Gmina Konopnica (powiat lubelski)

Gmina Konopnica to gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie lubelskim.

Siedziba gminy to Kozubszczyzna.

Gmina Konopnica posiada dobre położenie geograficzne – w sąsiedztwie miasta Lublin oraz przy ważnych ciągach komunikacyjnych o charakterze ponadlokalnym (drogi nr 19 i 17, planowana jest również obwodnica Lublina)

Według danych z 30 czerwca 2004 gminę zamieszkiwały 10 712 osoby.

Gmina Konopnica funkcjonuje od 1867 roku

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 gmina Konopnica ma obszar 92,75 km², w tym:

• użytki rolne: 90%
• użytki leśne: 5%

Gmina stanowi 5,52% powierzchni powiatu.

Plan przestrzennego zagospodarowania gminy przewiduje, że jej wschodnia, najbliższa Lublina część przeznaczona zostanie pod budownictwo jednorodzinne, usługi i rzemiosło, część zachodnia natomiast pod budownictwo przemysłowe.

Historia

Za Królestwa Polskiego gmina należała do powiatu lubelskiego w guberni lubelskiej. 13 stycznia 1870 do gminy przyłączono pozbawioną praw miejskich Wieniawę.

Krajobraz

Kolej przebiega granicą dwóch obszarów geograficznych. Tereny położone na północ od linii kolejowej położone są na Płaskowyżu Nałęczowskim, charakteryzującym się bogatą rzeźbą terenu. W tej także części gminy znajduje się nawyższe na Lubelszczyźnie wzniesienie o wysokości 252 m n.p.m. oraz sieć malowniczych wąwozów lessowych. Po przeciwnej stronie linii kolejowej rozciąga się Równina Bełżycka z horyzontalnym krajobrazem rozległych pól i łąk.

Przyroda

Obszar gminy posiada bogate walory przyrodniczo-krajobrazowe. Poprzecinany jest dolinami rzecznymi: Czechówki i jej dopływów spod Motycza i Konopnicy, źródłowe odcinki Ciemięgi, ciek bez nazwy w Radawcu Dużym. Dolina cieku spod Radawczyka to podmokłe obniżenie terenu z niewielkimi oczkami wodnymi i okresowym ciekiem. Stwierdzono tutaj dwa niezwykle cenne gatunki roślin. To pełnik europejski, zwany też różą górską, i ciemiężyca zielona – gatunek uznany za zagrożony na Lubelszczyźnie. Tutaj rośnie niemal łanowo. Osobniki są wyższe od dorosłego człowieka. Ponadto stwierdzono tu również kozłka lekarskiego i krwiściąg lekarski. Wśród zwierząt wymienić trzeba derkacza – gatunek zagrożony w skali świata, a także zimorodka – gatunek chroniony w ramach Konwencji Berneńskiej i dyrektywy habitatowej Unii Europejskiej. Występuje też kilka kompleksów leśnych oraz stawów rybnych, które stanowią bazę do rozwoju turystyki codziennej i weekendowej dla mieszkańców Lublina. W Kozubszczyźnie znajduje się źródełko w głębi sadu p. Jana Milczka, nazwane Źródłem Św. Wojciecha. Znane jest ono ze swych właściwości leczniczych.

Lasy

Na terenie gminy istnieją dwa duże kompleksy leśne w Radawcu Dużym i Tereszynie oraz kilka mniejszych zagajników o łącznej powierzchni około 500 ha. Są to lasy mieszane z dominacją sosny i dębu. W rezerwacie "Stasin" rośnie unikalna brzoza czarna, w Motyczu brzoza niska, zaś w lesie konopnickim dominuje leśny gatunek topoli osiki. Stanowią one naturalny pierścień "zielonych płuc" dla Lublina i okolic

Prawie stuhektarowy las Konopnicki jest stosunkowo młody – kilkudziesięcioletni. W drzewostanie dominują miękkie gatunki liściaste, głównie osika i brzoza brodawkowata. W domieszce rośnie dąb, olsza czarna i lipa drobnolistna. Jednak runo tego kompleksu jest grądowe i bardzo bogate w gatunki rzadkie i chronione. Stwierdzono tam występowanie: podkolana białego, parzydła leśnego, konwalii majowej, kokoryczki zwisłej, kopytnika pospolitego i marzanki wonnej. Na uwagę zasługuje również lilia złotogłów (lokalnie bardzo licznie porastająca polany) i dąbrówka rozłogowa. Również okolice są bardzo ciekawe florystycznie. Do lasu przylegają pola uprawne, na których licznie występuje kąkol polny, gatunek już dziś bardzo rzadki.

Kalendarium

• VIII wiek – powstaje grodzisko w Motyczu
• 1317 – pierwsza wzmianka o Motyczu
• 1330 – Władysław Łokietek przeniósł Motycz na prawa średzkie
• 1342, 25 stycznia – Kazimierz Wielki przekazuje Konopnicę wójtowstwu lubeskiemu
• 1398 – pierwsza wzmianka o Radawcu Dużym
• 1400 – Konopnica została nabyta przez miasto Lublin
• 1428 – w Konopnicy istnieje już drewniany kościół św. Katarzyny.
• 1453 – Kazimierz IV Jagiellończyk sprzedał Konopnicę szpitalowi lubelskiemu; pierwsza wzmianka o szkole parafialnej
• 1531 – materiały źródłowe informują o istnieniu młyna w Radawcu
• 1535 – król Zygmunt Stary potwierdził przywilej Władysława Jagiełły z roku 1400, na mocy którego Konopnica została inkorporowana i przeniesiona na prawo magdeburskie (wraz z Bronowicami).
• 1678 – właścicielem Motycza był Łukasz Kochanowski
• 1781 – budowa murowanej dzwonnicy w Konopnicy
• 1867 – funkcjonuje Gmina Konopnica
• 1869 - sąsiadująca z Lublinem Wieniawa traci prawa miejskie i staje się osadą wchodzącą w skład gminy Konopnica
• 1879 - październik, majątek Motycz kupuje Szwed baron Rudolf Otton von Buxhoevden.
• 1890 – Janina Swinarska, córka właściciela Konopnicy, Antoniego Swinarskiego, założyła szkółkę w Konopnicy
• 1892 – wybudowano dwór w Motyczu
• 1905 – z inicjatywy ks. Jana Kureczki, ówczesnego proboszcza, wybudowano nowy kościół w Konopnicy
• 1909 - budowa obecnego dworu w Motyczu
• 1915 – lipiec, zatrzymuje się w Motyczu Józef Piłsudski
• 1916 – założono w Radawcu Dużym Gminną Szkołę Elementarną
• 1922, 12 kwietnia – poświęcenie świątyni w Motyczu
• 1924 – pierwsza szkoła w Zemborzycach Tereszyńskich
• 1939 – wrzesień, formowanie Pułku Piechoty Legionów w Motyczu i w Konopnicy
• 1940, 16 czerwca – w lesie radawieckim Niemcy rozstrzelali 31 osób
• 1941, 16 czerwca – Niemieccy żołnierze rozstrzelali kilka osób w Konopnicy

21 czerwca – przyjechała do Konopnicy zmotoryzowana kolumna niemiecka oddziałów SS, a następnie zakwaterowała się na plebanii, w ogrodzie probostwa obraz na cmentarzu kościelnym i w kościele

• 1942, 8 maja – Niemieccy żołnierze rozstrzelali kilka osób w Konopnicy

11 listopada – dwa samochody ciężarowe przewiozły z Zamku Lubelskiego 60 więźniów, których rozstrzelano w Lesie Konopnickim

• 1943, 18 maja – od niemieckich kul ginie kilka osób
• 1949 – powstała Gminna Biblioteka Publiczna
• 1951, 10 czerwca – Oddział Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" pod dowództwem Edwarda Bukowskiego i Edwarda Kalickiego, na skutek zdrady, został osaczony na Lipniaku przez oddział milicji UM i KGB. Wszyscy zginęli
• 1955 – założenie w Motyczu Filii Gminnej Biblioteki Publicznej
• 1959 – wzniesienie obelisku ku czci bohaterom ruchu oporu AL, BCh i AK, poległym w walce oraz więźniom Zamku Lubelskiego.
• 1970 – pożar zniszczył rzeźby i obrazy w konopnickim kościele
• 1980 - wykopaliska na grodzisku w Motyczu, prowadzone przez archeologów z UMCS
• 1988 – powstaje Ludowy Klub Sportowy "Sokół" Konopnica
• 1992 – pożar Szkoły w Stasinie
• 1994, 11 lipca – spłonął zabytkowy kościół w Motyczu
• 1996, 4 sierpnia – uroczystość poświęcenia nowego kościoła w Motyczu
• 1999 – powstanie Dziecięcej Orkiestry Dętej w Motyczu
• 2000, 2 maja – obchody 70-lecia Straży Pożarnej w Motyczu
• 2003, 6 września – w Motyczu Leśnym odbył się piknik rycerski zorganizowany przez Kompanię Świętego Jerzego
• 2006 – 100 rocznica konsekracji kościoła parafialnego w Konopnicy
• 2009 - 60 rocznica założenia Gminnej Biblioteki Publicznej

Sołectwa

Konopnica, Kozubszczyzna, Lipniak, Marynin, Motycz, Motycz Leśny, Motycz-Józefin, Pawlin, Radawiec Duży, Radawiec Mały, Radawczyk Drugi, Sporniak, Stasin, Szerokie, Tereszyn, Uniszowice, Zemborzyce Dolne, Zemborzyce Podleśne, Zemborzyce Tereszyńskie, Zemborzyce Wojciechowskie.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004:

Transport

Przez Gminę przebiega atrakcyjny szlak rowerowy "Lublin-Kazimierz Dolny". Podczas Dni Konopnicy, 21 czerwca 2009 otwarto ścieżkę rowerową po gminie Konopnica. Trasa ma około 30 kilometrów długości a umożliwia przejazd z ul. Raszyńskiej w Lublinie do ul. Cienistej nad Zalewem Zemborzyckim.

Lotnisko Radawiec

Lotnisko w Radawcu położone jest 12 km na północny zachód od Lublina. Powierzchnia trawiasta zajmuje obszar 116 ha. Mogą z niego korzystać samoloty o masie do 5 700 kg. Główny pas startowy ma długość 820 m, a szerokość 400 m. Na lotnisku znajduje się budynek portu, hotelik, zbiorniki paliwa. Lotnisko użytkowane jest przez Aeroklub Lubelski i lotnisko sanitarne.

Stacjonujący na lotnisku Zespół Lotnictwa Sanitarnego zapewnia służbie zdrowia regionu szybki transport. Dysponuje samolotem Jak-12 i śmigłowcami Sokół i Mi-2.

Władze

Wójt Gminy – Mirosław Żydek

Zastępca Wójta Gminy – Konrad Banach

Przewodniczący Rady Gminy – Andrzej Duda

Sekretarz Gminy – Anna Olszak

Skarbnik Gminy – Bogumiła Żydek

Gospodarka

Głównym środkiem utrzymania dla ponad połowy mieszkańców gminy jest rolnictwo. Ogółem powierzchnia użytków rolnych zajmuje 7947 hektarów1, tj. 85,7% obszaru gminy. Dodatkową gałęzią gospodarki jest także przetwórstwo rolno-spożywcze. Gmina posiada bardzo dobre gleby, sprzyjające rozwojowi rolnictwa: około 90% gleb mieści się w II i III klasie bonitacyjnej.

W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż, ziemniaków i buraków cukrowych. Na terenie gminy rozwija się sadownictwo, głównie w miejscowościach tj. Motycz i Motycz-Józefin. Uprawia się również warzywa, zwłaszcza brokuły i fasolkę szparagową. W hodowli zwierząt zdecydowanie przeważa chów trzody chlewnej i bydła.

Na terenie gminy funkcjonuje Spółdzielnia Usług Rolniczych.

Zakłady usługowe i rzemieślnicze świadczą usługi w zakresie produkcji rolniczej i potrzeb bytowych mieszkańców gminy. Funkcjonują dwie apteki w Motyczu i trzy stacje benzynowe (Motycz i Konopnica).

Hotele i obiekty noclegowe

• Hotel Jedlina w Motyczu * * *
• Hotel Korona w Zemborzycach Tereszyńskich * * *
• Zajazd Gościnny w Konopnicy
• Motel Zaborek
• Zajazd Kmicic w Zemborzycach
• Na terenie gminy działa 5 gospodarstw agroturystycznych o łącznej liczbie 34 miejsc noclegowych.

Zabytki i ważne obiekty

• zespół dworsko-pałacowy w Motyczu z przełomu XIX/XX wieku
• cmentarz rzymskokatolicki w Konopnicy
• grodzisko w Motyczu z VI-IX wieku
• neogotycki kościół pw. NMP w Konopnicy z 1906 r. przy drodze krajowej nr 19
• park pałacowy w Radawcu Dużym, pozbawiony już dworu, zachowane są dwa budynki gospodarcze w wyodrębnionym zespole folwarcznym
• ruiny XVIII-wiecznej dzwonnicy w Konopnicy, skryta za plebanią
• zespół budynków stacji kolejowej w Motyczu
• krzyż z pasyjką w Sporniaku
• drewniana rzeźba Matki Boskiej w Kozubszczyźnie
• zespół dworsko-pałacowy w Uniszowicach

Łącznie blisko sto obiektów, znajdujących się na terenie gminy, posiada status zabytku. Są to prywatne domy i zagrody, budynki sakralne, urzędowe i publiczne, pochodzące głównie z końca XIX i początków XX wieku.

Religia

Na terenie gminy mają siedzibę cztery parafie rzymskokatolickie:

• Konopnica
• Motycz
• Radawiec Duży
• Zemborzyce

Parafie podlegają pod Dekanat Konopnica, obejmujący jeszcze 3 parafie spoza obszaru Gminy Konopnica.

Kultura i oświata

Na terenie gminy działa Gminna Biblioteka Publiczna we wsi Konopnica oraz jej trzy filie biblioteczne w Motyczu, Radawcu Dużym, Zemborzycach Tereszyńskich.

Od 11 października 2009 funkcjonuje Ośrodek Działań Twórczych w Radawczyku Drugim, dzięki adaptacji remizy strażackiej. W Motyczu przy ośrodku Aqua Residence znajduje się kryta pływalnia. W Uniszowicach funkcjonuje Ośrodek jazdy konnej.

W gminie Konopnica znajduje się 5 szkół podstawowych oraz jedno gimnazjum. Łącznie uczęszcza do nich 896 uczniów i zatrudnionych jest 95 nauczycieli. Wraz z zakończeniem budowy sali gimnastycznej w Motyczu w roku 2009, wszystkie szkoły w gminie posiadają bardzo dobre zaplecze sportowe. W roku 2008 w budynku byłego Domu Kultury w Motyczu otwarto, jedno z pierwszych w powiecie lubelskim, Centrum kształcenia na odległość. Lokal został wyposażony w stały dostęp do Internetu, czytelnię oraz wykwalifikowaną kadrę szkoleniową. Centrum stworzone jest z myślą o osobach pragnących podnieść swoje kwalifikacje zawodowe, zdobyć nowe umiejętności, zwiększyć swoje szanse na rynku pracy. 5 czerwca 2011 otwarto wstępną wersję salki pamięci, poświęconej lokalnej historii i tradycji.

Od 1999 r. przy Szkole Podstawowej w Motyczu działają dwa zespoły:

• Orkiestra Dęta
• Zespół Taneczno-Wokalny "Motycz", który kultywuje tradycje tańca i pieśni ludowej swojego regionu.

Dzięki wsparciu ze strony gminy zespół dysponuje kompleksem strojów ludowych a orkiestra zestawem instrumentów. Zespół i orkiestra uświetniają swoimi występami uroczystości szkolne, gminne i kościelne.

Ważnymi osobistościami, zasłużonymi kulturowo dla gminy jest mieszkający w Motyczu poeta i prozaik Czesław Maj (zm. 2011)oraz poetka ludowa Zofia Karbowniczek ze Sporniaka.

Przedszkole

• Przedszkole Prywatne MIŚ

Szkoły Podstawowe

• Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Konopnicy
• Szkoła Podstawowa im. Wincentego Witosa w Motyczu
• Szkoła Podstawowa w Stasinie
• Szkoła Podstawowa im. Ziemi Lubelskiej w Radawcu Dużym
• Szkoła Podstawowa im. Ks. Jana Twardowskiego w Zemborzycach Tereszyńskich

Gimnazjum

• Gimnazjum Gminne im. Wincentego Pola w Radawczyku Drugim

Opieka społeczna i zdrowotna

Głównym ośrodkiem zdrowotnym jest Motycz, gdzie znajduje się Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. SP ZOZ, założony przez Radę Gminy, obejmuje opieką zdrowotną mieszkańców z następujących miejscowości: Motycz, Kozubszczyzna, Radawiec Mały, Radawiec Duży, Radawczyk, Marynin, część Stasina, część Konopnicy, Sporniak oraz niewielką część mieszkańców z Tomaszowic i Lublina, jak również uczniów 7 szkół działających na terenie gminy Konopnica. Opiekę zdrowotną świadczy: 3 lekarzy ze specjalizacją rodziną i ogólną oraz pediatryczną, 1 stomatolog, 3 pielęgniarki środowiskowe, 1 pielęgniarka koordynująca i 1 położna środowiskowa. Na terenie gminy działają także dwa prywatne gabinety lekarskie.

Rodziny i osoby potrzebujące pomocy i żyjące w trudnych warunkach wspierane dzięki środkom z budżetu gminy oraz z dotacji celowych budżetu centralnego z przeznaczeniem na realizację zadań zleconych gminie z zakresu pomocy społecznej.

Bezpieczeństwo

Za bezpieczeństwo na terenie gminy odpowiada Rewir Policji zlokalizowany w Maryninie. Obecnie czynione są starania o utworzenie Posterunku Policji na terenie gminy Konopnica.

Działa także 11 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej, w tym 7 jednostek typu "S" i 4 jednostki typu "M", które są zrzeszone w Zarządzie Gminnym Związku OSP. Wszystkie jednostki zrzeszają łącznie 256 członków. Grupa 20 osób tworzy młodzieżowe drużyny pożarnicze przy dwóch jednostkach. Obecnym prezesem gminnego OSP jest Jerzy Sieńko.

Polityka

Gmina Konopnica za organ uchwałodawczy ma radę gminy. Liczy ona obecnie 15 członków reprezentujących 20 miejscowości. Organem wykonawczym jest wójt, którym jest obecnie Mirosław Żydek. Siedziba obu władz mieści się w Kozubszczyźnie.

Ostatnie wybory wójta w tej gminie miały przebieg wyjątkowo burzliwy. Obecny wójt –Mirosław Żydek, kandydat PSL, dwukrotnie składał ślubowanie. Bo chociaż w II turze wyborów uzyskał zdecydowaną przewagę nad swoim rywalem (268 głosów), głosowanie powtórzono ze względu na protest wyborczy kontrkandydata. W wyborach dodatkowych sukces Mirosława Żydka był już niekwestionowany –przewaga zwiększyła się do prawie 500 głosów.

Rada gminy powołuje stałe lub doraźne komisje do określonych zadań, ustala przedmiot ich działania i skład osobowy. W gminie Konopnica działa 5 takich komisji: Komisja Rewizyjna, Komisja Rolnictwa i Ochrony Środowiska, Komisja Kultury, Oświaty i Spraw Socjalnych, Komisja Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego oraz Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Frekwencja gminy w wyborach

• 2007 Wybory parlamentarne – 55,97%

Wójtowie Gminy Konopnica:

• Mirosław Żydek (od czerwca 2007 r.)
• Hieronim Gołofit (do 2007 r.)

Sąsiednie gminy

Bełżyce, Jastków, Lublin, Niedrzwica Duża, Wojciechów

Zabytki na terenie gminy

Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisane są obiekty: