy boiska do siatkówki plażowej
  • Boiska asfaltowe do piłki ręcznej i koszykowej
  • Trzy boiska "Orlik"
• Pięć kortów tenisowych o naturalnej nawierzchni
• Plac zabaw
• Lodowisko naturalne
• Skatepark

Przemysł i Gospodarka

Kraśnik jest miastem w którym przemysł ma nieznaczną przewagę nad usługami, co jest związane z lokalizacją w Kraśniku Fabryki Łożysk Tocznych. Wśród ogółu zatrudnionej ludności większość pracuje w przemyśle (ok. 52%), natomiast w usługach i budownictwie pozostała część ludności (ok. 46%). W Kraśniku dominują małe i średnie przedsiębiorstwa, działa także kilka większych zakładów produkcyjnych.

Główne zakłady przemysłowe zlokalizowane w Kraśniku:

• Fabryka Łożysk Tocznych - Kraśnik S.A. - produkcja łożysk tocznych
• TSUBAKI-HOOVER POLSKA Sp. z o.o. - produkcja wyrobów metalowych
• Gumet - produkcja uszczelnień gumowo-metalowych i gumowych
• Nabor - produkcja wyrobów gumowych i gumowo-metalowych
• AJG - Zakłady Poligraficzne - usługi poligraficzne

Ponadto w mieście istnieje wiele mniejszych przedsiębiorstw.

Handel

W Kraśniku ulokowanych jest także kilka supermarketów:

• spożywczo-przemysłowe: Carrefour Express (2 markety), Lidl, Stokrotka, Biedronka (4 markety)
• elektroniczne: Media Expert
• handlowe: Galeria Handlowa "Londyn"

Transport

Kolej

Przez Kraśnik przebiega linia kolejowa D29-68 Lublin Główny - Kraśnik - Stalowa Wola Rozwadów - Stalowa Wola Południe - Przeworsk. Dworzec PKP znajduje przy ulicy Kolejowej w dzielnicy Starej. Obecnie z dworca można dostać się bezpośrednio do wielu polskich miast. Do Dworca PKP z dzielnicy Fabrycznej kursują linie 2, 2A oraz 7 MPK Kraśnik. Ze stacji kolejowej do Fabryki Łożysk Tocznych biegnie nieczynna już linia kolejowa. Oprócz niej istnieje także bocznica do Jednostki Wojskowej, również nieczynna.

Drogi

Kraśnik jest znaczącym węzłem drogowym województwa lubelskiego. Krzyżują się tu drogi krajowe i wojewódzkie:

• 19 Białystok - Lublin - Kraśnik - Rzeszów (W przyszłości jej rolę ma zająć planowana na jej miejsce S19 ze wschodnią obwodnicą miasta )
• 74 Kielce - Kraśnik - Zamość (obwodnica południowa)
• 833Chodel - Kraśnik
• Obwodnica Kraśnika (istniejąca w ciągu DK74, w ciągu S19 planowana)

Komunikacja miejska i autobusowa

W Kraśniku działa komunikacja miejska obsługiwana przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Kraśniku oraz przez przewoźników prywatnych.

Prężnie działa komunikacja międzymiastowa, oferująca kursy do Lublina, Krakowa, Warszawy, Puław, Stalowej Woli, Janowa Lubelskiego, Rzeszowa, Zakopanego i in.

Administracja

Burmistrzowie miasta Kraśnik w III RP:

• Antoni Pyzik (1990-1996)
• Piotr Czubiński (1996-2010),
• Mirosław Włodarczyk (od 5 grudnia 2010).

Miasta partnerskie

Głównym celem współpracy międzynarodowej jest stała wymiana doświadczeń zdobytych przez samorząd Kraśnika i miast partnerskich, a także szukanie wspólnych rozwiązań podobnych problemów pojawiających się przed samorządami lokalnymi.

Miasta partnerskie z którymi współpracuje Kraśnik:

Miasto	Kraj
Ruiselede	Belgia
Nogent-sur-Oise	Francja
Hajdúböszörmény	Węgry
Korosteń	Ukraina
Łuck	Ukraina
Turzysk	Ukraina
Szyłele	Litwa