Poturzyn

Poturzyn – wieś w Polsce, w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Telatyn.

Do 1954 roku istniała gmina Poturzyn. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie zamojskim.

Poturzyn sąsiaduje z Wasylowem, Suszowem, Witkowem i Nowosiółkami. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 852 Józefówka - Nowosiółki - Witków.

Poturzyn położony jest w zachodniej części Grzędy Sokolskiej. Jednym z najważniejszych elementów rzeźby są doliny, przeważnie głęboko wcięte, o dość stromych zboczach i wąskich, płaskich dnach. Na terenie miejscowości przeważają gleby wytworzone z lessów. Są to czarnoziemy i w małym stopniu gleby brunatne.

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1472 r. W 1588 r. król Zygmunt III Waza nadał Poturzyn Janowi Zamoyskiemu. W XVII w. wieś należała do dóbr królewskich, wchodząc najpierw w skład starostwa sokalskiego, a w XVII w. należała do niegrodowego starostwa w Poturzynie.

Jednym z późniejszych właścicieli Poturzyna był Tytus Woyciechowski - bliski przyjaciel Fryderyka Chopina, były pensjonariusz prowadzonej przez rodziców Chopina pensji w Warszawie. W lipcu 1830 roku Chopin przyjechał na zaproszenie Woyciechowskiego do Poturzyna. Kompozytor wspominał pobyt w Poturzynie w liście do Woyciechowskiego, napisanym po powrocie do Warszawy: Szczerze Ci powiem, że mi przyjemnie wspomnieć na to wszystko: jakąś tęsknotę zostawiły mi Twoje pola, ta brzoza pod oknami nie może mi wyjść z pamięci. Według Jarosława Iwaszkiewicza, Nokturn g-moll (op. 15 nr 3) stanowi muzyczną reminiscencję pobytu Chopina w Poturzynie.

Wiek XX

14 sierpnia 1914 r. miała miejsce w Poturzynie bitwa, w której rany odniosło 1300 żołnierzy z armii rosyjskiej austriackiej.

Podczas ewakuacji ludności polskiej z ich siedzib, doszło w dniu 1 kwietnia 1944 r. w Poturzynie do masowej zbrodni. We wczesnych godzinach rannych ukraińscy żołnierze z 14 Dywizji Grenadierów SS współdziałając z pododdziałem UPA, wtargnęli do Poturzyna, gdzie schroniła się większa grupa uchodźców z terenu gminy Dołhobyczów i Kryłów. Napastnicy zamordowali 162 osoby.

Około roku 1947, podczas akcji "Wisła", wysiedlono wszystkich prawosławnych mieszkańców. Zabytkowa cerkiew z 1912 r. została w roku 1962 przetransportowana do odległej o 300 km wsi Rajsk.