Gołaszyn (województwo lubelskie)

Gołaszyn – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim, w gminie Łuków, przy drodze krajowej 63 w strefie podmiejskiej Łukowa. Leży nad rzeką Krzna Północna, w pn.-zach. części Równiny Łukowskiej.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Historia

Pierwsza wzmianka historyczna o miejscowości pojawia się w 1448 roku w Kodeksie Dyplomatycznym Małopolski . Pierwotna nazwa miejscowości to Gołaszyn Most (Golaszinmost). Wieś szlachecka, założona przez szlachtę mazurską, która otrzymała tu nadanie ziemskie od króla.

W 1827 roku w 43 domach mieszkało 223 mieszkańców, a przeszło 50 lat później, też w 43 domach, mieszkało już 322 mieszkańców, gospodarujących na 1 022 morgach gruntu. Folwark Gołaszyn w 1890 roku miał obszar 179 mórg i 21 prętów.

W 1920 roku w 62 domach (26 domów podwójnych, 1 kryty blachą, 1 gontem, pozostałe kryte słomą) mieszkało 456 mieszkańców (81 rodzin, w tym 2 żydowskie) .

Położenie miejscowości przy głównym szlaku drogowym Łuków—Siedlce spowodowało duże zniszczenia w okresie II wojny światowej.

Rezerwat Kra Jurajska

Na terenie Gołaszyna znajduje się rezerwat przyrody nieożywionej Kra Jurajska o pow. 8 ha. Rezerwat ten został ustanowiony dla ochrony unikalnych w skali światowej skamieniałości amonitów . Pod warstwą ziemi znajduje się tu pokład czarnego iłu zawierającego skamieniałe muszle amonitów, małż, ramienionogów i otwornic. Według opinii naukowców odłamy kry w stanie wewnątrz nienaruszonym zostały przeniesione przez lądolód z północy, prawdopodobnie z pogranicza zach. Litwy i Łotwy. Iły te poza obszarem rezerwatu mogą być wykorzystywane do produkcji keramzytu, jednak dotychczas eksploatacja nie została podjęta. Zaznaczyć należy, że w przypadku podjęcia eksploatacji byłaby możliwość dokładnego zbadania i zaprezentowania znajdujących się tam skamielin.