Skowieszyn

Skowieszyn – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Końskowola, 2 km od Puław.

W obrębie miejscowości wyróżnia się część integralną - Płósy.

Skowieszyn posiada zwartą zabudowę, która rozciągnięta jest na długości ok. 3 km wzdłuż północno-zachodniej krawędzi Płaskowyżu Nałęczowskiego. Wieś należy do "zagłębia różanego", podstawą uprawy roślinnej są róże.

Na szczególną uwagę zasługują tereny położone w południowej części wsi na Płaskowyżu Nałęczowskim, pocięte gęsto wąwozami i porośnięte roślinnością leśną, zajmujące powierzchnię 170 ha. Obszar lasu w trójkącie Skowieszyn - Parchatka - Kolonia Zbędowice posiada największe w Polsce zagęszczenie wąwozów lessowych w przeliczeniu na 1km2. Warstwa lessu na tym terenie sięga do głębokości 30 m. Spacer wąwozami, od których odchodzi duża ilość rozgałęzień - odnóg, dla niezorientowanego w terenie sprawia wrażenie labiryntu.

W Skowieszynie jest Szkoła Podstawowa im. Adama Chmielowskiego, remiza strażacka, trzy sklepy spożywcze oraz kościół wybudowany w latach 1983-1988 poświęcony Matce Bożej Miłosierdzia. Wieś posiada także wodociąg, gaz i telefon. Funkcjonuje połączenie PKS z Końskowolą, Puławami i Starym Pożogiem. W zabudowie wsi na uwagę zasługują: dwa ponad 100-letnie domy mieszkalne i stylowa kapliczka Matki Bożej.

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi Skowieszyn pochodzą z roku 1409, natomiast badania archeologiczne wykazują, że zwarta zabudowa istniała już w XIII wieku. Według XV-wiecznego historyka Jana Długosza w Skowieszynie znajdował się kościół parafialny pod wezwaniem Jana Chrzciciela, do którego należała Wietrzna Góra - późniejsze miasto Kazimierz Dolny. Na terenach należących do wsi odnajdywane są także ślady osadnictwa z epoki neolitu.

Nazwy wsi:

• w 1409 r. Cowessin
• w 1418 r. Cowessino
• w 1443 r. Skoveszin
• w 1470-1480 Sobielszycze alias Skowyeszyn

W 1409 roku stanowiła własność szlachecką członków rodu herbu Rawa (Rawicz). Prawie przez sto lat wieś była w posiadaniu prastarego rodu Skowieskich herbu Rawa. W następnych wiekach Skowieszyn wraz z dobrami końskowolskimi przechodziła w ręce różnych rodów magnackich. Kolejno była własnością Konińskich, Tęczyńskich, Zbaraskich a następnie potężnych rodów Opalińskich, Lubomirskich, Sieniawskich i w końcu Czartoryskich. Przed wybuchem powstania listopadowego funkcjonowała w Skowieszynie szkółka elementarna założona przez Izabellę Czartoryską.

Po uwłaszczeniu chłopów w 1864 roku utworzonych zostało 45 gospodarstw, średnio 18-22 mórg. W okresie II wojny światowej w dołach i wąwozach ukrywało się przed okupantem wielu "spalonych" ludzi. W odwecie za udzielenie pomocy ludziom z lasu dnia 20 października 1943 roku Niemcy aresztowali 7 mieszkańców - wszyscy zginęli. Dnia 5 kwietnia 1944 roku na terenie wsi rozegrał się finał brawurowej akcji partyzantów z oddziału AK "Hektora", którzy przybyli do wsi po dokonaniu napadu na spółdzielnię "Pomoc" w Puławach. W wyniku obławy żandarmerii dwóch partyzantów poległo.

W Skowieszynie urodził się misjonarz Stefan Koza, który 47 lat spędził na misjach w Japonii (Nagasaki, Tokio, Nigawa, Wyspa Iki), był m.in. promotorem do spraw związanych z beatyfikacją Ojca Maksymiliana Kolbe na Japonię.

Na uwagę zasługuje także fakt, że wiele nazwisk mieszkańców zapisanych w księgach parafialnych z XVII wieku utrzymało się we wsi do dzisiaj (Capała, Spóz, Zuchniarz, Kruk, Łucjanek, Pawłowski).

Zobacz też: Skowieszynek