Mapa miejscowości Żółkiewka-Osada

Informacje o Żółkiewka-Osada:

Ilość ulic: 1

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 50.911110

Współrzedne geograficzne E: 22.834169

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 84

Liczba ludności: 790

Tablice rejestracyjne: LKS M

Herb Żółkiewka-Osada:

Żółkiewka (województwo lubelskie)

(Przekierowano z Żółkiewka-Osada)

Żółkiewka (do 30 grudnia 1999 Żółkiewka-Osada) – wieś (1702-1868 miasto) w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie krasnostawskim, w gminie Żółkiewka nad rzeką Żółkiewką. Leży przy drodze nr 837.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi Żółkiew pochodzi z 1359 roku. W XVI wieku powstał tutaj zbór kalwiński, który istniał do 1609 roku. W 1702 roku Żółkiew otrzymała prawa miejskie. Potem nastąpiła zmiana nazwy miasta na Żółkiewka. W 1772 roku Żółkiewka znalazła się w austriackim zaborze. W 1809 roku weszła w skład Księstwa Warszawskiego, a w 1815 roku do Królestwa Polskiego. W 1863 r. rozegrała się tu bitwa między oddziałami powstańczymi a rosyjskimi. W 1868 roku władze carskie w ramach represji po powstaniu styczniowym pozbawiły Żółkiewkę praw miejskich.

W okresie międzywojennym, w 1936 roku zdewastowano miejscowy cmentarz żydowski, a w 1937 i 1938 roku doszło do wybuchu antyżydowskich zamieszek. 21 maja 1938 roku Żółkiewka została zniszczona przez wielki pożar, w którym spłonęła między innymi murowana synagoga. W owym czasie w Żółkiewce żyło około 1,5 tys. Żydów.

Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku Żółkiewkę zajęły wojska niemieckie. Następnie w wyniku porozumień Niemcy wycofali się, i 28 września 1939 roku do Żółkiewki wkroczyli Rosjanie. W wyniku kolejnych porozumień, na początku października Rosjanie wycofali się, a Żółkiewka znalazła się chwilowo na ziemi niczyjej. W nocy z 7 na 8 października 1939 roku w Żółkiewce doszło do pogromu ludności żydowskiej, w którym zginęło 23 Żydów. Następnie wioskę zajęli Niemcy, którzy w maju i sierpniu 1942 roku deportowali 2 tys. Żydów z Żółkiewki do obozu zagłady w Bełżcu. Około 200 Żydów rozstrzelano na miejscu.

Właściciele

Po nadaniu Żółkwi «prawa magdeburskiego» w 1603 roku, rody Żółkiewskich, a następnie ich spadkobiercy posiadali dwie posiadłości o tej samej nazwie. Żółkiew, jako gniazdo rodowe i szybko rozwijające się. W 1702 roku Aleksander Żółkiewski pierwszy użył nazwy zdrobniałej «Żółkiewka», a w 1714 Aleksander pobudował w Żółkiewce trzeci drewniany kościół. Po jego śmierci w 1720 roku Żółkiewkę dziedziczy jego córka Zofia żona Samuela Głogowskiego.

Od rodziny Głogowskich w 1738 r. Żółkiewkę z okolicznymi wsiami odkupuje Antoni Gruszecki (ojciec malarza A. Gruszeckiego), z rodu Gruszeckich, a od niego w 1755 r, Żółkiewkę kupuje sędzia ziemski chełmski Tomasz Stamirowski, późniejszy starosta krasnostawski. Tomasz Stamirowski miał dobre stosunki z ostatnim królem Polski - Stanisławem Poniatowskim, który w 1787 roku gościł w Żółkiewce. W latach 1769 – 70 Tomasz Stamirowski pobudował istniejący obecnie kościół dla wyznawców rzymsko-katolickich. W 1796 roku, po śmierci Tomasza, jego syn Antoni Stamirowski w 1800 roku sprzedaje Żółkiewkę bogatemu kupcowi pochodzenia niemieckiego Janowi Weberowi. W 1813 roku Żółkiewkę, jako wiano ślubne, otrzymuje jego trzynastoletnia córka Ludwika, wychodząca za mąż za również bogatego fabrykanta spod Lwowa Ludwika Preszla.

Nikły rozwój infrastruktury miejskiej oraz odwet zaborcy po klęsce powstania styczniowego doprowadziły ukazem cara Aleksandra II, z 1 czerwca 1869 roku, do utraty przez Żółkiewkę prawa miejskiego i zaszeregowania jej do grupy tzw. osad..

Wyznania

Kościoły i związki wyznaniowe na terenie Żółkiewki:

Kościół Polskokatolicki – parafia św. Jakuba Apostoła, ul. Jana III Sobieskiego 36
Kościół rzymskokatolicki – parafia św. Wawrzyńca, ul. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego 1
Świadkowie Jehowy – zbór Żółkiewka, Kol. Żółkiew 41A